U en uw hormonen

Alternatieve namen voor multinodulair struma

Multinodulair struma; MNG; nodulair struma

Wat is multinodulair struma?

De schildklier’ data-content=’1456′ >De schildklier is een vlindervormige klier die aan de voorkant van de hals zit. Hij is verantwoordelijk voor de productie en afgifte van schildklierhormonen (thyroxine en triiodothyronine). Elke vergroting van de schildklier, of een deel daarvan, wordt struma genoemd. Voor meer informatie zie het artikel over struma. Een multinodulair struma is een struma waarbij er veel knobbels (noduli) in de klier verschijnen. Dit is waarschijnlijk de meest voorkomende schildklieraandoening. De knobbels kunnen duidelijk zichtbaar zijn of alleen worden ontdekt door onderzoek of scans.

Wat veroorzaakt multinodulair struma?

De oorzaak of oorzaken van multinodulair struma zijn in de meeste gevallen onbekend.

Op den duur ontstaan knobbels door verschillende groeisnelheden in verschillende delen van de klier, mogelijk in combinatie met andere invloeden van buitenaf, zoals voeding, geneesmiddelen of genen. De knobbeltjes leiden tot een onregelmatig knobbelig uiterlijk in de structuur van de schildklier. Dit proces duurt vele jaren, dus het is gebruikelijk dat het aantal mensen met multinodulair struma toeneemt naarmate mensen ouder worden.

Wat zijn de tekenen en symptomen van multinodulair struma?

In veel gevallen verschijnen en kunnen multinodulaire struma’s zichtbaar zijn, zelfs als de schildklier normaal werkt (bekend als euthyreoïdie). Meestal is multinodulair struma niet zichtbaar en wordt het pas ontdekt wanneer een patiënt om andere redenen wordt onderzocht of gescand. Als er symptomen zijn van een overactieve (hyperthyroïde) of onderactieve (hypothyroïde) schildklier, worden er vaak knobbeltjes gevonden. (Zie de artikelen over schildklierhormoon en thyrotoxicose.)

Minder vaak kan een multinodulair struma pijn of ongemak veroorzaken door een snelle toename in grootte. Dit kan het gevolg zijn van een plotselinge ophoping van vocht of bloed binnen een knobbel of, heel zelden, van een tumor. Zeer grote struma’s kunnen gepaard gaan met slik- of ademhalingsmoeilijkheden en moeten in sommige gevallen operatief worden verwijderd.

Hoe vaak komt multinodulair struma voor?

De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat 12% van de bevolking wereldwijd last heeft van struma, maar in Europa ligt dit percentage iets lager. Multinodulair struma en schildklieraandoeningen in het algemeen komen veel vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Er zijn ook duidelijke aanwijzingen voor een toename met de leeftijd, deels te wijten aan het feit dat multinodulair struma over een lange periode wordt gevormd. Bij echografisch onderzoek van de schildklier worden bij ongeveer 50% van de vrouwen van 50 jaar en ouder knobbeltjes gevonden. Voor de meeste patiënten is er geen reden om zich zorgen te maken over zo’n normale bevinding en zolang de schildklier normaal werkt, zullen veel mensen geen medische behandeling nodig hebben.

Is multinodulair struma erfelijk?

Sommige vormen van struma kunnen erfelijk zijn. Er zijn aanwijzingen dat de aanwezigheid van struma bij een familielid de kans vergroot dat andere familieleden ook struma hebben. Onze kennis van genen en genetische problemen wordt echter steeds groter en in de toekomst zal waarschijnlijk meer precieze informatie beschikbaar komen, waaronder de effecten van specifieke genen en de omgeving op struma.

Hoe wordt de diagnose multinodulair struma gesteld?

Na een eerste grondige familie- en anamnese zal de huisarts de patiënt ook onderzoeken op lichamelijke symptomen en de hormoonspiegels in het bloed testen. In sommige gevallen kan de patiënt vervolgens worden doorverwezen naar een chirurg of een hormoonspecialist (endocrinoloog). Zie voor meer informatie over verdere onderzoeken het artikel over struma.

Hoe wordt multinodulair struma behandeld?

Het is belangrijk om vast te stellen of de schildklier al dan niet normaal functioneert. De meeste patiënten zullen een normaal functionerende, maar bobbelige schildklier hebben die hen nooit zal schaden.

Als de functie normaal is (euthyroïd), de struma geen lokale structurele problemen veroorzaakt, en als er geen bezorgdheid is over abnormale gebieden binnen de klier, is de enige vorm van behandeling die waarschijnlijk nodig is, regelmatige controle van de schildklierfunctie. Als er wel structurele problemen zijn, zal dit meestal blijken uit de echografie die op het moment van de diagnose wordt gemaakt.

In het geval van een onderactieve schildklier (hypothyreoïdie) zonder andere zorgwekkende symptomen, wordt een thyroxinetherapie gegeven die na verloop van tijd kan helpen om de grootte van de struma enigszins te verminderen, vooral in gevallen waar er een geschiedenis van jodiumtekort is.

In het geval van een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie) kunnen de termen ‘toxische multinodulaire struma’ of ‘multinodulaire struma met thyrotoxicose’ worden gebruikt. Deze overactiviteit kan subtiel zijn en alleen worden opgemerkt bij bloedonderzoek (dit wordt ‘subklinische thyrotoxicose’ genoemd), of duidelijk overactief (zie het artikel over thyrotoxicose). Tabletten, zoals carbimazole, kunnen op korte termijn worden gebruikt om de secretie van schildklierhormonen onder controle te houden terwijl de diagnose wordt gesteld en verdere behandelingen worden overwogen.

Behandeling met geneesmiddelen zoals carbimazole kan helpen om de overactiviteit van de schildklier onder controle te houden, maar dit leidt niet tot genezing, en de overactiviteit van de schildklier zal waarschijnlijk terugkeren als de behandeling wordt stopgezet. In dergelijke gevallen kan een chirurgische behandeling of een behandeling met radioactief jodium (ook bekend als radiojodium) worden overwogen voor een meer permanente behandeling van de overactieve schildklier. Sommige patiënten kiezen ervoor om carbimazol op de lange termijn te blijven gebruiken om de overactiviteit onder controle te houden.

De meeste patiënten hebben geen behandeling nodig. Soms kan een operatie worden uitgevoerd om de schildklier geheel of grotendeels te verwijderen, vooral als een multinodulaire struma groot is en de patiënt deze als ontsierend ervaart. Het verwijderen van een normaal functionerende klier kan er echter toe leiden dat de patiënt levenslang thyroxine nodig heeft. Een operatie kan worden aanbevolen als er op een schildklierscan of een fijne naald aspiratiebiopsie zorgwekkende gebieden te zien zijn.

Voor verdere behandelingsopties, zie het artikel over struma.

Zijn er bijwerkingen aan de behandeling?

De bijwerkingen zijn dezelfde als bij de behandeling van struma.

Wat zijn de gevolgen van multinodulair struma op de langere termijn?

Een multinodulair struma dat geen symptomen veroorzaakt, zal op de lange termijn waarschijnlijk geen problemen veroorzaken. Het is echter belangrijk dat de arts periodiek schildklierfunctietests uitvoert om te bepalen of een toekomstige behandeling nodig is.

Zijn er patiëntenondersteuningsgroepen voor mensen met multinodulair struma?

De Britse Schildklierstichting kan advies en ondersteuning bieden aan patiënten en hun familie die te maken hebben met multinodulair struma.

Laatst herzien: Feb 2018