Rome

Karakter van de stad

Voor meer dan een millennium beheerste Rome het lot van alle beschaving die Europa kende, maar daarna verviel het in verval en verval. Fysiek verminkt, economisch verlamd, politiek seniel en militair impotent tegen het einde van de Middeleeuwen, bleef Rome niettemin een wereldmacht – als een idee. De kracht van Rome als wetgever, leraar en bouwer bleef uitstralen over heel Europa. Hoewel de situatie van de pausen van de 6e tot de 15e eeuw vaak precair was, kende Rome glorie als bron van het christendom en won het uiteindelijk zijn macht en rijkdom terug en vestigde het zich opnieuw als een plaats van schoonheid, een bron van geleerdheid en een hoofdstad van de kunsten.

De hedendaagse geschiedenis van Rome weerspiegelt de langdurige spanning tussen de geestelijke macht van het pausdom en de politieke macht van de Italiaanse staatshoofdstad. Rome was de laatste stadstaat die deel ging uitmaken van het verenigde Italië, en het deed dit slechts onder dwang, na de invasie van Italiaanse troepen in 1870. De paus zocht daarna zijn toevlucht in het Vaticaan. Rome werd de hoofdstad van Italië (niet zonder protesten van Florence, dat sinds 1865 de hoofdstad was), en de nieuwe staat vulde de stad met ministeries en kazernes. Toch bleef de katholieke kerk het Italiaanse gezag afwijzen totdat in 1929 een compromis werd bereikt met de fascistische dictator Benito Mussolini, toen zowel Italië als Vaticaanstad de soevereiniteit van de ander erkenden. Ondertussen creëerde Mussolini een persoonlijkheidscultus die die van de paus zelf uitdaagde, en zijn fascistische partij probeerde de glorie van het keizerlijke verleden van Rome te doen herleven door middel van een omvangrijk programma van openbare werken.

Sinds de val van Mussolini en de trauma’s van de Tweede Wereldoorlog, toen de stad werd bezet door de Duitsers, is de politiek de agenda van Rome blijven domineren – hoewel het regionalisme in de jaren tachtig van de vorige eeuw begon met het overdragen van wat politieke macht weg van de hoofdstad. Rome, economisch achtergebleven bij Milaan en Turijn, heeft een perifere plaats behouden binnen de Italiaanse en Europese economieën. Het heeft ook te kampen gehad met eeuwige woningnood en verkeersopstoppingen. Aan het eind van de 20e en het begin van de 21e eeuw zijn er echter meer inspanningen geleverd om de infrastructurele problemen van Rome op te lossen en een Romeinse culturele heropleving te bevorderen.