Dominant septiemakkoordEdit
Een dominantseptimeakkoord, of majeur-mineurseptimeakkoord is een akkoord dat is samengesteld uit een grondtoon, grote terts, reine kwint, en kleine septiem. Het kan ook worden gezien als een majeur drieklank met een extra kleine septiem. Het wordt aangeduid met populaire muzieksymbolen door een superscript “7” toe te voegen na de letter die de grondtoon van het akkoord aangeeft.:77 De dominantseptime komt bijna even vaak voor als de dominantdrieklank.:199 Het akkoord kan worden weergegeven met de gehele notatie {0, 4, 7, 10}.
Van alle septiemakkoorden is de dominantseptime misschien wel het belangrijkst. Het was het eerste septiemakkoord dat regelmatig in de klassieke muziek voorkwam. De naam komt van het feit dat de platte septiem van nature voorkomt in het akkoord dat gebouwd is op de dominant (d.w.z, de vijfde graad) van een bepaalde majeur diatonische toonladder.
Neem bijvoorbeeld de C majeur toonladder (C, D, E, F, G, A, B, C):
De noot G is de dominante graad van C majeur – de vijfde noot. Als we de tonen van de C majeur toonladder in stijgende toonhoogte ordenen en alleen deze tonen gebruiken om een septiemakkoord te bouwen, en we beginnen met G (niet C), dan bevat het resulterende akkoord de vier tonen G-B-D-F en wordt het G dominant septiem (G7) genoemd. De toon F is een kleine septiem van G, en wordt ook wel de dominante septiem genoemd ten opzichte van G. De ‘dominante’ septiem wordt echter ook gebruikt op andere tonen dan de dominant, zoals de subdominant.
Harmonisch septiemakkoordEdit
Time 4/4 c e g beseh c1}
Het harmonisch septiemakkoord is een dominant septiemakkoord gevormd door een grote drieklank plus een harmonisch septieminterval.
Het harmonische septiem interval is een kleine septiem gestemd in de 7:4 toonhoogteverhouding, een van de mogelijke “just ratio’s” die voor dit interval in de reine stemming zijn gedefinieerd (iets onder de breedte van een kleine septiem zoals gestemd in de evenzwevende stemming). Met reine intonatie op alle noten van het harmonisch septiem akkoord is de verhouding tussen de frequenties van de toonhoogten in het akkoord 4:5:6:7. Bijvoorbeeld, een juist gestemd harmonisch septiemakkoord A in grondligging vanaf A440 bestaat uit de toonhoogten 440 Hz, 550 Hz, 660 Hz, en 770 Hz.
Soms ook “blue note” genoemd, wordt de harmonische septiem gebruikt door zangers, door nootbuigingen op gitaren, en op andere instrumenten die niet aan de gelijkzwevende stemming zijn gebonden. Een vaak gehoord voorbeeld van het harmonisch septiem akkoord is het laatste woord van de moderne toevoeging aan het liedje “Happy Birthday to You”, met de tekst: “and many more!” De harmonie op het woord “more” wordt typisch gezongen als een harmonisch septiem akkoord.
Veelvuldig gebruik van het harmonisch septiem akkoord is een van de definiërende kenmerken van blues en barbershop harmonie; barbershoppers verwijzen ernaar als “the barbershop seventh”. Aangezien barbershopmuziek meestal in just intonation wordt gezongen, kan het barbershop septiemakkoord nauwkeuriger worden aangeduid als een harmonisch septiemakkoord. Het harmonisch septiemakkoord wordt ook veel gebruikt in muziek met een blues-smaak. Omdat gitaren, piano’s en andere instrumenten met gelijke stemming dit akkoord niet kunnen spelen, wordt het vaak benaderd door een dominantseptime. Daarom wordt het vaak een dominant septiem akkoord genoemd en met dezelfde symbolen geschreven (zoals de blues progressie I7-V7-IV7).
Majeur en mineur septiem akkoordenEdit
Terwijl het dominant septiemakkoord doorgaans is gebouwd op de vijfde (of dominante) graad van een majeur toonladder, is het mineur septiemakkoord gebouwd op de tweede, derde, of zesde graad. Een mineur septiem akkoord bevat dezelfde noten als een toegevoegd septiem akkoord. Bijvoorbeeld, C-E♭-G-B♭ kan functioneren als zowel een C mineur septiem als een E♭ toegevoegde sext (Id akkoord).
Majeur septiemakkoorden worden meestal gebouwd op de eerste of vierde graad van een toonladder, (in C of G majeur: C-E-G-B). Vanwege het majeur septiem interval tussen de grondtoon en de septiem (C-B, een omgekeerde kleine secunde) kan dit akkoord soms dissonant klinken, afhankelijk van de gebruikte stemvoering. Bacharach en David’s Raindrops Keep Fallin’ on My Head opent bijvoorbeeld met een majeurakkoord, gevolgd door een majeurse septiem in de volgende maat.
De majeurse septiem wordt soms genoteerd als Δ7 (een delta-akkoord) of gewoon een Δ (wat dezelfde betekenis heeft).
Half-verminderd septiemakkoordEdit
Een half-verminderd septiemakkoord is een septiemakkoord dat is opgebouwd uit de zevende graad van een majeurtoonladder. Het wordt als “half-verminderd” beschouwd omdat een volledig verminkte septiem een dubbel-gespleten (verminderde) septiem heeft, waardoor het enharmonisch hetzelfde is als een grote sext. Het half-verminderd septiemakkoord gebruikt een kleine septiem over de grondtoon van een verminderde drieklank.
Voorbeeld: (in de toonaard C majeur) B-D-F-A.
Gedimineerd septiemakkoordEdit
Een diminished septiemakkoord bestaat uit drie over elkaar liggende kleine tertsen (bijv. B-D-F-A♭), dat zijn twee tritonen een kleine terts uit elkaar (bijv. B-F, D-A♭). Het diminished septiem akkoord is in de loop der tijden door componisten en musici om verschillende redenen gebruikt. Enkele redenen zijn: als symbool van Sturm und Drang; modulatie; en voor karakterisering. Het verminderde septiemakkoord komt vaker voor in werken uit de late klassieke en romantische periode, maar is ook te vinden in werken uit de barok- en renaissanceperiode, zij het niet zo vaak.
Alle elementen van het verminderde septiemakkoord zijn terug te vinden in het dominant septiemakkoord (7♭9), zoals te zien is in een vergelijking van de twee akkoorden.