Een in 1965 gepubliceerde studie waarbij gebruik werd gemaakt van elektro-encefalogrammen (EEG’s) toonde aan dat hypnopedia, of slaap-leren, echt bestond. In die en latere studies toonden onderzoekers aan dat tijdens bepaalde cycli van slaap die geen dromen omvatten, de hippocampus – het belangrijkste gebied in de hersenen dat verband houdt met geheugen en leren, maar ook met het ophalen van nieuwe kennis – wordt geactiveerd.
Dit gebeurt, aldus Dr. Hafeez, door “neurale oscillatoire activiteit”, oftewel het op-en-neer van waakzaamheid dat optreedt tijdens de niet-REM fase 2-slaap, wanneer de hartslag vertraagt en de lichaamstemperatuur daalt. De “up-down” momenten van neurale activiteit, slaapspoeltjes genoemd, duren een halve seconde tot twee seconden en er is aangetoond dat ze een essentiële rol spelen in de zintuiglijke verwerking en de langetermijnconsolidatie van het geheugen.
“De opwaartse spindels van waakzaamheid helpen de hersenen te communiceren tussen verschillende gebieden, waarbij gegevens worden overgebracht naar het juiste deel van de hersenen,” zegt ze. Een andere manier om het te bekijken, zegt ze, is dat de ‘up’-fase erop lijkt dat de hersenen een fractie van een seconde een luchtje scheppen en informatie op de juiste plaats opslaan om later weer op te roepen.
‘Guga’ betekent ‘Olifant’
In een recente studie van onderzoekers aan de Universiteit van Zürich, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cerebral Cortex, werd 68 Duitse studenten gevraagd om voor 23.00 uur een aantal nieuwe Nederlandse woorden te leren. De helft van de studenten mocht gaan slapen terwijl de woorden voor hen werden afgespeeld. De andere helft bleef wakker terwijl ze naar de woorden luisterden.
Na drie uur slaap of waken werden de 68 studenten om 2 uur ’s nachts getest op hun geheugen van de nieuwe woordenschat. Onderzoekers ontdekten dat degenen die tijdens het slapen naar de woorden hadden geluisterd veel meer vasthielden dan degenen die niet hadden geslapen.
Om er zeker van te zijn dat de mindere prestaties van degenen die wakker bleven niet te wijten waren aan slaaptekort, gebruikten onderzoekers EEG’s. “De resultaten waren klinisch significant,” zegt Dr. Hafeez.
Voor verder bewijs dat de “up” fase van spindles het geheim zijn van slaap leren, wijst Dr. Hafeez op een andere studie gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology door onderzoekers aan de Universiteit van Bern in Zwitserland.
Slapende deelnemers werden blootgesteld aan verzonnen woorden en hun vertaling terwijl ze sliepen. Wanneer de vertaling twee tot vier keer werd herhaald tijdens de “up” staat van een slaapspoel, was de herinnering hoog, zegt ze. “Als ze tijdens hun slaap te horen kregen dat ‘guga’ ‘olifant’ betekent, waren ze in staat zich te herinneren dat ‘guga’ betrekking had op iets groots toen ze wakker waren.”
In ten minste twee andere studies werden proefpersonen geconditioneerd om geuren of geluiden te associëren met nieuwe informatie terwijl ze sliepen. Deze deelnemers haalden het geleerde weer tevoorschijn toen ze wakker waren, zonder te weten dat ze tijdens hun slaap aan nieuwe kennis waren blootgesteld, aldus Dr. Hafeez.
Zij merkt op dat mensen met schizofrenie weinig slaapspoeltjes hebben, en dat vrouwen over het algemeen veel meer slaapspoeltjes hebben dan mannen, waaruit veel neuropsychologen afleiden dat de oestrogeenproductie in de hersenen belangrijk kan zijn voor de consolidatie van het geheugen.
Priming Your Spindles
Er is een kleine industrie van YouTube-video’s ontstaan, die erop gericht is mensen nieuwe talen te leren waarnaar ze kunnen luisteren terwijl ze slapen. Dr. Hafeez is geen voorstander van deze slaap-taalvideo’s, maar gelooft wel dat een goede slaaphygiëne kan bijdragen aan een hoger aantal spindles per nacht. Dat helpt bij het leren en het consolideren van het geheugen, zowel tijdens de slaap als als je wakker bent.
Ze raadt aan om voor 16.00 uur te stoppen met cafeïne, ruim voor het slapen gaan te sporten en het bed uitsluitend voor de slaap te gebruiken. Dan, zegt ze, als je ’s avonds in slaap valt en naar die podcast over geschiedenis luistert, onthoud je misschien wat meer details over Henry VIII.