Retired Supreme Court Justice John Paul Stevens heeft dinsdag in een opiniestuk in de New York Times opgeroepen tot intrekking van het Tweede Amendement, en hij heeft demonstranten die op wapenbeheersing aandringen, opgeroepen hetzelfde te doen. Zijn gedurfde voorstel heeft veel vragen opgeroepen over de vraag of zo’n fundamentele wijziging van de Amerikaanse grondwet juridisch – laat staan politiek – mogelijk is.
“Meer dan 200 jaar na de goedkeuring van het Tweede Amendement, werd het uniform begrepen als geen beperking van de federale of staatsbevoegdheid om wapenwetgeving in te voeren,” schreef Stevens.
Dat veranderde in 2008, toen het Hooggerechtshof in de zaak van District of Columbia v. Heller oordeelde dat er een individueel recht is om wapens te dragen. Stevens was een van de vier dissenters.
“Dat besluit – waarvan ik overtuigd blijf dat het verkeerd was en zeker discutabel – heeft de N.R.A. een propagandawapen van immense macht gegeven. Het terugdraaien van die beslissing via een grondwetswijziging om van het Tweede Amendement af te komen zou eenvoudig zijn en zou meer doen om het vermogen van de N.R.A. te verzwakken om het wetgevingsdebat te dwarsbomen en constructieve wapenwetgeving te blokkeren dan welke andere beschikbare optie ook,” schreef Stevens.
Maar hoe “eenvoudig” – of moeilijk – is het om een grondwetswijziging in te trekken, en hoe werkt het intrekkingsproces?
Experts zeggen dat er twee manieren zijn om het aan te pakken. Het eerste proces vereist dat elke voorgestelde grondwetswijziging door zowel het Huis als de Senaat met tweederde meerderheid wordt aangenomen. Daarna moet het worden geratificeerd door drie vierde van de 50 staten – of 38 daarvan.
Historisch gezien is dat een uitdaging gebleken.
Het “moeizame proces heeft alle amendementen die de afgelopen 230 jaar zijn voorgesteld, op een handjevol na, weggespoeld,” schreef Ron Elving, senior redacteur en correspondent bij de Washington Desk van NPR News, eerder deze maand.
“Zelfs relatief populaire ideeën met een grote krachtsinspanning kunnen tegen de muur van het wijzigingsproces oplopen. Hoeveel uitdagender zou het zijn om individueel wapenbezit aan te pakken in een land waar zoveel burgers wapens bezitten – en hartstochtelijk geven om hun recht om dat te doen?” schreef Elving. Hij wees op de “enorme steun” die wapenbezit heeft in grote delen van het land, vooral in het zuiden, westen en midwesten, “wat gemakkelijk zou leiden tot een totaal van meer dan genoeg staten om een wapenbezit amendement te blokkeren.”
De tweede optie om een amendement in te trekken is het houden van een grondwettelijke conventie. In dat geval zou tweederde van de wetgevende machten van de staten moeten oproepen tot zo’n conventie, en de staten zouden amendementen moeten schrijven die dan door drievierde van de staten zouden moeten worden geratificeerd.
Hoewel het theoretisch mogelijk is om de grondwet op deze manier te veranderen, “is dat nog nooit gebeurd sinds de grondwet is geratificeerd,” zegt Kevin McMahon, een expert in constitutioneel recht en professor in de politieke wetenschappen aan het Trinity College in Hartford, Connecticut.
In de geschiedenis van de Verenigde Staten is het enige amendement dat ooit is ingetrokken, de drooglegging. Het 21e Amendement, in 1933, trok het 18e Amendement uit 1919 in, dat het maken, vervoeren en verkopen van alcohol verbood.
McMahon vertelde CBS News dat het “zeer onwaarschijnlijk” is dat het Tweede Amendement ooit zal worden ingetrokken.
“Het is al moeilijk genoeg om nu in het Congres wapenwetgeving aan te nemen, waarvoor slechts een gewone meerderheid nodig is,” zei hij.
