Wat is financiële ratio analyse?

Financiële ratio-analyse is een kwantitatief instrument dat bedrijfsmanagers gebruiken om waardevolle inzichten te verkrijgen in de winstgevendheid, solvabiliteit, efficiency, liquiditeit, dekking en marktwaarde van een onderneming. Ratio-analyse verschaft deze informatie aan bedrijfsmanagers door het analyseren van de gegevens in de balans van het bedrijf, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht. De informatie uit de financiële ratio analyse is van onschatbare waarde voor managers die financiële beslissingen voor het bedrijf moeten nemen en voor externe partijen, zoals investeerders, zodat zij de financiële gezondheid van het bedrijf kunnen beoordelen.

Wat is financiële ratio analyse?

Financiële ratio’s zijn nuttige hulpmiddelen waarmee managers en investeerders de financiële verhoudingen tussen de rekeningen op de jaarrekening van een bedrijf kunnen analyseren en vergelijken. Ze zijn een hulpmiddel dat financiële analyse mogelijk maakt over de geschiedenis van een bedrijf, een bedrijfstak, of een bedrijfssector.

Financiële ratio-analyse maakt gebruik van de gegevens die zijn verzameld uit de berekening van de ratio’s om beslissingen te nemen over het verbeteren van de winstgevendheid, solvabiliteit en liquiditeit van een bedrijf.

Soorten financiële ratio’s

Er zijn zes categorieën van financiële ratio’s die managers normaal gesproken gebruiken in hun analyse. Binnen deze zes categorieën zijn er 15 financiële ratio’s die een bedrijfsmanager en externe investeerders helpen bij het analyseren van de financiële gezondheid van het bedrijf. Financiële ratio’s zijn alleen waardevol als er een basis is om ze te vergelijken. Elke ratio moet worden vergeleken met gegevens van het bedrijf over voorbije perioden. Ze kunnen ook worden vergeleken met gegevens van andere bedrijven in de bedrijfstak.

Het is belangrijk op te merken dat financiële ratio’s alleen zinvol zijn in vergelijking met andere ratio’s voor verschillende tijdsperioden binnen het bedrijf. Ze kunnen ook worden gebruikt voor vergelijking met dezelfde ratio’s in andere bedrijfstakken, voor andere soortgelijke bedrijven, of voor de bedrijfssector.

Liquiditeitsratio’s

De liquiditeitsratio’s geven antwoord op de vraag of een bedrijf aan zijn huidige schuldverplichtingen kan voldoen met zijn huidige activa. Er zijn drie belangrijke liquiditeitsratio’s waarnaar bedrijfsmanagers kijken:

Werkkapitaalratio: Deze ratio wordt ook wel de current ratio genoemd (vlottende activa – vlottende passiva). Deze cijfers zijn afkomstig van de balans van de onderneming. Het meet of het bedrijf zijn kortlopende schuldverplichtingen kan betalen met zijn vlottende activa.
Quick ratio: Deze ratio wordt ook wel de acid test ratio genoemd (vlottende activa – inventaris / vlottende passiva). Deze cijfers komen uit de balans. De quick ratio meet of het bedrijf aan zijn kortlopende schuldverplichtingen kan voldoen zonder voorraden te verkopen.
Cash ratio: Deze liquiditeitsratio (geldmiddelen + kasequivalenten / kortlopende schulden) geeft een financieel manager een meer conservatieve kijk op de liquiditeit van het bedrijf, omdat het alleen geldmiddelen en kasequivalenten gebruikt, zoals verhandelbare effecten op korte termijn, in de teller. Het geeft het vermogen van de onderneming aan om alle kortlopende schulden af te lossen zonder andere activa te liquideren.

