Laryngologie

Wat is laryngologie?

Wanneer u een probleem heeft met uw strottenhoofd – vaak de stemkast genoemd – wordt u mogelijk doorverwezen naar een laryngoloog. Laryngologie is een subspecialisme binnen de oor-, neus- en keelafdeling (otolaryngologie). Zorgverleners die werkzaam zijn op het gebied van de laryngologie zijn speciaal opgeleid om te zorgen voor aandoeningen die uw strottenhoofd aantasten.

Uw strottenhoofd (larynx) bevindt zich aan de voorkant van uw hals. Het bevat uw stembanden en is verantwoordelijk voor de geluidsproductie en het slikken. Het is ook de ingang naar de luchtpijp en speelt een cruciale rol in uw luchtwegen.

Wat doet een laryngoloog?

Een laryngoloog is een chirurg met speciale belangstelling voor stem-, luchtweg- en slikstoornissen van de stembanden en de keel.

Wat zijn enkele aandoeningen die het strottenhoofd aantasten?

Er zijn vele aandoeningen die het strottenhoofd kunnen aantasten, waaronder:

• Benigne (niet-kankerachtige) stembandlaesies.
• Kankerachtige of precancereuze laesies.
• Infectieuze of inflammatoire aandoeningen.
• Autoimmuunaandoeningen.
• Neurologische aandoeningen.
• Aandoeningen aan de luchtwegen.
• Stembandbewegingsafwijkingen.

Welke andere factoren kunnen het strottenhoofd beïnvloeden?

Er zijn andere factoren die ook het strottenhoofd kunnen beïnvloeden. Het kan gaan om chirurgische ingrepen zoals schildklier-, hart-, thorax-, wervelkolom- en vaatchirurgie. U kunt ook last krijgen van het strottenhoofd door het plaatsen van een beademingsbuis tijdens een narcose of ziekenhuisopname.

Sommige goedaardige stembandaandoeningen kunnen worden veroorzaakt door mishandeling, misbruik en overbelasting van de stem. Er zijn verschillende aandoeningen van het strottenhoofd die kunnen worden veroorzaakt door overbelasting of verwonding van de stembanden door zaken als:

• Excessief praten.
• Het klaren van de keel.
• Hoesten.
• Roken.
• Schreeuwen.
• Zingen.
• Te hard of zelfs te zacht praten.

Eindelijk kan frequent stemmisbruik en -misbruik veranderingen in de stemfunctie veroorzaken en heesheid tot gevolg hebben. Als u heesheid ervaart die langer dan twee tot vier weken aanhoudt zonder verklaring, moet u naar een keel-, neus- en oorarts (otolaryngoloog) gaan.

Een aantal aandoeningen die kunnen worden veroorzaakt door misbruik, verkeerd gebruik of overmatig gebruik van uw stem zijn onder meer:

