Mexico, het grootste land van Centraal-Amerika, grenst in het noorden aan de Verenigde Staten en in het zuiden aan Guatemala en Belize.Het is ongeveer drie keer zo groot als Texas en heeft ruwweg de vorm van een wig, het breedst in het noorden en taps toelopend naar de smalle Isthmus van Tehuantepec in het zuiden. Het ligt tussen 14° en 32° noorderbreedte, waarbij de noordelijke helft van het land buiten de tropen ligt.
Bijna tweederde van het land bestaat uit hoogvlakten en hooggebergte met een warm-temperaat klimaat; andere delen hebben een tropisch klimaat met temperatuurverlaging naarmate de hoogte toeneemt.
Er zijn drie belangrijke klimatologische invloeden die mede het karakter van het klimaat in Mexico en haar verschillende regio’s bepalen. De koude Californische stroming, die langs de kust van de Stille Oceaan naar het zuiden trekt, heeft tot gevolg dat de temperaturen dalen en dat er minder regen valt aan de westkust, tot aan de punt van het schiereiland Neder-Californië.
Dit en de invloed van de Noord-Pacifische anticycloon dragen ertoe bij dat een groot deel van het noordwesten van Mexico woestijn of halfwoestijn is; dit is een voortzetting van de droge zone van de Verenigde Staten in het zuiden van Californië, New Mexico en Arizona.
Het warme water van de Caribische Zee en de invloed van de constante noordoostelijke passaatwinden maken van het oostelijk kustgebied een typische tropische kust met een uitgesproken enkel nat seizoen in de zomer. Het weer en het klimaat van dit gebied, vooral ten zuiden van Tampico, hebben veel gemeen met dat van de Caribische eilanden.
Een belangrijke invloed is de aanwezigheid ten noorden van de grote continentale landmassa van Noord-Amerika. Dit gebied wordt zeer koud in de winter – vooral wanneer koude lucht uit het Canadese noordpoolgebied opstijgt – en zeer warm in de zomer. Het noordelijk deel van Mexico deelt deze extreme temperatuuromstandigheden
In de winter kunnen koudegolven, of “noorderlingen”, de oostkust tot in het zuiden van Tampico of Veracruz enkele dagen in de buurt van het vriespunt brengen. Er is sneeuw gevallen tot in het zuiden van Tampico, dat in de tropen ligt. De westkust wordt tegen dergelijke koudegolven beschermd door de bergen en hoogvlakten van Centraal-Mexico.
Net als in andere bergachtige Zuid- en Centraal-Amerikaanse landen worden de klimaatzones beschreven op basis van de hoogte, waarbij Spaanse termen worden gebruikt: tierra caliente, het gebied beneden ongeveer 600 meter; tierra templada, het land tussen 600 meter en 1800 meter; en tierra fria, de bergen en hoogvlakten boven dit niveau.
Alleen een zeer smalle kuststrook aan de kust van de Stille Oceaan valt in de categorie tierra caliente, maar er is een uitgestrekter gebied aan de Caribische kust, waaronder het hele schiereiland Yucatan.
Het grootste deel van Mexico valt in tierra templada en tierra fria. Deze indeling houdt weinig rekening met de regenval en is voornamelijk gebaseerd op de temperatuur. In het grootste deel van de tierra fria komt ’s winters ’s nachts vaak vorst voor en sneeuw kan overal voorkomen, maar ligt alleen boven 3.000-3.600 m/10.000-12.000 ft.
Het regenseizoen over het hele land is de periode van hoge zon van mei tot oktober. De rest van het jaar is niet geheel regenloos, maar de hoeveelheid en frequentie van regen in het winterseizoen is gering.
Het natste deel van het land is het laagland aan de Caribische kust; de noordkust van het schiereiland Yucatan is relatief veel droger dan de oostkust of het binnenland. De jaarlijkse neerslag ligt hier tussen 1.000 en 1.500 m/60 in, maar sommige plaatsen in het noorden van Yucatan krijgen minder dan 500 mm/20 in.
De kusten van de Stille Oceaan en de Golf van Californië, ten noorden van de Kreeftskeerkring, krijgen minder dan 250 mm/10 in regen per jaar, maar dit neemt zuidwaarts toe tot tussen 1.000 en 1.500 mm/40 in. De neerslag is het hevigst waar de kust door hoge bergen wordt geflankeerd.
Op de hoogvlakte, waar een deel van de winterse neerslag in de vorm van sneeuw kan vallen, is de jaarlijkse neerslag veel geringer dan aan de kust. Een groot deel van de hoogvlakte is door het hooggebergte van de oostelijke en westelijke Sierra Madre afgeschermd van maritieme invloeden, zodat er minder neerslag valt. Jaarlijkse hoeveelheden van 500 mm/20 in of minder in het uiterste noorden tot 875 mm/35 in het midden en zuiden zijn kenmerkend voor het centrale hoogland.
Het grootste deel van Mexico heeft gedurende een groot deel van het jaar zonnig weer. De bewolktste regio’s zijn de nattere delen van de oostkust en het noordelijke deel van de Pacifische kust, waar lage bewolking en mist worden gevormd boven de koude oceaanstroom. De drogere regio’s van het binnenland en een groot deel van de tierra templada hebben grote hoeveelheden zonneschijn: wel zeven of acht uur per dag in de drogere maanden tot vijf of zes tijdens het nattere seizoen.
De tabel voor Guaymas is representatief voor het drogere noordwesten van het land. De omstandigheden in het binnenland worden weergegeven door de tabellen voor Monterrey en Mexico City; deze laten een groter dagelijks temperatuurbereik zien. Monterrey ligt aan de bovengrens van de tierra caliente, terwijl Mexico City typisch is voor de tierra fria.
De tabellen voor Mérida, in het noorden van Yucatan, Acapulco en Salina Cruz, aan de Pacifische kust in het zuiden, tonen de hogere en typisch tropische temperaturen van de zuidelijke laagvlakte. Mérida is natter dan sommige delen van Yucatan. De combinatie van hitte en vochtigheid kan tijdens het regenseizoen behoorlijk oncomfortabel zijn. Voor het overige heeft het grootste deel van Mexico het grootste deel van het jaar een gezond en redelijk aangenaam klimaat.
Op de hoogte van Mexico-Stad en hoger kunnen bezoekers een paar dagen nodig hebben om aan de lagere luchtdruk te wennen, omdat plotselinge inspanning tot ademnood kan leiden. Op de hogere delen van de hoogvlakte kan de zon overdag soms zeer krachtig schijnen en ’s nachts kan de temperatuur snel dalen.
Zowel de oost- als de westkust van Mexico worden af en toe getroffen door tropische stormen die zich in het Caraïbisch gebied of de Stille Oceaan ontwikkelen en twee of drie dagen hevige regen met zich meebrengen. De kans hierop is het grootst in de maanden augustus tot oktober. Slechts enkele van deze stormen bereiken de kracht van een orkaan; als dat toch gebeurt, lopen de districten aan de oostkust meer kans op ernstige schade.