Efficiencyratio’s

Efficiencyratio’s, ook wel vermogensbeheerratio’s of activiteitsratio’s genoemd, worden gebruikt om te bepalen hoe efficiënt de onderneming haar activa gebruikt om omzet te genereren en de winst of het vermogen van de aandeelhouders te maximaliseren. Zij meten hoe efficiënt de activiteiten van de onderneming intern en op korte termijn zijn. De vier meest gebruikte efficiencyratio’s, berekend op basis van informatie uit de balans en de resultatenrekening, zijn:

Voorraadomloopsnelheid: Deze ratio (verkoop/inventaris) meet hoe snel de voorraad elk jaar wordt verkocht en weer wordt aangevuld of omgedraaid. Aan de hand van de omloopsnelheid van de voorraden kan de financieel manager bepalen of het bedrijf te weinig voorraad aanhoudt of verouderde voorraden heeft.
Days sales outstanding: Ook wel de gemiddelde incassoperiode (debiteuren/gemiddelde omzet per dag) genoemd, stelt deze ratio financiële managers in staat om de efficiëntie te evalueren waarmee het bedrijf zijn uitstaande kredietrekeningen incasseert.
Fixed assets turnover ratio: Deze ratio (omzet/netto vaste activa) richt zich op de fabriek, het onroerend goed en de apparatuur van het bedrijf, of de vaste activa, en beoordeelt hoe efficiënt het bedrijf deze activa gebruikt.
Totale activa omzetratio: De totale activa turnover ratio (omzet/totale activa) rolt het bewijs van het bedrijf efficiënt gebruik van zijn activabasis in één ratio. Het stelt de financieel manager in staat om te analyseren hoe efficiënt de activa zijn bij het genereren van omzet en winstgevendheid.

Solvabiliteitsratio’s

De solvabiliteitsratio’s van een onderneming, of schuldmanagement, stellen de financieel manager in staat om de positie van de onderneming te beoordelen met betrekking tot de schuldfinanciering, of financiële hefboomwerking, die zij gebruiken om hun activiteiten te financieren. De solvabiliteitsratio’s meten hoeveel schuldfinanciering de onderneming gebruikt in vergelijking met ofwel haar ingehouden winst ofwel haar financiering met eigen vermogen. Er zijn twee belangrijke solvabiliteitsratio’s:

Totale schuldratio: De totale schuldratio (totale passiva/totale activa) meet het percentage van de middelen voor de activiteiten van de onderneming dat wordt verkregen door een combinatie van de vlottende passiva plus de langlopende schulden.
Debt-to-equity ratio: Deze ratio (totale passiva/totale activa – totale passiva) is het belangrijkst als het bedrijf beursgenoteerd is. De informatie uit deze ratio is in wezen hetzelfde als uit de totale schuldratio, maar het presenteert de informatie in een vorm die investeerders gemakkelijker kunnen gebruiken bij het analyseren van het bedrijf.

Dekkingsratio’s

De dekkingsratio’s meten de mate waarin een bedrijf zijn schuldverplichtingen kan dekken en de bijbehorende kosten kan voldoen. Die verplichtingen omvatten rentelasten, leasebetalingen en, soms, dividenduitkeringen. Deze ratio’s werken samen met de solvabiliteitsratio’s om een financieel manager een volledig beeld te geven van de schuldpositie van het bedrijf. Dit zijn de twee belangrijkste dekkingsratio’s:

Times interest earned ratio: Deze ratio (winst voor rente en belastingen (EBIT)/rentelasten) meet hoe goed een bedrijf zijn totale schuld kan aflossen of zijn rentebetalingen op schuld kan dekken.
Debt service coverage ratio: De DSCR (netto bedrijfsopbrengsten/totale schuldendienstlasten) is een waardevolle samenvattende ratio waarmee het bedrijf een idee kan krijgen van hoe goed het bedrijf al zijn schuldendienstverplichtingen kan dekken.

Rendementsratio’s

Rendementsratio’s zijn de samenvattende ratio’s voor de zakelijke onderneming. Wanneer de rentabiliteitsratio’s worden berekend, worden de effecten van liquiditeitsbeheer, activabeheer en schuldbeheer op de onderneming samengevat. De vier meest voorkomende en belangrijkste rentabiliteitsratio’s zijn:

Nettowinstmarge: Deze ratio (netto-inkomen/omzet) geeft de winst per dollar omzet van de onderneming weer.
Rendement op totale activa (ROA): De ROA-ratio (netto-inkomen/omzet) geeft aan hoe efficiënt elke dollar van de totale activa winst genereert.
Basisverdienvermogen (BEP): BEP (EBIT/totale activa) is vergelijkbaar met de ROA-ratio omdat het de efficiëntie van de activa meet bij het genereren van omzet. De BEP-ratio maakt de meting echter vrij van de invloed van belastingen en schulden.
Rendement op eigen vermogen (ROE): Deze ratio (netto-inkomen/gemeenschappelijk eigen vermogen) geeft aan hoeveel geld de aandeelhouders verdienen aan hun investering in de onderneming. De ROE-ratio is het belangrijkst voor beursgenoteerde bedrijven.