Een intrekking zou “een omslag” vereisen in hoe Amerikanen denken over wapenbeheersing en het recht om wapens te dragen, zei McMahon.
“Ik zou nooit zeggen dat het onmogelijk is,” maar “het is erg moeilijk om een grondwetswijziging door te voeren,” zei hij.
Stevens’ oproep tot intrekking is niet de eerste opmerking van een voormalig lid van het Hooggerechtshof tegen het Tweede Amendement. Zoals The Atlantic meldt, zei voormalig opperrechter Warren Burger in 1991: “Als ik nu de Bill of Rights zou schrijven, zou er niet zoiets zijn als het Tweede Amendement.”
Tijdens het MacNeil/Lehrer NewsHour zei hij dat het amendement over “het recht van het volk om wapens te houden en te dragen” het onderwerp was van “een van de grootste vormen van fraude – ik herhaal het woord ‘fraude’ – met het Amerikaanse publiek door belangengroepen die ik ooit in mijn leven heb gezien.”
Sindsdien zijn er andere oproepen geweest om opnieuw naar het Tweede Amendement te kijken. Bret Stephens, een conservatieve columnist voor de New York Times, heeft het idee van intrekking onderschreven en schreef: “Wapenbezit zou nooit verboden moeten worden, net zoals het niet verboden is in Groot-Brittannië of Australië. Maar het heeft ook geen algemene grondwettelijke bescherming nodig.”
Recentelijk stelde filmmaker Michael Moore voor om het amendement als volgt te herformuleren: “Een goed gereguleerde Nationale Garde, nuttig voor de veiligheid van een staat in tijden van nood, samen met het strikt gereguleerde recht van de mensen om een beperkt aantal niet-automatische wapens te houden en te dragen voor sport en jacht, met respect voor het primaire recht van alle mensen om vrij te zijn van vuurwapengeweld, dit zal niet worden geschonden.”
Na de fatale schietpartij op een middelbare school in Florida vorige maand, en toen er een beweging ontstond naar aanleiding van de schietpartij, kwam het nationale vuurwapendebat – opnieuw – in de schijnwerpers te staan. Geïnspireerd door de overlevenden van het Parkland bloedbad op 14 februari, verzamelden zich zaterdag naar schatting 200.000 demonstranten in Washington, D.C., om aan te dringen op wapenbeheersing.
Stevens schreef in zijn opiniestuk dat de demonstraties “ons respect opeisen.” Maar hij zei dat demonstranten “op zoek zouden moeten gaan naar effectievere en duurzamere hervormingen.”
“Ze zouden een intrekking van het Tweede Amendement moeten eisen,” schreef hij.
Aaron Blake, senior politiek verslaggever die schrijft voor The Fix bij The Washington Post, vertelde CBS News dat Stevens’ opiniestuk in zijn ogen “ongeveer het meest nutteloze” was voor de wapenbeheersingsbeweging.
“Dit speelt in op het Republikeinse praatpunt dat dit het ultieme doel is van voorstanders van wapenbeheersing, namelijk om wapens af te pakken, om wapenbezit geen recht te laten zijn, om het Tweede Amendement in te trekken,” zei Blake.
President Trump woog woensdagochtend vroeg mee, door te tweeten: “HET TWEEDE AMENDEMENT ZAL NOOIT WORDEN INGETROKKEN! Hoe graag de Democraten dit ook zouden zien gebeuren, en ondanks de woorden van voormalig Hooggerechtshofrechter Stevens gisteren, NO WAY.”
Het TWEEDE AMENDEMENT WORDT NOOIT INTREKKEN! Hoe graag de Democraten dit ook zouden zien gebeuren, en ondanks de woorden van voormalig Hooggerechtshofrechter Stevens gisteren, NO WAY. We hebben meer Republikeinen nodig in 2018 en moeten ALTIJD het Hooggerechtshof in handen hebben!
– Donald J. Trump (@realDonaldTrump) March 28, 2018