WHPA zet zich als interprofessionele alliantie in voor het verbeteren van de gezondheid van bevolkingsgroepen wereldwijd door de efficiënte, effectieve en rechtvaardige verlening van preventieve, curatieve, revaliderende en palliatieve diensten. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg streven ernaar diensten van hoge kwaliteit te verlenen binnen de grenzen van hun bevoegdheid en met respect voor de deskundigheid van andere leden van het team. Voor mensen die toegang hebben tot gezondheidsdiensten kan er echter sprake zijn van overlappingen, lacunes en discontinuïteit naarmate zij door het zorgstelsel stromen. Dit is een uitdaging die gezondheidsberoepen samen en met andere instanties positief kunnen aanpakken.
De verklaring van de WHO over interprofessionele samenwerking (ICP) bevat een aantal leidende principes voor effectieve ICP.
Wat is interprofessionele samenwerking?
Volgens de WHO: “Collaborative practice happens when multiple health workers from different professional backgrounds work together with patients, families, carers and communities to deliver the highest quality of care across settings.”
Waarom hebben we interprofessionele samenwerking nodig?
Effectieve interprofessionele samenwerkingspraktijken (ICP) kunnen leiden tot:
- betere toegang tot gezondheidsinterventies en betere coördinatie tussen verschillende sectoren voor individuen en hun gezinnen met meer betrokkenheid bij de besluitvorming;
- een alomvattend, gecoördineerd en veilig gezondheidssysteem dat inspeelt op de behoeften van de bevolking;
- efficiënt gebruik van middelen;
- verminderde incidentie en prevalentie van handicaps. Met name invaliditeit in verband met niet-overdraagbare ziekten wanneer gezondheidszorgstelsels ICP omarmen over het gehele ziekteverloop (gezondheidsbevordering, ziekte- en letselpreventie alsmede ziektebeheer en -genezing, en revalidatie); en
- verhoogde arbeidssatisfactie, met minder stress en burn-out bij gezondheidswerkers.
Hoe kunnen we samenwerken tussen de beroepsgroepen?
In een cultuur van sociale responsiviteit moet effectieve ICP worden geleid door de volgende principes:
Beleid en bestuursstructuren vergemakkelijken en ondersteunen mogelijkheden voor ICP
- Overheden en agentschappen moeten zorgen voor passende financiering en gezondheidsstelsels structureren om ICP te ondersteunen. Deze omvatten niet alleen gezondheidsdiensten en -stelsels, maar ook opleiding en regelgeving voor gezondheidswerkers.
- Verenigingen van gezondheidswerkers moeten actief worden betrokken bij discussies over en ontwikkeling van beleid, bestuursstructuren en financieringsmodellen voor ICP.
- Systemen en processen voor beroepsregulering, met inbegrip van beroepscompetenties, praktijknormen en praktijkomschrijvingen, moeten effectieve samenwerkingspraktijken mogelijk maken en vergemakkelijken.
De infrastructuur van het gezondheidssysteem maakt ICP mogelijk
- Er moet een voldoende aanbod van gezondheidswerkers zijn om aan de behoeften van de bevolking te voldoen.
- Samenwerkende teams moeten over passende en complementaire vaardigheden beschikken, zodat toegang tot de juiste beroepsbeoefenaar op het juiste moment op de juiste plaats gewaarborgd is. De mix van vaardigheden zal verschillen naargelang het doel van het team dat is samengebracht, de kenmerken en behoeften van patiënten/cliënten en de praktijksetting.
- Administratieve systemen (met inbegrip van personele middelen en financiële planning, budgettering en terugbetaling) moeten alle samenwerking ondersteunen.
- ICP moet van toepassing zijn op het hele continuüm van gezondheidsdiensten, met inbegrip van preventieve, curatieve, rehabilitatieve en palliatieve professionele diensten.
Onderwijsprogramma’s en -mogelijkheden bevorderen en vergemakkelijken gedeeld leren
- Initiële (professionele instap) en post-beroepsopleidingen, met inbegrip van gevorderde opleidingsniveaus en programma’s voor voortdurende professionele ontwikkeling moeten een filosofie van ICP aannemen en mogelijkheden omvatten voor gezamenlijk en persoonsgericht, probleemgeoriënteerd leren en professionele socialisatie, zowel in klinische als academische omgevingen.
- Eisen voor de accreditatie van onderwijsprogramma’s moeten ingaan op de noodzaak om gezamenlijk leren te vergemakkelijken en afgestudeerden voor te bereiden op ICP.
ICP-beleid en -praktijk zijn gebaseerd op deugdelijk beschikbaar bewijs
- Het bewijs voor de doeltreffendheid van ICP voor gezondheidsresultaten wordt steeds verder opgebouwd. Effectieve monitoring van gezondheidsresultaten, praktijk en onderzoek in diverse gemeenschappen en settings is nodig en de beste manieren om interprofessioneel onderwijs te geven moeten worden onderzocht.
- Wijd toegankelijke gezondheidsinformatiesystemen die actuele en accurate informatie genereren zijn nodig om ICP te ondersteunen. Gezondheidsinformatiesystemen zijn ook nodig voor de evaluatie en monitoring van gezondheidsresultaten en voor het opbouwen van een bewijsbasis voor beleidsinformatie.
- Voor effectieve ICP zijn gezondheidssystemen nodig die het delen van informatie ondersteunen, binnen de juiste beperkingen van privacy en vertrouwelijkheid.
De beroepsuitoefening richt zich op de behoeften van het individu, waarbij de vaardigheden en eigenschappen van individuele beroepen worden erkend
- ICP ondersteunt de persoonsgerichte praktijk. Door de focus te leggen op de behoeften van individuen, hun families en gemeenschappen en door te erkennen dat zij deel uitmaken van het samenwerkende team, worden professionele verschillen geminimaliseerd en wordt gedeelde besluitvorming in partnerschap ontwikkeld.
- ICP vereist wederzijds respect, competentie, vertrouwen en synergie tussen teamleden. Professionals, die een gemeenschappelijk doel delen, erkennen en respecteren elkaars kennis, rol en team overeengekomen verantwoordelijkheden. Wanneer de individuele bijdragen van alle beroepsbeoefenaren worden erkend, is de kans groter dat er tijdig en op passende wijze wordt doorverwezen en dat de competenties goed aansluiten bij de behoeften van de persoon. Wanneer de werkgebieden elkaar overlappen, zorgen samenwerkende teams ervoor dat de professional met de beste expertise voor de behoeften van de persoon op het juiste moment wordt ingeschakeld.
- ICP vereist effectieve communicatie, versterkt door teamleden die praten en actief luisteren naar elkaar en naar de betrokken persoon en zijn/haar belangrijke anderen (familie, verzorgers, advocaten.