Marktwaardeverhoudingen

Marktwaardeverhoudingen worden meestal berekend voor beursgenoteerde bedrijven en worden niet veel gebruikt voor zeer kleine bedrijven. Sommige kleine bedrijven worden echter openbaar verhandeld. Er zijn drie primaire marktwaardeverhoudingen:

Koers/winst-verhouding (P/E): De Koers/Winstverhouding (koers per aandeel/winst per aandeel) geeft aan hoeveel beleggers bereid zijn te betalen voor de aandelen van de zakelijke onderneming per dollar winst.
Koers/cashflowverhouding: De waarde van een onderneming is afhankelijk van haar vrije kasstromen. De koers/cashflowratio (aandelenkoers/cashflow per aandeel) beoordeelt hoe goed het bedrijf cashflow genereert.
Markt/boekwaardeverhouding: Deze ratio (beurskoers/boekwaarde per aandeel) geeft de financieel manager een andere indicator van hoe investeerders de waarde van het bedrijf zien.

Hoe werkt financiële ratio-analyse?

Een analyse van de financiële ratio’s wordt gebruikt om informatie uit de jaarrekening van een bedrijf te halen die niet alleen op basis van deze jaarrekening kan worden geëvalueerd.

Om een analyse van de financiële ratio’s uit te voeren, verzamelt een financieel manager de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht van het bedrijf, samen met informatie over de aandelenkoers als het bedrijf beursgenoteerd is. Meestal wordt deze informatie gedownload naar een spreadsheetprogramma.

Kleine bedrijven kunnen hun spreadsheet zo instellen dat automatisch elk van de 15 financiële ratio’s wordt berekend.

Ratio’s worden over het algemeen berekend voor een kwartaal of een jaar. Vervolgens moeten de ratio’s worden verzameld voor andere bedrijven in dezelfde bedrijfstak. Er moeten vergelijkingen worden gemaakt. Het is slechts na het vergelijken van de financiële verhoudingen met andere tijdsperioden en met de verhoudingen van de bedrijven in de industrie dat een financieel manager conclusies kan trekken over de bedrijfsprestatie. Financiële managers kunnen op basis van deze berekeningen en vergelijkingen een goed beeld schetsen van de bedrijfsprestaties.

Een ratio-berekening biedt op zichzelf niet veel informatie. Als bijvoorbeeld de verhouding tussen schulden en activa van een bedrijf in een bepaalde periode 50% bedraagt, is dat geen bruikbaar verhaal, tenzij het management dit vergelijkt met voorgaande perioden, vooral als de verhouding tussen schulden en activa in het verleden veel lager of hoger was. In dit scenario toont de debt-to-asset ratio aan dat 50% van de activa van het bedrijf gefinancierd worden met schulden. De financieel manager of een investeerder zou niet weten of dat goed of slecht is, tenzij hij het vergelijkt met dezelfde ratio uit de vorige bedrijfsgeschiedenis of met de concurrenten van het bedrijf.

Het uitvoeren van een nauwkeurige analyse en vergelijking van financiële ratio’s helpt bedrijven inzicht te krijgen in hun financiële positie, zodat ze de nodige financiële aanpassingen kunnen doen om hun financiële prestaties te verbeteren.

Er zijn andere financiële analysetechnieken die financiële managers kunnen gebruiken om de inzichten die ze met financiële-ratioanalyse verkrijgen, aan te vullen, zoals een analyse van de gebruikelijke omvang en een meer diepgaande analyse van het kasstroomoverzicht.

Wie gebruikt financiële-ratioanalyse?

Er zijn verschillende belanghebbenden die mogelijk gebruik moeten maken van financiële-ratioanalyse:

Financiële managers: Financiële managers moeten beschikken over de informatie die financiële ratio-analyse verschaft over de prestaties van de verschillende financiële functies van het bedrijf. Ratio-analyse is een waardevol en krachtig financieel analyse-instrument.
Concurrenten: Andere bedrijven vinden de informatie over de andere bedrijven in hun bedrijfstak belangrijk voor hun eigen concurrentiestrategie.
Investeerders: Voor hetzij beursgenoteerde bedrijven of bedrijven die door risicodragend kapitaal worden gefinancierd, hebben de potentiële investeerders de financiële informatie nodig die uit ratioanalyse wordt verzameld om te bepalen of zij al dan niet in het bedrijf willen investeren.

