Mensen en honden waren al vaste metgezellen lang voordat onze voorouders zich in dorpen vestigden en 10.000 jaar geleden gewassen gingen verbouwen, zo suggereert een nieuwe studie.
Genetisch bewijs van een oud wolvenbot dat werd ontdekt op de toendra van het schiereiland Taimyr in Siberië, onthult dat wolven en honden zich ten minste 27.000 jaar geleden van hun gemeenschappelijke voorouder hebben afgesplitst. “Hoewel afsplitsing niet hetzelfde is als domesticatie, opent dit de mogelijkheid dat domesticatie veel eerder plaatsvond dan we tot nu toe dachten,” aldus hoofdauteur Pontus Skoglund, die oud DNA bestudeert aan de Harvard Medical School en het Broad Institute in Massachusetts. Eerder hadden wetenschappers de wolf-hond splitsing geschat op niet eerder dan 16.000 jaar geleden.
Hoewel de prehistorische wolf uitstierf, leeft zijn genetische erfenis voort in Arctische sledehonden, ontdekte het team. “Siberische husky’s hebben een deel van hun genoom dat uitsluitend teruggaat op deze oude Siberische wolf,” vertelde Skoglund aan Live Science. “Het is vrij verbazingwekkend dat er een speciale genetische verbinding is met een wolf die 35.000 jaar geleden over de toendra zwierf.”
Groenlandse honden dragen ook een deel van dit oude wolf-DNA, net als de Chinese Shar-Pei en de Finse keeshond, meldden de auteurs van de studie. De onderzoekers zijn van plan te bestuderen wat de genen doen, omdat hun rol nog niet bekend is, zei Skoglund.
Mysterieuze voorouderlijke wolf
Wetenschappers dachten ooit dat honden afstammen van grijze wolven. Nu weten onderzoekers dankzij genetisch onderzoek dat honden en wolven een gemeenschappelijke voorouder hebben in plaats van een directe afstammingslijn.
De gemeenschappelijke voorouder was een prehistorische wolf die ergens tussen 9.000 en 34.000 jaar geleden in Europa of Azië leefde, volgens verschillende studies. (Verschillende subgroepen van prehistorische wolven stierven ongeveer 10.000 jaar geleden uit, in dezelfde tijd als de mammoeten, reuzenluiaards en sabeltandtijgers.)
Toch weet niemand uit welk soort wolf alle verbazingwekkende hondenrassen van vandaag zijn voortgekomen. De Taimyr wolf zal de puzzel niet oplossen, omdat hij ook afweek van de wolf stamboom rond dezelfde tijd dat honden en grijze wolven zich afsplitsten, aldus Skoglund. Maar het nieuwe genoom van de Taimyr wolf zorgt wel voor een verfijning van de genetische tijdlijn, een zogenaamde moleculaire klok, die de snelheid meet van genetische mutaties die zich in de loop van de tijd opbouwen.
Evolutionaire klok
Skoglund en zijn collega’s sequentieerden zowel het nucleaire DNA als het mitochondriale DNA (dat alleen via de moederlijn verloopt) van het 35.000 jaar oude ribbot. Het team vergeleek deze oude sequenties met die van moderne wolven en honden.
Mutaties in het genoom van Taimyr hebben aangetoond dat de evolutionaire klok van de wolf langzamer tikt dan eerder werd gedacht. Een langzamere moleculaire klok verschuift het tijdstip van de wolf-hond-splitsing. De herziene datum van de moleculaire klok komt nu beter overeen met het fossiele bewijsmateriaal, zei George Perry, een expert in oud DNA aan de Pennsylvania State University, die niet bij de studie betrokken was. Schedelveranderingen die leiden van wolf naar hond beginnen zich ongeveer 33.000 jaar geleden voor te doen.
“Het is een zeer goed gedaan artikel,” vertelde Perry aan Live Science. “Dit onderwerp is van cruciaal belang voor ons begrip van de menselijke evolutie en de interacties tussen mens en omgeving in het Paleolithicum. Partnerschap met vroege honden kan efficiëntere jachtstrategieën hebben vergemakkelijkt.”
Als honden eerst bevriend raakten met jager-verzamelaars, in plaats van met boeren, dan hielpen de dieren misschien bij de jacht of bij het weghouden van andere carnivoren. Een auteur van een nieuw boek beweert bijvoorbeeld dat mensen en honden samen Neanderthalers tot uitsterven hebben gebracht. Skoglund suggereerde ook dat de Siberische husky nomaden over de Bering Land Bridge volgde en onderweg wolven-DNA oppikte.
“Het kan voor hen voordelig zijn geweest om genen op te nemen die waren aangepast aan deze hoge Arctische omgeving,” zei Skoglund.
Dit is het eerste wolvengenoom uit het Pleistoceen, en meer oud DNA van prehistorische fossielen zou meer inzicht kunnen geven in de relatie tussen wolven, honden en mensen, zeiden de onderzoekers.
De resultaten zijn vandaag (21 mei) gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology.
Volg Becky Oskin @beckyoskin. Volg Live Science @livescience, Facebook & Google+. Oorspronkelijk gepubliceerd op Live Science.
Recent nieuws