Securitisatie

Wat is Securitisatie?

Escuritisatie is de procedure waarbij een emittent een verhandelbaar financieel instrument ontwerpt door verschillende financiële activa samen te voegen of te bundelen tot één groep. De emittent verkoopt vervolgens deze groep van herverpakte activa aan beleggers. Securitisatie biedt mogelijkheden voor beleggers en maakt kapitaal vrij voor initiators, die beide de liquiditeit op de markt bevorderen.

In theorie kan elk financieel activum worden gesecuritiseerd – dat wil zeggen, omgezet in een verhandelbaar, fungibel item van monetaire waarde. In wezen is dit wat alle effecten zijn.

Effectisering komt echter het vaakst voor bij leningen en andere activa die vorderingen genereren, zoals verschillende soorten consumenten- of commerciële schulden. Het kan gaan om de bundeling van contractuele schulden zoals autoleningen en schuldverplichtingen van creditcards.

Securitisatie

Hoe securitisatie werkt

Bij securitisatie verzamelt het bedrijf dat de activa bezit – bekend als de initiator – de gegevens over de activa die het van zijn bijbehorende balansen wil verwijderen. Als het bijvoorbeeld een bank zou zijn, zou zij dit doen met een verscheidenheid aan hypotheken en persoonlijke leningen die zij niet meer wil onderhouden. Deze verzamelde groep activa wordt nu beschouwd als een referentieportefeuille. De initiator verkoopt vervolgens de portefeuille aan een emittent die verhandelbare effecten zal creëren. De gecreëerde effecten vertegenwoordigen een belang in de activa in de portefeuille. Beleggers kopen de gecreëerde effecten tegen een bepaald rendement.

Vaak wordt de referentieportefeuille – het nieuwe, gesecuritiseerde financiële instrument – opgedeeld in verschillende secties, tranches genaamd. De tranches bestaan uit de afzonderlijke activa, gegroepeerd volgens verschillende factoren, zoals het soort leningen, hun vervaldatum, hun rentevoeten en het bedrag van de resterende hoofdsom. Als gevolg daarvan heeft elke tranche verschillende risiconiveaus en bieden verschillende rendementen. Hoe hoger het risico, hoe hoger het potentiële rendement.

Hypotheekgedekte waardepapieren (MBS) zijn een perfect voorbeeld van securitisatie. Nadat hypotheken in één grote portefeuille zijn samengevoegd, kan de emittent de pool in kleinere stukken verdelen op basis van het inherente risico van wanbetaling van elke hypotheek. Deze kleinere delen worden vervolgens verkocht aan beleggers, elk verpakt als een soort obligatie.

Door in het effect te kopen, nemen beleggers in feite de positie in van de kredietverstrekker. Securitisatie stelt de oorspronkelijke leninggever of crediteur in staat de bijbehorende activa van zijn balans te halen. Met minder verplichtingen op hun balansen kunnen zij extra leningen aangaan. Beleggers profiteren, aangezien zij een rendement verdienen op basis van de hoofdsom en de rente die door de debiteuren of leners op de onderliggende leningen en verplichtingen wordt betaald.

Voordelen van securitisatie

Het proces van securitisatie creëert liquiditeit doordat kleine beleggers aandelen kunnen kopen in instrumenten die normaal gesproken niet voor hen beschikbaar zouden zijn. Met een MBS kan een belegger bijvoorbeeld delen van hypotheken kopen en regelmatig rendement ontvangen in de vorm van rente en aflossing. Zonder de securitisatie van hypotheken zouden kleine beleggers het zich misschien niet kunnen veroorloven om zich in een grote pool van hypotheken in te kopen.

In tegenstelling tot sommige andere beleggingsinstrumenten zijn veel op leningen gebaseerde effecten gedekt door tastbare goederen. Als een debiteur de aflossingen op bijvoorbeeld zijn auto of huis staakt, kan het in beslag worden genomen en geliquideerd om degenen met een belang in de schuld te compenseren.

Ook vermindert de schuld op de balans van de initiator, die de schuld in de gesecuritiseerde portefeuille stopt. Door de verminderde aansprakelijkheid kunnen zij dan meer leningen verstrekken.

Te overwegen nadelen

Natuurlijk, Hoewel de effecten worden gedekt door tastbare activa, is er geen garantie dat de activa hun waarde zullen behouden als een debiteur zijn betalingen staakt. Securitisatie biedt crediteuren een mechanisme om hun risico te verlagen door de eigendom van de schuldverplichtingen te verdelen. Maar dat helpt niet veel als de houders van de leningen in gebreke blijven en er weinig kan worden gerealiseerd door de verkoop van hun activa.

Verschillende effecten – en de tranches van deze effecten – kunnen verschillende risiconiveaus inhouden en de belegger verschillende rendementen bieden. Beleggers moeten ervoor zorgen dat ze de schuld begrijpen die ten grondslag ligt aan het product dat ze kopen.

Zelfs kan er een gebrek aan transparantie over de onderliggende activa zijn. MBS speelden een toxische en versnellende rol in de financiële crisis van 2007 tot 2009. In de aanloop naar de crisis werd een verkeerde voorstelling gegeven van de kwaliteit van de leningen die aan de verkochte producten ten grondslag lagen. Ook was er sprake van misleidende verpakking – in veel gevallen herverpakking – van schulden in verder gesecuritiseerde producten. Sindsdien zijn strengere regels voor deze effecten ingevoerd.

Een ander risico voor de belegger is dat de lener de schuld vervroegd aflost. In het geval van woninghypotheken kunnen zij, als de rente daalt, de schuld herfinancieren. Door vervroegde aflossing daalt het rendement dat de belegger ontvangt uit de rente op de onderliggende obligaties.

Voorbeelden van securitisatie in de praktijk

Charles Schwab biedt beleggers drie soorten door hypotheken gedekte waardepapieren aan, specialty products genaamd. Alle hypotheken die aan deze producten ten grondslag liggen, worden gedekt door door de overheid gesponsorde ondernemingen (GSE’s). Door deze veilige dekking behoren deze producten tot de instrumenten van betere kwaliteit in hun soort. Tot de MBS’s behoren die welke worden aangeboden door:

• Government National Mortgage Association (GNMA): De Amerikaanse overheid steunt obligaties die door Ginnie Mae worden gegarandeerd. GNMA koopt, verpakt of verkoopt geen hypotheken, maar garandeert wel de hoofdsom en rentebetalingen.
• Federal National Mortgage Association (FNMA): Fannie Mae koopt hypotheken van kredietverstrekkers, verpakt ze vervolgens in obligaties en verkoopt ze door aan investeerders. Deze obligaties worden uitsluitend gegarandeerd door Fannie Mae en zijn geen directe verplichtingen van de Amerikaanse overheid. FNMA-producten houden een kredietrisico in.
• Federal Home Loan Mortgage Corporation (FHLMC): Freddie Mac koopt hypotheken van kredietverstrekkers, verpakt ze vervolgens in obligaties en verkoopt ze door aan investeerders. Deze obligaties worden uitsluitend gegarandeerd door Freddie Mac en zijn geen directe verplichtingen van de Amerikaanse overheid. FHLMC-producten houden een kredietrisico in.