De Ouroboros is een Grieks woord dat “staartverslinder” betekent, en is een van de oudste mystieke symbolen in de wereld. Het kan worden opgevat als zichzelf omhullend, waarbij het verleden (de staart) lijkt te verdwijnen maar zich in werkelijkheid verplaatst naar een innerlijk domein of werkelijkheid, uit het zicht verdwijnend maar nog steeds bestaand.
De ouroboros heeft verschillende betekenissen die erin verweven zijn. De belangrijkste is de symboliek van de slang die in zijn eigen staart bijt, deze verslindt of opeet. Dit symboliseert de cyclische natuur van het heelal: schepping uit vernietiging, leven uit dood. De ouroboros eet zijn eigen staart op om in leven te blijven, in een eeuwige cyclus van vernieuwing. Hij wordt soms ook afgebeeld in de vorm van een lemniscaat (acht).
De slang die in zijn eigen staart bijt, werd al in 1600 jaar v. Chr. in Egypte voor het eerst gezien als symbool voor de zon, en stelde de reizen van de zonneschijf voor. Van daaruit verhuisde het naar de Phonecians en vervolgens naar de Grieken, die het zijn naam gaven, Ouroboros, wat verslinden van zijn staart betekent.
In de mythologie is de Oroborus een symbool dat het Melkwegstelsel voorstelt. De mythe verwijst naar een slang van licht die in de hemelen verblijft. De Melkweg is deze slang, en gezien op het galactische centrale punt bij Sagittarius, eet deze slang zijn eigen staart op. Veel ouden gebruikten het sterrenstelsel om kosmische en aardse cycli te berekenen.
Het komt voor in de gnostiek en de alchemie als voorstelling van het cyclische natuurlijke leven en de versmelting van tegengestelden. Het symboliseert ook het overstijgen van dualiteit en was verwant aan de zonnegod Abraxas, en betekende eeuwigheid en de ziel van de wereld.
In de alchemie vertegenwoordigt hij de geest van Mercurius (de substantie die alle materie doordringt), en staat hij symbool voor voortdurende vernieuwing (een slang is vaak een symbool van wederopstanding, omdat hij voortdurend herboren lijkt te worden als hij zijn huid afwerpt), de cyclus van leven en dood, en harmonie van tegengestelden. Als symbool van de eeuwige eenheid van alle dingen, de cyclus van geboorte en dood waarvan de alchemist bevrijding en bevrijding zocht. Het verenigt tegengestelden: de bewuste en onbewuste geest. Alchemistisch wordt de ouroboros ook gebruikt als een zuiverende glyph.
Het alchemistische leerboek, Chrysopoeia (goud maken) van Kleopatra bevat een tekening van de ouroboros die de slang voorstelt als half licht en half donker, een echo van symbolen zoals de Yin Yang, die de duale aard van alle dingen illustreert, maar nog belangrijker, dat deze tegenstellingen niet in conflict met elkaar zijn. Het boek draait vooral om het idee van “één is alles,” een concept dat verwant is aan de hermetische wijsheid.
Geschiedenis
De Ouroboros komt ook in veel andere culturen en settings voor…de slang Jormungand uit de Noorse legende, één van de drie kinderen van Loki en Angrboda, werd zo groot dat hij de wereld kon omcirkelen en zijn staart in zijn tanden kon grijpen. Hij bewaakte de Boom des Levens, en wordt vaak afgebeeld als een ouroboros.
De Azteekse slangengod Queztacoatl werd op soortgelijke wijze afgebeeld, en Chinese alchemistische draken hebben beide soortgelijke vormen en betekenissen.
In het Hindoeïsme heb je de draak die de schildpad omcirkelt, die de vier olifanten draagt die de wereld dragen.