Voor- en nadelen van het gebruik van financiële ratio’s

Voor- en nadelen van Financiële Ratio Analyse
Pros	Cons
Hulpzaam bij het stellen van doelen voor hoge prestaties	Grote, bedrijven met meerdere divisies kunnen het alleen op divisiebasis gebruiken.
Gebruikbaar voor kleinere bedrijven met een smalle focus of divisies van grote bedrijven	In tijden van hoge inflatie zijn financiële gegevens vertekend en niet bruikbaar voor ratio-analyse.
Gebruikbaar om de prestaties van bedrijven over perioden heen te analyseren	Firma’s kunnen sjoemelen en hun financiële overzichten window dressen.
Gebruikbaar om bedrijven te vergelijken op een cross-sectorale of industrie-analyse	Niet nuttig voor seizoensgebonden of cyclische bedrijven vanwege de vertekening in de tijd

De voordelen toegelicht

Hulpzaam bij het stellen van doelen voor hoge prestaties: Door middel van financiële ratio analyse kunnen financiële en bedrijfsmanagers acceptabele financiële prestaties voor het bedrijf bepalen. Het bedrijf kan zien wat een realistische prestatie is door zijn eigen prestaties in de tijd te bekijken en naar betere prestaties te streven door naar de financiële gegevens van de industrieleider te kijken.
Nuttig voor kleine bedrijven met een smalle focus of divisies van grote bedrijven: Grote bedrijven met meerdere divisies vinden analyse van financiële ratio’s niet nuttig voor het bedrijf als geheel. Aangezien ratio’s alleen nuttig zijn wanneer ze worden vergeleken met de financiële gegevens van de bedrijfstak of het bedrijf, vinden kleinere bedrijven met één branche of de divisies van grotere bedrijven ratio-analyse nuttig.
Nuttig om de prestaties van een bedrijf over perioden van tijd te analyseren: Met tijdreeksen of trendanalyses van financiële ratio’s kunnen bedrijven hun financiële prestaties over verschillende perioden, zoals een kwartaal of een boekjaar, evalueren.
Nuttig om bedrijven op dwarsdoorsnede- of industriebasis te vergelijken: Door de financiële prestaties van een bedrijf te vergelijken met een groep soortgelijke bedrijven binnen een bedrijfstak, kan de financieel manager zien waar het bedrijf concurrerend staat.

Nadelen toegelicht

Niet nuttig voor grote, multidivisionele bedrijven: Aangezien ratio-analyse alleen nuttig is op vergelijkende basis, kunnen divisies van grote ondernemingen deze financiële analysetechniek gebruiken, maar het is niet nuttig voor een onderneming met meerdere divisies als geheel.
Problemen als er sprake is van inflatie: Als het bedrijf in een inflatoire omgeving opereert, zullen de financiële gegevens van de ene periode naar de andere worden vervormd en zal ratio-analyse niet nuttig zijn
Window dressing: Ondernemingen kunnen vals spelen en hun financiële overzichten window dressen. Window dressing is het sterker doen lijken van financiële overzichten door gegevens te manipuleren.
Seizoensgebonden en cyclische bedrijven: Als bedrijven een seizoensgebonden of cyclische omzet hebben, zou een financiële ratio-analyse met tijdreeksgegevens vertekende resultaten opleveren, omdat de omzet sterk varieert tussen perioden.

Financiële ratio-analyse beoordeelt de prestaties van de financiële functies van het bedrijf: liquiditeit, vermogensbeheer, solvabiliteit en winstgevendheid.
Financiële ratio-analyse is een krachtig instrument voor financiële analyse dat het bedrijf een volledig beeld kan geven van zijn financiële prestaties, zowel op trend- als op sectorbasis.
De informatie die door middel van ratio-analyse uit de financiële overzichten van een bedrijf wordt gehaald, is nuttig voor financiële managers, concurrenten en externe investeerders.
Financiële ratio-analyse is alleen nuttig als de gegevens worden vergeleken over meerdere perioden of met andere bedrijven in de bedrijfstak.