Een psychologe uit Californië heeft beweerd dat Brett Kavanaugh, voorgedragen voor het Hooggerechtshof, haar seksueel heeft misbruikt toen ze beiden op de middelbare school zaten in Maryland.
Terwijl het land debatteert over de beschuldiging, duiken de termen “seksueel misbruik”, “aanranding”, “seksuele intimidatie” – en zelfs “verkrachting” – dagelijks op in het nieuws. Dit is niet nieuw – de #MeToo-beweging van het afgelopen jaar heeft deze termen meer in omloop gebracht.
Velen willen dit gedrag begrijpen en proberen het te voorkomen. Het helpt als we consequent en zo precies mogelijk zijn wanneer we deze termen gebruiken.
Maar wat betekent elke term?
Wij zijn drie wetenschappers die zich tientallen jaren hebben gespecialiseerd in de wetenschappelijke bestudering van seksueel misbruik, verkrachting, aanranding en seksuele intimidatie.
Laten we beginnen met het definiëren van elk van deze termen. Daarna kunnen we kijken hoe deze gedragingen elkaar soms overlappen.
Seksueel misbruik
De term die de laatste tijd het meest in het nieuws is geweest naar aanleiding van het proces tegen sportarts Larry Nassar is seksueel misbruik, een vorm van mishandeling van kinderen. Seksueel misbruik wordt vooral gebruikt om gedrag jegens kinderen te beschrijven, niet jegens volwassenen.
Alle 50 staten hebben wetten die erkennen dat kinderen niet in staat zijn om weloverwogen toestemming te geven voor welke seksuele handeling dan ook. In de Verenigde Staten varieert de leeftijd waarop toestemming kan worden gegeven van 16 tot 18 jaar.
Seksueel misbruik kan veel verschillende dingen inhouden, van het aanraken van een slachtoffer op een seksuele manier tot het dwingen van een slachtoffer om de dader op een seksuele manier aan te raken tot het dwingen van een slachtoffer om naar seksuele lichaamsdelen te kijken of seksuele activiteit te zien. Seksueel misbruik van een kind is een strafbaar feit.
Verkrachting
In 2012 kwam de FBI met een herziene definitie van verkrachting als “penetratie, hoe gering ook, van de vagina of anus met enig lichaamsdeel of voorwerp, of orale penetratie door een geslachtsorgaan van een andere persoon, zonder de toestemming van het slachtoffer.” De herziene wet is geslachtsneutraal, wat betekent dat iedereen slachtoffer kan zijn.
Bij nadere bestudering lijkt de FBI-definitie niet op het idee dat de meeste mensen hebben van verkrachting – meestal gepleegd door een vreemde met geweld. De FBI-definitie zegt niets over de relatie tussen het slachtoffer en de dader en niets over geweld. Het zegt echter wel iets over toestemming, of beter gezegd, het gebrek daaraan. Denk aan toestemming als je vermogen om zelf te beslissen wat er met je lichaam gebeurt.
Een dader kan een slachtoffer op meerdere manieren dwingen tot een penetrerende seksuele handeling. Een dader kan verbaal verzet negeren – zoals “nee”, “stop” of “ik wil niet” zeggen – of fysiek verzet overmeesteren door iemand zo vast te houden dat hij of zij zich niet kan bewegen. Iemand kan een slachtoffer penetreren dat geen toestemming kan geven omdat hij dronken, bewusteloos of slapend is, of geestelijk of lichamelijk niet in staat is zijn toestemming te geven; of hij kan dreigen met fysiek geweld of een wapen tegen iemand gebruiken. Het komt erop neer dat deze methoden het vermogen van de betrokkene om autonoom te beslissen over wat er met zijn lichaam gebeurt, negeren of wegnemen. De wetten van de staten verschillen in hun definitie van het wegnemen of negeren van toestemming.
Daders kunnen zich niet tegen aanklachten van verkrachting verdedigen door te zeggen dat ze zelf dronken waren of dat ze met het slachtoffer getrouwd zijn.
Seksueel geweld
Verkrachting en seksueel geweld zijn door elkaar gebruikt in berichtgeving over gebeurtenissen die hebben geleid tot de #MeToo-beweging, en deze praktijk is, hoewel onbedoeld, verwarrend. In tegenstelling tot de specifieke strafbare handeling van verkrachting, kan de term aanranding een reeks strafbare handelingen beschrijven die seksueel van aard zijn, van ongewenste aanrakingen en zoenen, tot wrijven, betasten of het slachtoffer dwingen om de dader op seksuele manieren aan te raken. Maar aanranding overlapt met verkrachting omdat de term ook verkrachting omvat.
