De kathedraal van Chartres is waarschijnlijk het mooiste voorbeeld van de Franse gotische architectuur en wordt door sommigen de mooiste kathedraal van Frankrijk genoemd.
De kathedraal van Chartres is een mijlpaal in de ontwikkeling van de westerse architectuur omdat zij alle structurele elementen van de nieuwe gotiek gebruikt: de spitsboog; het ribben- en panelengewelf; en, het belangrijkst, de vliegende steunbeer.
De kathedraal is ook beroemd vanwege de vele glas-in-lood ramen en beeldhouwwerken. Omdat het grootste deel van het glas-in-lood en beeldhouwwerk uit de 12e en 13e eeuw bewaard is gebleven, is de kathedraal van Chartres een van de meest compleet bewaard gebleven middeleeuwse kerken.
De spirituele intensiteit van de kathedraal wordt versterkt door het feit dat er geen direct licht in het gebouw valt. Al het licht wordt gefilterd door gebrandschilderd glas, zodat de hele ervaring van een bezoek aan de kathedraal van Chartres buitenaards lijkt.
Het interieur van de kathedraal van Chartres is opmerkelijk. Het schip, breder dan dat van enige andere kathedraal in Frankrijk (16 meter), is in de zuiverste 13e-eeuwse ogivale stijl.
In het midden bevindt zich een doolhof, het enige nog intacte in Frankrijk, met 290 meter aan kronkelige gangen, die de gelovigen vroeger op hun knieën volgden.
De warme gloed van het licht in de kathedraal is het resultaat van de onvergelijkbaar mooie gebrandschilderde ramen, die meestal dateren uit de 14e eeuw.
De kathedraal van Chartres werd gebouwd na een brand die de vorige kerk in 1194 grotendeels verwoestte, het nieuwe koor was voltooid in 1221 en het hele gebouw werd ingewijd in 1260 als een van de meest overtuigende uitingen van de kracht en poëzie van het middeleeuwse katholicisme.
Bezoek de kathedraal van Chartres vóór 1194 en de kathedraal van Chartres na 1194 voor meer details.
De stad Chartres dankte haar welvaart aan haar bisschop en kapittel, die vier jaarlijkse jaarmarkten hadden ingesteld op de feesten van de Maagd Maria, aan wie de kathedraal was gewijd – haar Geboorte, Annunciatie, Zuivering en Tenhemelopneming.
De keuze werd gekleurd door de aanspraak van de kathedraal op het bezit van het gewaad dat Maria droeg bij de geboorte van Christus.
Een stuk oosterse zijde dat rond 876 door Keizer Karel de Kale aan Chartres werd geschonken, en waarvan het behoud tijdens de brand van 1194 als wonderbaarlijk werd beschouwd. Het is tot op de dag van vandaag bewaard gebleven in de schatkamer.
De architectuur van de kathedraal van Chartres bestond uit de lichtbeuk, het bovenste deel van de muur dat steunt op de arcaden, die de vorm aannam van een enorme glazen kist waarin de architectuur slechts dient als omlijsting voor het gebrandschilderde glas dat de twee rijen enorme ramen vult.
Om de gewaagde constructie stabiliteit te geven, werden op ongekende wijze immense vliegende steunberen gebruikt.
Het glas, gemaakt rond 1200-1235, volgt een uniforme stijl, met figuren in de bovenste panelen die betrekking hebben op de legenden van heiligen, en in de onderste panelen die de handelsgilden en corporaties voorstellen die voor het glas betaalden. Verdere donaties voor het glas en beeldhouwwerk kwamen van de adel en de adel van het Ile de France.
De kathedraal van Chartres geldt als een drievoudig meesterwerk. De architectuur en de beeldhouwkunst zijn even prachtig en hebben twee grote branden en talrijke oorlogen en revoluties overleefd.
Het laatste wapenfeit dat aan totale vernietiging ontsnapte, vond plaats op een warme juninacht in 1836, toen een onverklaarbare brand het dakgebint vernielde en het lood smolt.De balken boven het schip werden vervangen door een ijzeren structuur en vervolgens bedekt met een koperen dak.
De kathedraalschool van Chartres was onder bisschop St Fulbert (960-1028) een beroemd leercentrum geweest.
Deze didactische toon kwam later tot uiting in het programma voor het glas en de beeldhouwkunst, dat duidelijk het resultaat was van veel leren. Het ontvouwde een visie op de rol van de kerk in de wereldgeschiedenis die werd gepropageerd door paus Innocentius III (1198-1216) toen de wereldlijke macht van het pausdom op zijn hoogtepunt was.
Het programma kwam tot uitdrukking in het beeldhouwwerk aan het Koninklijk Portaal van 1150-1175, aan de westgevel, en aan de twee immense transepten die aan de noord- en zuidzijde werden toegevoegd.
Elk is een bedevaartskerk in miniatuur, met een traditioneel westfront met drie portalen en portalen waar figuursculptuur de missie van de kerk benadrukt om te onderwijzen en te prediken.
Het noordportaal, met meer dan 700 figuren, toont de voorgeschiedenis van Christus, het zuiden het tijdperk van de kerk.
Chartres is het middelpunt geworden van een nieuw soort bedevaart, gewijd aan het behoud van de Latijnse mis, die na het Tweede Vaticaans Concilie in 1969 werd vervangen door de gracelloze nieuwe liturgie. Duizenden pelgrims trekken er te voet heen, bidden de rozenkrans, om in dit donker gloeiende interieur de tijdloze woorden van de oude mis te horen.