• Laryngitis: Deze aandoening is een ontsteking (zwelling) van de stembanden.
• Stembandknobbeltjes: Bij deze aandoening vormen zich kleine, goedaardige, eeltachtige, inflammatoire laesies (gezwellen) op uw stembanden. Nodules behoren tot de meest voorkomende niet-kankerachtige stembandlaesies. Professionele zangers en mensen die veel van hun stem vergen (leraren, advocaten of mensen die in de verkoop werken) lopen vaak het grootste risico om stembandknobbels te ontwikkelen.
• Stembandpoliepen: Deze stembandlaesies worden meestal veroorzaakt door een verwonding (posttraumatisch) of zijn ontstekingsachtig van aard. Ze zijn het gevolg van een letsel aan de stembanden door zware belasting van de stembanden of aanhoudend hoesten. Mensen die roken hebben ook de neiging om poliepachtige veranderingen aan de stembanden te ontwikkelen.
• Stembandbloeding: bij deze aandoening kunt u te maken krijgen met een plotseling verlies van uw stem. Dit kan gebeuren door schreeuwen, gillen of andere inspannende vocale taken. Bij een bloeding scheurt een of meer van de bloedvaten aan het oppervlak van de stemband en vult het zachte weefsel van de stemband zich met bloed. Dit wordt behandeld door uw stem rust te geven totdat de bloeding is verdwenen.
• Professionele stemstoornissen: Hoewel deze titel impliceert dat een persoon een professionele spreker of zanger moet zijn, is iedereen die zijn stem voor het werk gebruikt, echt een professionele stemgebruiker. Beroepen die een bijzonder hoog risico lopen zijn onder meer leraren, counselors, vertegenwoordigers van de klantenservice en vertegenwoordigers van de verkoop.
• Spasmodische dysfonie: Dit is een zeldzame neurologische aandoening van het strottenhoofd waarbij specifieke spieren binnen de stembanden of het strottenhoofd onwillekeurig samentrekken (aanspannen). Hierdoor klinkt uw stem gespannen, verward of met tussenpozen ademend.
• Laryngeale papillomatose: Dit is een chronische (langdurige) virale infectie waarbij goedaardige, wratachtige tumoren groeien in het strottenhoofd of de stembanden, of de luchtwegen die van de neus naar de longen leiden. De laesies, die worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV), kunnen zeer snel groeien en komen vaak terug ondanks langdurige behandeling. Dit kan ademhalingsproblemen veroorzaken als uw luchtwegen geblokkeerd zijn of, wat vaker voorkomt, heesheid als de laesies op de stemplooien zitten. Larynxpapillomatose kan bij volwassenen, kinderen en zuigelingen voorkomen.
• Verlamming van de stembanden of stembandhypomobiliteit: Deze aandoening doet zich voor wanneer een of beide stembanden in het strottenhoofd zich niet goed openen of sluiten. Stembanden stellen u in staat om te praten wanneer lucht die in uw longen wordt vastgehouden, vrijkomt en door de stembanden stroomt, waardoor ze gaan trillen en geluiden maken. Behalve dat het de spraak beïnvloedt, kan stembandverlamming ook hoesten, een gevoel van slijm in de keel, slikproblemen en kortademigheid tijdens het praten veroorzaken. Hoewel het belangrijkste symptoom meestal een ademende en zwakke stem is, kunnen de symptomen van stembandverlamming ernstiger zijn.
• Stembandbewegingsstoornissen: Deze stoornissen kunnen worden veroorzaakt door een operatie aan de schildklier, vaatchirurgie, thoraxchirurgie, wervelkolomchirurgie, langdurige of traumatische plaatsing van een beademingsbuis, of een virale infectie.
• Laryngopharyngeale reflux (LPR): Deze aandoening wordt ook wel brandend maagzuur, zuur reflux ziekte, of gastro-oesofageale reflux ziekte (GERD) genoemd. Gastro-oesofageale reflux is een branderig gevoel in de borst dat kan optreden na eten, buigen, strekken, sporten en liggen. GERD treedt op wanneer de inhoud van de maag terugstroomt in de slokdarm. Dit kan gebeuren wanneer de klep van de onderste slokdarmsfincter (LES), die de doorgang van voedsel van de slokdarm naar de maag regelt, niet goed sluit. Deze aandoening heeft meer klassieke brandend maagzuursymptomen. Reflux kan het strottenhoofd aantasten en meer atypische symptomen veroorzaken, zoals hoesten, heesheid, ontsteking en keelpijn. In deze gevallen spreekt men van laryngofaryngeale reflux (LPR). LPR kan gepaard gaan met vaak hoesten, schrapen van de keel, overtollig slijm en slijm, en het gevoel van een brok in de keel.
• Strottenhoofdkanker: Hoewel veel gezwellen die het strottenhoofd aantasten niet-kankerachtig zijn, kunnen ook kankertumoren in het strottenhoofd groeien. De binnenwanden van het strottenhoofd zijn bekleed met cellen die plaveiselcellen worden genoemd. Bijna alle larynxkankers beginnen in deze cellen en worden plaveiselcelcarcinomen genoemd. Als het niet in een vroeg stadium wordt ontdekt, kan strottenhoofdkanker uitzaaien (metastaseren) naar nabijgelegen lymfeklieren in de hals. Rokers lopen een groter risico dan niet-rokers op kanker van het strottenhoofd. Het risico is nog groter voor rokers die alcohol drinken. Gelukkig is strottenhoofdkanker goed te behandelen als het in een vroeg stadium wordt ontdekt.
• Stenose van het strottenhoofd: Deze aandoening is een vernauwing van de stemband luchtweg, hetzij door littekenvorming of tweezijdige (bilaterale) stemband immobiliteit (onvermogen om te bewegen) die problemen met de ademhaling kan veroorzaken. Het kan worden veroorzaakt door een aantal aandoeningen, waaronder auto-immuun- of ontstekingsziekten zoals polyangiitis met granulomatose, traumatisch letsel door langdurige intubatie, iatrogene aandoeningen – dit zijn aandoeningen die worden veroorzaakt door een medische behandeling, zoals een schildklieroperatie – kwaadaardige (kankerachtige) aandoeningen, progressieve neurologische degeneratieve aandoeningen of zeldzame virale infecties.
• Dysphagie: Als u deze aandoening heeft, kunt u moeite hebben met slikken. Sommige mensen met dysfagie zijn niet in staat om vast voedsel, vloeistoffen of zelfs speeksel door te slikken. Dit kan ertoe leiden dat u ondervoed raakt, omdat u niet genoeg calorieën binnenkrijgt. Dysfagie kan ook leiden tot ernstige infecties wanneer door slecht slikken voedsel vast komt te zitten in de longen of buiten de slokdarm. Spijsverteringsstoornissen treden op wanneer het strottenhoofd niet goed sluit tijdens het slikken en wanneer de keelholte het voedsel niet op een gecoördineerde of effectieve manier naar de slokdarm brengt. Dysfagie komt vaak voor bij mensen die een beroerte hebben gehad, maar kan ook optreden na een halsoperatie of na bestraling voor hoofd-halskanker. Slikaandoeningen kunnen behoorlijk complex zijn en hebben meestal baat bij een multidisciplinaire (team)aanpak waarbij otolaryngologie, gastro-enterologie en spraakpathologie betrokken zijn.