Sociale en gedragswetenschappers gebruiken vaak de term “seksueel geweld”. Deze term is veel breder dan aanranding. Het omvat handelingen die niet in de wet als strafbaar zijn gecodificeerd, maar wel schadelijk en traumatisch zijn. Seksueel geweld omvat het gebruik van valse beloften, aanhoudende druk, kwetsende opmerkingen of bedreigingen met reputatieschade om seksuele handelingen af te dwingen. Het kan ook gaan om andere handelingen dan contact, zoals roepen en fluiten, waardoor vrouwen zich geobjectiveerd en slachtoffer kunnen voelen. Het omvat ook het zonder toestemming elektronisch delen van expliciete beelden, het blootleggen van genitaliën en het stiekem bekijken van anderen, naakt of tijdens seks.
Seksuele intimidatie
Seksuele intimidatie is een veel bredere term dan aanranding, en omvat drie categorieën van ontoelaatbaar gedrag.
Eén daarvan is seksuele dwang – juridisch “quid pro quo intimidatie” genoemd – waarbij impliciete of expliciete pogingen worden gedaan om werkomstandigheden afhankelijk te maken van seksuele medewerking. Het klassieke “slaap met me of je bent ontslagen” scenario is een perfect voorbeeld van seksuele dwang. Het is de meest stereotiepe vorm van seksuele intimidatie, maar ook de zeldzaamste.
Een tweede, en meer voorkomende, vorm van seksuele intimidatie is ongewenste seksuele aandacht: ongewenst aanraken, omhelzen, strelen, zoenen, niet aflatende druk om afspraakjes of seksueel gedrag. Romantische en seksuele toenadering komen op het werk in vele varianten voor, die niet allemaal intimiderend zijn. Om van onwettige seksuele intimidatie te kunnen spreken, moeten de seksuele toenaderingen ongewenst en onaangenaam zijn voor de ontvanger. Ze moeten “voldoende ernstig of doordringend” zijn om “een misbruikende werkomgeving te creëren”, aldus het Amerikaanse Hooggerechtshof.
Ongewenste seksuele aandacht kan aanranding en zelfs verkrachting inhouden. Als een werkgever een receptioniste met geweld zoent en betast zonder haar toestemming, zou dit een voorbeeld zijn van zowel ongewenste seksuele aandacht als aanranding – zowel een civiele overtreding als een misdrijf.
De meeste seksuele intimidatie gaat echter niet gepaard met seksuele toenadering. Deze derde en meest voorkomende vorm is intimidatie op grond van geslacht: gedrag dat mensen kleineert op grond van geslacht, maar geen seksuele belangstelling impliceert. Seksegerelateerde intimidatie kan bestaan uit grove seksuele termen en beelden, bijvoorbeeld vernederende opmerkingen over lichamen of seksuele activiteiten, graffiti waarin vrouwen “kutjes” of mannen “watjes” worden genoemd. Vaker gaat het echter om puur seksistische uitlatingen, zoals minachtende opmerkingen over vrouwen die niet geschikt zijn om leiding te geven of mannen die niet in de kinderopvang thuishoren. Dergelijke handelingen zijn “seksuele” intimidatie omdat ze op seks gebaseerd zijn, niet omdat ze met seksualiteit te maken hebben.
Come-ons, put-downs: Ze zijn allebei slecht
In lekentaal zijn seksuele dwang en ongewenste seksuele aandacht een ‘come-ons’, terwijl seksuele intimidatie een ‘put-down’ is. Toch zijn het allemaal vormen van seksuele intimidatie en kunnen ze allemaal in strijd zijn met de wet, waaronder Titel VII van de Civil Rights Act van 1964.
Historisch gezien heeft de sociale houding tegenover al deze vijandige handelingen een continuüm van strengheid aangenomen. Seksistische graffiti en beledigingen zijn beledigend, maar niet erg, toch? Verbale seksuele toenadering kan niet zo erg zijn als fysieke. En als er geen penetratie was, kan het ook niet zo erg zijn geweest.
Deze veronderstellingen houden echter geen stand bij wetenschappelijk onderzoek. Onderzoekers van de Universiteit van Melbourne analyseerden bijvoorbeeld gegevens van 73.877 werkende vrouwen. Zij ontdekten dat ervaringen met intimidatie op grond van geslacht, seksistische discriminatie en dergelijke meer schade toebrengen aan het werk en het welzijn, dan ongewenste seksuele aandacht en seksuele dwang.
We hebben geprobeerd termen te verduidelijken die nu een begrip aan het worden zijn. Natuurlijk is het leven ingewikkeld. Misbruik, aanranding of intimiderend gedrag kan niet altijd netjes in de ene of de andere categorie worden ondergebracht – soms hoort het in meer dan een categorie thuis. Toch is het belangrijk om termen op een juiste manier te gebruiken om het begrip van het publiek te bevorderen.
Ten slotte moeten we beseffen dat de samenleving zich in een periode bevindt die zijn weerga niet kent en waarvan we dachten dat we die nooit zouden meemaken. Mensen denken na over hun ervaringen en hun gedrag, praten erover, denken erover na en heroverwegen hun gedrag. Definities, criminele en andere, veranderen met de sociale normen. Volgend jaar rond deze tijd schrijven we misschien een nieuwe column.
Dit is een bijgewerkte versie van een artikel dat oorspronkelijk op 7 februari 2018 is gepubliceerd.