“Slaap zacht, laat de bedwantsen niet bijten,” luidt het bekende gezegde. Helaas zijn de statistieken niet in je voordeel, want deze insecten ter grootte van een appelpunt zijn overal.
Nauwelijks gaat er een week voorbij zonder nieuwsbericht over de zoveelste plaag, en toch zijn ze relatief onderbestudeerd, zegt Warren Booth van de Universiteit van Tulsa in Oklahoma, VS.
Booth en zijn collega’s hebben genetica gebruikt om de oorsprong van bedwantsen te ontsluieren. Zij ontdekten dat er twee lijnen zijn in Europa. Ze zijn zo divers dat ze zich bijna in twee soorten hebben opgesplitst.
En wat meer is, hun oorsprong ligt bij vleermuizen.
Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Molecular Ecology, levert het eerste genetische bewijs dat vleermuizen de voorouder waren van de bedwantsen die vandaag de dag menselijke woningen teisteren.
Bedwantsen bestaan al heel lang, net als hun associatie met de mens. In de oude Egyptische literatuur wordt naar ze verwezen en archeologen hebben zelfs gefossiliseerde bedwantsen ontdekt die zo’n 3500 jaar oud lijken te zijn.
Terwijl jij ’s nachts slaapt, voeden zij zich met jouw bloed
Een enkele zwangere vrouwelijke bedwants kan een heel flatgebouw besmetten en de beestjes zijn in staat om vele inteeltrondes te doorlopen zonder enige nadelige gevolgen. Het enige wat ze nodig hebben zijn menselijke gastheren om hun dorst te stillen.
Maar in de jaren 1950 verdwenen ze grotendeels uit onze huizen en hotels, als gevolg van een effectieve pesticidencampagne. Maar 15 jaar geleden kwamen ze terug met een wraakactie.
Infecties zijn moeilijk te behandelen, omdat 90% van de gewone bedwantsen nu een mutatie hebben die ze resistent maakt tegen de insecticiden, bekend als pyrethroïden, die worden gebruikt om ze te doden.
Booths team bemonsterde honderden bedwantsen uit menselijke en vleermuiswoningen uit 13 landen in Europa.
Een analyse van hun DNA toonde aan dat er geen genenstroom was tussen de menselijke en vleermuis bedwantsen, ook al woonden sommige vleermuizen in kerken of op zolders en konden ze dus in contact zijn gekomen met mensen.
We leven in een tijd waarin ze veel vaker voorkomen
De stam van de vleermuizen stamt waarschijnlijk uit de tijd dat vleermuizen en mensen grotten deelden, zegt Booth. Zelfs vandaag de dag vertoont hij veel meer genetische diversiteit dan de menselijke vorm.
Zo verschillend waren de twee dat toen ze eerder in het lab met elkaar werden gefokt, de nakomelingen minder vruchtbaar waren.
Hoewel hun beten geen ziektes verspreiden, kunnen ze jeukende bulten en uitslag veroorzaken, om nog maar te zwijgen over het stigma van het leven in of afkomstig zijn uit een besmet gebied.
“Terwijl je ’s nachts slaapt, voeden ze zich met je bloed, je bent een maaltijdkaartje voor hen,” zegt Booth. “Dat kan leiden tot enorme psychologische problemen.”
Er zijn twee soorten mensen, zegt Booth: “het type dat bedwantsen heeft gehad en het type dat ze nog zal krijgen. We leven in een tijd waarin ze veel vaker voorkomen.”
Volg Melissa Hogenboom en BBC Earth op Twitter