Het Labyrint van Kreta: De Mythe van de Minotaurus
De mythe van de Minotaurus en het Labyrint heeft de herinnering aan de unieke Minoïsche beschaving tot op de dag van vandaag bewaard – een beschaving waar de stier werd vereerd en majestueuze bouwwerken als het paleis van Knossos in al zijn pracht bestonden.
De stier-mens Minotaurus werd afgebeeld in religieuze ceremonies waar de priesters maskers droegen in de vorm van een stierenkop.
In de oude Griekse taal betekent het woord Labyrint “het huis van de lavrys.” De lavrys is de tweesnijdende bijl – een van de belangrijkste heilige symbolen van de Minoïsche religie. De lavrys wordt gewoonlijk geïnterpreteerd als een astro-solair symbool, en is geëtst op vele gebeeldhouwde stenen in Minoïsche paleizen en andere gebouwen, en ook op vazen, potten, en diverse andere werken.
Volgende zijn verschillende variaties op de mythe van de Minotaurus en het Labyrint. De eerste is ook de bekendste.Deze variaties, met drie afzonderlijke beredeneerde interpretaties van de mythe, ontstonden in de jaren van de latere oude beschaving.Wellicht is het nuttig te weten dat Minotaurus in het Grieks Minotavros= Minos + Tavros = Minos + Stier (de stier van Minos) is:
- De eerste Tavros was een vorst uit Knossos die tegen Phoenicië optrok, de prinses Europa ontvoerde en haar, samen met andere gevangenen, naar Kreta bracht. Hij bracht haar naar de Gortys, verenigde zich met haar, en kreeg samen drie zonen: Minos, Radamanthis en Sarpidon. Deze Tavros wordt beschouwd als de stichter van de stad Gortys.
- De tweede Tavros, of Minotaurus, was de generaal van Minos, een harde en wrede man die in verband wordt gebracht met de gruwelijke bloedhulde van de Atheners. In Knossos werden de Atheense jongeren niet door Minos gedood of door de Minotaurus opgegeten, maar als prijs gegeven aan de winnaar van de spelen, die ter nagedachtenis aan de in Athene vermoorde prins Androgeos waren ingesteld. De generaal Tavros was de eerste winnaar van deze spelen, en kreeg de prijzen. Wreed als hij was, misbruikte hij die jongeren en offerde hen op het altaar om Androgeos te eren. Deze Tavros werd beschouwd als een gevaar voor het koninklijk gezag van Minos. Hij was niet alleen gemeen en berekenend, maar hij had ook een liefdesrelatie met koningin Pasiphae, terwijl zij tegelijkertijd vermeed intiem te zijn met Minos. Theseus kwam naar Kreta om de wrede generaal te straffen met de goedkeuring van koning Minos, die zich wilde ontdoen van de vervelende en kwetsende Tavros. Minos hielp Theseus de Tavros te doden, en uit dankbaarheid schonk de koning Theseus zijn dochter, Ariadne, als zijn vrouw.
- De derde Tavros was een ongelooflijk knappe jongeman uit het hof van de koning, op wie Pasifa verliefd werd en met wie zij seksuele betrekkingen had in de tijd dat koning Minos aan een geslachtsziekte leed en daarom niet met Pasifa kon paren. Het kind dat uit deze relatie werd geboren had Tavros als vader. Toen Minoas het kind ontdekte, weigerde hij het te laten doden. Zij gaven het de naam Minotaurus (Minotavros, een combinatie van de namen van zijn natuurlijke en geadopteerde vaders), en de koning stuurde de pasgeborene naar de berg om door de herders te worden grootgebracht. Hij groeide uit tot een wilde man, en wilde de herders niet gehoorzamen. Minoas liet hem arresteren, maar hij ontsnapte en verborg zich in een grot, waar hij op afstand kon slapen en al degenen kon vernietigen die gestuurd waren om hem te vangen. Minos waagde zich nooit buiten de grot, en dieren werden naar hem toe gestuurd voor voedsel. Ook stuurde Minos veroordeelde misdadigers om hen te doden als straf. Het was om deze reden dat Theseus de grot in werd gestuurd. Echter, op het laatste moment gaf Ariadne Theseus een zwaard, waarmee hij uiteindelijk de Minotaurus doodde.
In al deze mythen is de gemene deler dat de Minotaurus, mens of beest, in het Labyrint leeft of zich er verbergt. Aanvankelijk werd het Labyrint geassocieerd met Knossos. Na verloop van tijd echter identificeerden sommige schrijvers en buitenlandse reizigers het ware Labyrint als een doolhofachtige grot in Messara, in het Gortys-gebied ten zuiden van Heraklion.
NOOT. In het Grieks is het labyrint “o lavirinthos” (mannelijk) maar deze specifieke grot in Messara staat bekend als “i lavirinthos”(vrouwelijk).
Paul Faure vermeldt dat alle gouverneurs van Kreta, tijdens de Venetiaanse bezetting van de 14e tot de 17e eeuw, het als hun plicht beschouwden een grote steengroeve in Ambelouzos, tussen Gortys en Kasteli, te bezoeken omdat zij geloofden dat daar het labyrint lag. Gedurende verschillende periodes van de vorige eeuw werd deze grot gebruikt door mensen die in het omliggende gebied woonden als toevluchtsoord tijdens oorlogsvervolging.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een deel van de grot gebruikt als opslagplaats voor Duitse munitie. Het Duitse leger dwong de lokale bevolking om opslagplaatsen te bouwen in de grot om de wapens en munitie te huisvesten. Ook werden de mensen gedwongen om hetarsenaal te onderhouden. De munitie die daar werd ondergebracht was op weg naar Egypte, via het vliegveld van Tympaki, om het leger van veldmaarschalk Rommel te versterken.
Tympaki had ook zijn eigen tragische verhaal tijdens de Tweede Wereldoorlog: midden in de nacht, toen Tympaki werd gebombardeerd en verwoest door de Duitse luchtmacht, verlieten de bewoners hun huizen, laadden alles wat ze konden dragen op dieren en zochten hun toevlucht in naburige dorpen. Vervolgens werden de dorpelingen gedwongen een Duits vliegveld te bouwen met stenen uit hun eigen verwoeste huizen.
Toen de Duitsers zich voorbereidden op hun vertrek van Kreta, werd het Labyrint opgeblazen om te voorkomen dat de inhoud in handen van het Griekse leger zou vallen. Door deze verschrikkelijke explosie werd de ingang van het Labyrint vernield en veranderd, waarbij hele kamers werden weggevaagd. De stenen structuur was zo verzwakt dat totale instorting een constante en zeer reële dreiging is.