Hoe worden ziekten van het strottenhoofd gediagnosticeerd?

Ziekten van het strottenhoofd worden meestal gediagnosticeerd door een specialist – een laryngoloog of otolaryngoloog. Uw arts zal beginnen met een lichamelijk onderzoek van uw keel en strottenhoofd. Hierbij kan gebruik worden gemaakt van een scoop (een klein, flexibel buisvormig instrument met een camera aan het uiteinde) of van een spiegel die wordt gebruikt om in uw keel te kijken.

Afhankelijk van uw symptomen kan uw arts ook aanvullende tests willen doen. Deze onderzoeken kunnen bestaan uit:

• Imagingstudies.
• Biopsieën.
• Endoscopisch (met een scoop) onderzoek.

Als uw arts denkt dat u stembandverlamming zou kunnen hebben, zal een scopie-onderzoek worden gebruikt om de diagnose te stellen. In sommige situaties kan uw arts ook opdracht geven tot een laryngeale elektromyografie (LEMG). Deze test meet de zenuwinput naar de larynxspieren. Het kan helpen bij de diagnose en voorspellen of u de functie van de stembanden terugkrijgt.

Hoe worden aandoeningen van het strottenhoofd behandeld?

Uw behandelingsopties voor aandoeningen die het strottenhoofd aantasten, kunnen afhangen van uw diagnose. Als uw aandoening is veroorzaakt door misbruik, verkeerd gebruik of overbelasting van de stem, kan de behandeling zo simpel zijn als het laten rusten van uw stem voor een kleine periode. Uw arts kan ook stem- of zangtherapie voorstellen om u te helpen volledig te herstellen. Deze therapie wordt meestal uitgevoerd door een spraak-taalpatholoog.

In sommige gevallen heeft u meer nodig dan rust om uw aandoening te behandelen. Als bij u bijvoorbeeld strottenhoofdkanker is vastgesteld, kan de behandeling bestaan uit:

• chirurgie.
• Bestralingstherapie.
• Chemotherapie.

Uw behandelplan kan een combinatie van deze therapieën omvatten.

De behandeling van aandoeningen van het strottenhoofd en de stembanden kan zeer individueel zijn. De beste optie voor u werkt misschien niet voor de volgende persoon. Enkele factoren waarmee rekening wordt gehouden wanneer uw arts het beste behandelplan voor u vaststelt, kunnen zijn:

• Uw medische toestand.
• Uw leeftijd.
• Uw beroep.

Uw zorgverlener zal met al deze factoren rekening houden bij het maken van uw persoonlijke behandelplan. Praat met uw zorgverlener over uw doelen en zorgen over uw behandeling. Het voeren van een open gesprek met uw zorgverlener zal helpen bij het behandelingsproces van uw aandoening.

Wat kan er worden gedaan om ziekten van het strottenhoofd te voorkomen?

Er zijn verschillende dingen die u kunt doen om ziekten en andere aandoeningen van het strottenhoofd te voorkomen. Deze omvatten:

• Het elimineren van schadelijke leefgewoonten: Stoppen met roken en minderen met de hoeveelheid alcohol die u drinkt, kunnen strottenhoofdkanker helpen voorkomen.
• Uw stem niet belasten: door uw stem niet te belasten door overmatig gebruik of misbruik, kunt u ook aandoeningen als poliepen en knobbels voorkomen. Dit is vooral belangrijk als je veel tijd besteedt aan spreken. Zangers, leraren en advocaten zijn allemaal voorbeelden van beroepen waarin je je stem kunt belasten door veel te spreken of te zingen. Het is belangrijk dat u de tijd neemt om uw stem rust te geven, een gezonde levensstijl met lichamelijke fitheid aan te houden en alle irriterende factoren die uw stem kunnen beschadigen onder controle te houden. Deze factoren kunnen allergieën of reflux zijn.

De meeste aandoeningen die het strottenhoofd aantasten, zijn goed te behandelen als u contact opneemt met uw zorgverlener zodra u de eerste symptomen opmerkt. Het is belangrijk dat u contact opneemt met uw arts als u iets ongewoons ervaart, want sommige aandoeningen kunnen blijvende schade aan uw strottenhoofd en stem veroorzaken.