De film was een totale stinker genaamd The Conqueror. Hij werd niet alleen gefinancierd, maar ook bedacht door niemand minder dan Howard Hughes in het midden van de jaren vijftig, nadat hij al begonnen was zijn verstand te verliezen. Het was een epos waarin Wayne de Mongoolse hoofdman Genghis Khan speelde en zijn liefdesrelatie Susan Hayward als een Tataarse prinses.
De hoofdrol was oorspronkelijk geschreven voor Marlon Brando, die, zoals we zullen zien, in meer dan één opzicht zo verstandig was om er zo ver mogelijk vandaan te blijven, en de film haalde allerlei lijstjes met slechtste films, inclusief grote oplages in boeken over de 10 slechtste en 50 slechtste. Het gebruik van een “houten Wayne” om Khan te spelen werd door een ander slecht-film boek “een van de slechtste casting beslissingen aller tijden” genoemd. En een recensent noemde het “de slechtste biopic ooit gemaakt.”
De bioscoopbezoekers bleven massaal weg.
De buitenscènes werden opgenomen in het zuidwesten van Utah, in de buurt van St. George — direct in het pad van de heersende winden van de Nevada Proving Grounds (nu de Nevada National Security Site geheten), waar in die dagen bovengronds kernwapens werden geëxplodeerd, precies 100 stuks tussen 1951 en 1962, bijna één per maand.
De cast en crew brachten vele weken door op de opnamelocatie, ronddolend in radioactief vuil en stof. Erger nog, Hughes liet 60 ton van dat spul naar Hollywood verschepen, zodat de opnames zouden overeenkomen met de locatie in Utah. Volgens ons onderzoek “wisten de filmmakers van de kernproeven, maar verzekerde de federale overheid de bewoners dat de tests geen gevaar voor de volksgezondheid opleverden.”
Wel, wat de federale overheid ook wel of niet wist (en we hebben er een paar QoD’s over gepubliceerd; de ene uit 2011 vertelt het hele verhaal, terwijl de andere uit 2018 een twee-parter is over de huidige niveaus van lokale straling), een heleboel vee en mensen in het zuidwesten van Utah, bekend als “downwinders”, werden ziek en stierven heel snel. Tot de effecten op langere termijn behoorde een onevenredig aantal cast en crew van The Conqueror.
Van de 220 mensen op de filmlocatie werd bij 91 van hen binnen de volgende 25 jaar kanker vastgesteld en 46 stierven aan de ziekte. Verscheidene familieleden van John Wayne en Susan Hayward die de set bezochten, kregen ook maligniteiten.
Regisseur Dick Powell was een van de eersten, hij stierf in 1963. Acteur Pedro Armendáriz werd in 1960 gediagnosticeerd met nierkanker en pleegde in 1963 zelfmoord nadat hij had gehoord dat zijn ziekte terminaal was. Susan Hayward en Agnes Moorehead stierven in de jaren zeventig aan kanker.
Wayne zelf kreeg twee keer kanker. In 1964, op 54-jarige leeftijd, werd longkanker bij hem geconstateerd en werden zijn linkerlong en enkele ribben verwijderd. In die tijd werd het toegeschreven aan zijn vijf pakjes per dag ongefilterde sigaretten. Hij bleef klinisch kankervrij tot begin 1979, 15 jaar later, toen een virulente vorm van kanker zijn maag, darmen en ruggengraat aanviel en hem in juni van dat jaar na een verloren strijd van slechts een paar maanden fataal werd.
Hoewel het niet met zekerheid kan worden vastgesteld, schrijven veel rapporten die we hebben gezien de uitzaaiingen en zich snel verspreidende kwaadaardigheden toe aan de straling waaraan hij werd blootgesteld op de set van The Conqueror.