Een mysterieus koninkrijk dat in de Bijbel wordt genoemd, maakte bijna 3000 jaar geleden een enorme technologische sprong, misschien als gevolg van de keizerlijke ambities van een Egyptische farao.
Het koninkrijk, bekend als Edom, bevond zich in wat nu bekend staat als de Arabah-vallei, die binnen de grenzen van zowel Jordanië als Israël valt. Het gebied is de plaats waar op grote schaal koper werd gedolven en gesmolten, en dateert van ten minste 4000 v. Chr.
Het koninkrijk wordt ook genoemd in de Hebreeuwse Bijbel: Het boek Genesis verwijst naar de Edomieten, van wie gedacht werd dat zij afstammelingen waren van Jakobs broer Esau, als “de koningen die in Edom regeerden voordat een Israëlitische koning regeerde” (Genesis 36:31). Later, in het Bijbelse verhaal, versloeg Koning David van Israël de Edomieten, en doodde vermoedelijk iedere man in het koninkrijk.
Die gruwelijke nederlaag wordt nog steeds niet gestaafd door archeologisch bewijs, maar onderzoekers kunnen nu met zekerheid zeggen dat Edom inderdaad een bloeiend, gecentraliseerd koninkrijk was voordat de Israëlieten kwamen opdagen.
“De lokale stammen van de regio organiseerden zich onder één politiek orgaan om, op de best mogelijke manier, de kopermineralen te exploiteren,” aldus Erez Ben-Yosef, archeoloog aan de Universiteit van Tel Aviv en hoofd van het Centrale Timna Vallei Project, waar bij opgravingen talrijke kopermijn- en smeltplaatsen uit de Late Bronstijd en de Vroege IJzertijd zijn blootgelegd.
Gerelateerd: Bijbelse veldslagen: 12 Oude Oorlogen uit de Bijbel
Veranderend koper
Ben-Yosef en zijn collega’s gebruikten het afval van deze smelterijen om 500 jaar industriële vooruitgang te reconstrueren. Bij het uitgraven van stapels afgewerkte slakken (afval van kopersmelterijen) vonden zij houtskoolresten die waren gebruikt om de smeltovens te verwarmen. Door deze houtskool te dateren met behulp van radiokoolstof, konden zij nauwkeurig bepalen hoe oud de slakken waren. De onderzoekers analyseerden vervolgens de mineralen en metalen in de slakken om te bepalen hoe de smelttechnieken in de loop der eeuwen waren veranderd. Lagere koperconcentraties in de slakken betekenen bijvoorbeeld dat er tijdens het smelten meer uit werd gehaald, wat wijst op verbeteringen in het proces. De aan- of afwezigheid van andere mineralen kan veranderingen aantonen in de additieven die tijdens het smelten werden gebruikt.
Van 1300 tot 800 v. Chr. verbeterden de Edomieten hun technieken slechts geleidelijk, aldus Ben-Yosef. De verbeteringen kwamen echter in tandem voor op verschillende plaatsen in de Arabah-vallei, wat erop wijst dat de koperoperaties onder toezicht stonden van een gemeenschappelijke regering. Gemiddeld daalde het kopergehalte in het afval geleidelijk van 1,49% tot 1,14% gedurende 500 jaar, maar met een snelle daling tot ongeveer een half procent in de tweede helft van de 10e eeuw v. Chr.
Simultaan gingen de slakken op de verschillende locaties steeds meer op elkaar lijken, wat erop wijst dat de arbeiders in de verschillende smelterijen hetzelfde draaiboek volgden.
“Na eeuwen van vergelijkbare technologie, min of meer, met slechts geleidelijke verbetering, hebben we plotseling een sprong in de efficiëntie en standaardisatie van de technologie,” vertelde Ben-Yosef aan Live Science.
Egyptische invloed
Deze technologische sprong viel samen met een militaire campagne, opgetekend in de Hebreeuwse Bijbel en in Egyptische inscripties, door de farao Sheshonq I, oftewel Shishak. Senshonq I was de stichter van de 22e Dynastie in het Oude Egypte, en hij ondernam invallen in het buitenland – waaronder in de koninkrijken van Juda en Israël rond 925 v. Chr. Een scarabee met inscriptie van zijn naam, gevonden in het zuiden van Jordanië, wijst erop dat zijn troepen misschien wel de rijke koperafzettingen van de regio hebben bereikt.
De Edomieten beheersten nog steeds de kopermijnen, aldus Ben-Yosef, maar de Egyptische invasie lijkt een katalysator te zijn geweest voor de technologische sprong die in de slakken te zien is. De invasie veranderde waarschijnlijk de markten en de handelsvraag naar koper, schreven hij en zijn collega’s vandaag (18 september) in het tijdschrift PLOS ONE. Misschien was deze nieuwe vraag voor de Edomieten voldoende motivatie om nieuwe innovaties toe te passen. Mogelijke veranderingen waren onder meer het smelten van kopererts bij verschillende temperaturen, het veranderen van de verhouding van toegevoegde mineralen, of het veranderen van de zuurstoftoevoer naar de ovens, aldus Ben-Yosef.
De archeologen zullen deze winter terugkeren naar de vallei om hun opgravingen voort te zetten. Een van de doelen, zei Ben-Yosef, is te onderzoeken of er enig archeologisch bewijs is voor het verhaal in de Hebreeuwse Bijbel over de verovering van de Edomieten door de Israëlieten.
“We gaan verder en onderzoeken de regionale connecties van dit koninkrijk, om te zien of we enig bewijs zien voor hun connecties met andere koninkrijken in de regio, inclusief het oude Israël,” zei Ben-Yosef.
- De 25 Meest Mysterieuze Archeologische Vondsten op Aarde
- Het Heilige Land: 7 Verbazingwekkende Archeologische Vondsten
- Foto’s: De oude ruïnes van Shivta in Zuid-Israël
Oorspronkelijk gepubliceerd op Live Science.
Recent nieuws