Wat is flamenco nu eigenlijk? Dat is een grote vraag. Ik zal je een kort antwoord geven. Flamenco is volksmuziek uit Spanje. Het ontwikkelde zich in Andalusië door de eeuwen heen, en kreeg zijn huidige vorm in de 18e eeuw. De oorsprong is nog steeds duister, omdat er niet veel documentatie is over de vroege vormen die deze muziek aannam.
Het Spaanse zigeunervolk speelde een sleutelrol in de ontwikkeling van de flamenco, maar men gelooft nu dat zij niet de enige scheppers ervan waren (dat het een kunstvorm was die voortkwam uit de mix van culturen die gedurende een aantal eeuwen in Andalusië leefden). Aanvankelijk werd het opgevoerd in de intimiteit van Andalusische huizen onder familieleden en vrienden, en het was in de 18e eeuw dat flamenco zijn intrede deed in openbare ruimten zoals cafés.
Heden ten dage, als je live flamenco wilt zien, kun je naar een “tablao” gaan, dat is een zaal die gespecialiseerd is in flamencovoorstellingen, of je kunt ervoor kiezen om naar een flamencoconcert of -show in een grotere zaal te gaan, zoals een concertzaal. Tussen deze twee opties in zijn er ook kleinere zalen waar van tijd tot tijd flamencovoorstellingen worden gegeven (zoals bars of nachtclubs). Als je in Madrid bent, check dan mijn flamencokalender om te zien welke optredens er komen!
In een flamencovoorstelling wordt meestal gezongen, gitaar gespeeld, geklapt en gedanst, terwijl andere secundaire instrumenten zoals percussie (flamenco cajón), piano of viool zijn.
Flamenco is onderverdeeld in veel verschillende muzikale vormen die “palos” worden genoemd. Elke palo heeft een eigen set van muzikale kenmerken in termen van ritme, modus en teksten. Tijdens een flamencovoorstelling kun je een flamencozanger bijvoorbeeld “alegría”, “bulería” of “soleá” horen zeggen, om het publiek te informeren welke palo als volgende zal worden uitgevoerd. Hier is een illustratieve en makkelijk te volgen flamenco palo boom:
Een grapje. Het is niet makkelijk.
Zoals elk concert bestaat een flamencovoorstelling uit een opeenvolging van liedjes. Bij elk liedje wordt een andere palo gebruikt. En elke palo bepaalt de toon, het ritme en de stemming van de muziek en het dansen. Sommige liederen/palo’s zijn somber, andere vrolijk, sommige zijn snel, andere langzaam.
Genoeg theorie voor nu. Hoe ziet flamenco er eigenlijk uit en hoe klinkt het?
Zo ziet het eruit:
En zo klinkt het:
En zo klinkt het:
En zo klinkt het: