Jakkolwiek rzucenie palenia w pierwszym trymestrze ciąży zmniejsza ryzyko niskiej masy urodzeniowej, nie wystarcza, aby uchronić nienarodzone dziecko przed urodzeniem się krótszym i z mniejszym mózgiem, jak wynika z nowego badania przeprowadzonego przez Uniwersytet Wschodniej Finlandii. W badaniu wzięto pod uwagę 1,4 miliona par matka-dziecko w Finlandii i przeanalizowano wpływ palenia tytoniu przez matkę na wielkość ciała i proporcje ciała noworodków w przypadku, gdy matka paliła tylko w pierwszym trymestrze ciąży, a nie paliła nadal. Wyniki badań opublikowano wczoraj w czasopiśmie BMJ Open.
Palenie w czasie ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia niekorzystnych skutków ciąży nie tylko w okresie noworodkowym, ale także znacznie później, być może nawet w późnej dorosłości. Dym tytoniowy zawiera tysiące substancji chemicznych, które mogą przenikać przez łożysko i dostawać się do krążenia płodowego. Wśród nich nikotyna ma wiele negatywnych skutków dla rozwoju narządów, w tym mózgu. Inne dobrze znane toksyczne substancje chemiczne zawarte w dymie tytoniowym to tlenek węgla, który może zakłócać dopływ tlenu do organizmu nienarodzonego dziecka.
„Palenie w czasie ciąży jest stosunkowo powszechne. W tym badaniu 84,5% kobiet było niepalących, 3,5% rzuciło palenie w pierwszym trymestrze, ale 12% nadal paliło po pierwszym trymestrze” – mówi Isabell Rumrich z Uniwersytetu Wschodniej Finlandii.
Badanie wykazało, że palenie przez matkę wiąże się z silniejszym zmniejszeniem długości ciała i obwodu głowy niż masy urodzeniowej, co prowadzi do zmiany proporcji ciała. Wpływ rzucenia palenia w pierwszym trymestrze lub kontynuowania palenia po pierwszym trymestrze na proporcje ciała był podobny, co podkreśla znaczenie wczesnej ciąży jako wrażliwego okna narażenia. Wśród noworodków narażonych na palenie przez matkę tylko w I trymestrze ciąży, wszystkie trzy pomiary wielkości ciała (masa urodzeniowa, długość ciała i obwód głowy) wykazywały oznaki ograniczenia wzrostu. Ponadto, ich proporcje ciała były nieprawidłowe.
Więcej, badanie sugeruje ograniczony potencjał do naprawy uszkodzeń płodu wywołanych we wczesnej ciąży. Palenie matki może mieć wpływ na proliferację komórek podczas organogenezy we wczesnym rozwoju prenatalnym. Wykazano, że uszkodzenia powstałe w tym okresie utrzymują się przez całe życie.
„Najważniejszym wnioskiem płynącym z naszego badania jest to, że chociaż rzucenie palenia w pierwszym trymestrze zmniejsza ryzyko niskiej masy urodzeniowej dziecka, wielkość mózgu i długość ciała w stosunku do masy ciała wydają się nie nadążać za tym zjawiskiem. Podkreśla to znaczenie rzucenia palenia jeszcze przed zajściem w ciążę, ponieważ nawet palenie tylko we wczesnym okresie ciąży może mieć niszczący wpływ na zdrowie nienarodzonego dziecka” – zauważa Rumrich.
W celu uzyskania dalszych informacji prosimy o kontakt:Pracownik naukowy Isabell Rumrich, University of Eastern Finland, e-mail: isabell.rumrich(at)thl.fi
Artykuł naukowy:Rumrich I, Vähäkangas K, Viluksela M, et al.
Effects of maternal smoking on body size and proportions at birth: a register-based cohort study of 1.4 million births. BMJ Open 2020;10:e033465. doi: 10.1136/bmjopen-2019-033465