Je hebt waarschijnlijk al heel wat termen voorbij zien komen om iemand met gehoorverlies aan te duiden, zoals ‘doof’ met een hoofdletter d, ‘doof’ met een kleine letter d, en ‘hardhorend’.
Maar wat betekenen ze allemaal, en hoe zijn ze verschillend?
In dit artikel gaan we in op de verschillende termen die in de gemeenschap van doven en slechthorenden worden gebruikt, de betekenis van de dovencultuur, en hoe je het leven voor doven en slechthorenden toegankelijker kunt maken.
En zoals met alles wat met identiteit te maken heeft, iedereen is anders! Bij twijfel is het altijd het beste om iemand te vragen welke termen hij/zij het liefst voor zichzelf gebruikt.
Termen
‘Doof’ (hoofdletter D)
De ‘hoofdletter D’ Doof wordt gebruikt om mensen te beschrijven die zich identificeren als cultureel Doof. Zij kunnen actief betrokken zijn bij de dovengemeenschap. Doof met een hoofdletter D geeft een culturele identiteit aan voor mensen met gehoorverlies die een gemeenschappelijke cultuur delen en die vaak een gemeenschappelijke gebarentaal hebben.
Mensen die zich als Doof identificeren zijn vaak doof geboren en hebben soms andere familieleden die doof zijn. Er zijn echter ook veel mensen die horende ouders hebben of die niet doof zijn geboren maar hun gehoor op latere leeftijd hebben verloren en deel zijn gaan uitmaken van de dovengemeenschap.
Dove mensen geven er vaak de voorkeur aan gebarentaal te gebruiken en het kan hun eerste taal zijn. Dove mensen hebben vaak scholen en programma’s voor de dovengemeenschap bezocht, waar zij de kans kregen zich in de dovencultuur onder te dompelen.
Dove mensen zijn vaak erg trots op hun dove identiteit. Sommigen noemen hun doofheid geen handicap, maar anderen wel.
‘doof’ (kleine letter d)
De ‘kleine letter d’ doof verwijst simpelweg naar de fysieke conditie van het hebben van gehoorverlies. Mensen die zich identificeren als doof met een kleine letter ‘d’ hebben niet altijd een sterke band met de dovengemeenschap en gebruiken niet altijd gebarentaal. Zij geven er de voorkeur aan om met spraak te communiceren, maar dit geldt niet voor iedereen!
Er zijn verschillende redenen waarom iemand zich als doof met een kleine letter ‘d’ identificeert. Ze kunnen geboren zijn uit horende ouders en opgegroeid zijn in de horende wereld met weinig of geen blootstelling aan de dovengemeenschap, of ze kunnen zich niet sterk verbonden voelen met de dovengemeenschap. Bedenk dat dit slechts twee voorbeelden zijn van een oneindige verzameling individuele ervaringen!
‘Hardhorend’
Hardhorend is een algemeen geaccepteerde term om licht tot matig gehoorverlies te beschrijven. Iemand die hardhorend is, gebruikt vaak geen gebarentaal als eerste taal of voorkeurstaal, maar sommigen wel!
Iemand met een licht tot matig gehoorverlies kan zich als doof identificeren en betrokken zijn bij de dovencultuur en de dovengemeenschap. Evenzo kan iemand die zeer slecht of helemaal niet hoort zich identificeren als hardhorend, in plaats van als ‘doof’ of ‘Deaf’.
Eindeloos heeft elke individuele persoon zijn eigen voorkeursterm voor hoe hij zichzelf identificeert. Als je niet zeker weet hoe iemand zichzelf identificeert, vraag het dan gewoon!
Slechthorenden
Hoorgestoorden is een andere term die soms wordt gebruikt om een persoon met gehoorverlies te beschrijven, maar veel mensen in de doof- en slechthorendengemeenschap vinden de term beledigend. Dit komt door de implicatie die het heeft van ‘slechthorend’ zijn.
Er zijn mensen met gehoorverlies die zich comfortabel voelen met deze term en zichzelf identificeren als slechthorend. Het is echter beter om het gebruik ervan te vermijden als iemand anders ermee wordt bedoeld.
Toegankelijkheid voor doofstomme en slechthorende gemeenschappen
In onze wereld die draait om ‘horende’ gemeenschappen (d.w.z, die niet doof of slechthorend zijn), wordt de toegang tot diensten en informatie voor dove en slechthorende gemeenschappen helaas vaak over het hoofd gezien.
Als je een horende persoon bent, bedenk dan eens hoeveel je afhankelijk bent van geluid in je dagelijks leven: aankondigingen in het openbaar vervoer worden gedaan via een luidspreker, in-persoon gesprekken worden meestal gesproken zonder dat het schriftelijk of via een tolk wordt vastgelegd, en sociale media video’s en free-to-air televisie zijn zelden voorzien van ondertiteling of vertolking (hoewel dit steeds beter wordt)!
Dit gebrek aan toegankelijkheid van alledaagse situaties maakt het leven veel moeilijker als je doof of slechthorend bent. Daarom is toegankelijkheid zo belangrijk!
Hoe maak je het dagelijks leven toegankelijk ter ondersteuning van de doofstomme gemeenschap
Er zijn vele manieren waarop je informatie en diensten toegankelijk kunt maken voor de doofstomme en slechthorende gemeenschap.
Begin met een paar basisbeginselen:
- Voeg bijschriften toe aan uw video’s, livestreams, evenementen en vergaderingen
Het toevoegen van ondertiteling is een eenvoudige manier om ervoor te zorgen dat er een tekstalternatief is waarop mensen kunnen vertrouwen.
- Transcribeer video’s en bijeenkomsten
Transcriptie maakt uw inhoud of bijeenkomsten achteraf toegankelijk en kan worden gebruikt door dove en doofblinde doelgroepen.
- Ga na of u een tolk moet inhuren voor evenementen of bijeenkomsten
Veel dove mensen vinden het prettig om de mogelijkheid van een tolk te hebben bij evenementen of belangrijke bijeenkomsten. Vraag hen wat hun voorkeur heeft.
- Leer een aantal basisgebaren in de gebarentaal van uw regio
Dit is gemakkelijk, en leuk!
Ai-Media kan u helpen met bovenstaande punten! Voor meer informatie over onze toegankelijkheidsdiensten kunt u contact met ons opnemen!
En voor meer informatie over hoe u toegankelijk en ‘Doof-bewust’ kunt zijn, leest u onze artikelen Tips om Doof-bewust te zijn: Deel 1 en Deel 2.