Het echte verhaal achter die virale foto van president Johnson tijdens de Vietnamoorlog

Er circuleert momenteel een foto van president Lyndon B. Johnson op Twitter waarop te zien zou zijn dat LBJ overmand wordt door emotie bij de gedachte aan zoveel doden tijdens de Vietnamoorlog. Het is een iconisch beeld, maar de foto wordt uit zijn verband gerukt. In werkelijkheid rouwt Johnson waarschijnlijk niet om de dood van 40.000 Amerikaanse soldaten in de zomer van 1968. Hij houdt zijn hoofd zo dat hij kan verstaan wat er wordt gezegd op een geluidsopname die wordt afgespeeld via de luidspreker voor hem.

De foto is gemaakt door presidentieel fotograaf Jack E. Kightlinger in de Cabinet Room van het Witte Huis op 31 juli 1968 en is beschikbaar op de websites van de U.S. National Archives en de LBJ Presidential Library. De foto is gebruikt in talloze documentaires over de Vietnamoorlog en zou laten zien hoezeer Johnson emotioneel worstelde met de menselijke tol die de oorlog eiste.

Volgens mensen op Twitter is het ook een goed voorbeeld van een president die echte emotie toont in crisistijd, in tegenstelling tot president Donald Trump, die tot nu toe heeft toegezien op de dood van bijna 41.000 Amerikanen tijdens de coronavirus pandemie en zich blijft gedragen als een nukkige kleuter.

“Dit is een foto van president Johnson in 1968 rond de tijd dat het aantal Amerikaanse doden in Vietnam de 40 bereikte,000, het aantal Amerikaanse doden tot nu toe door COVID-19,” schreef Twitter-gebruiker Glenn Smith in een tweet die viraal is gegaan.

En terwijl president Trump echt een verachtelijk mens is die zijn eigen politieke overleving voorrang heeft gegeven boven mensenlevens, was president Johnson op de foto niet aan het huilen om duizenden dode Amerikaanse soldaten.

Johnson luistert eigenlijk naar een audiotape die is gemaakt door kapitein Charles “Chuck” Robb, zijn schoonzoon. Door dat detail zou de toevallige kijker kunnen veronderstellen dat LBJ verontrust was toen hij de opname hoorde, maar het lijkt erop dat veel van de documentairemakers die dit beeld gebruiken niet de moeite hebben genomen om naar de andere foto’s te kijken die in diezelfde tijd in het Witte Huis zijn genomen.

De foto in kwestie is gearchiveerd onder contactblad B1274, dat op aanvraag verkrijgbaar is bij de Lyndon B. Johnson Presidential Library in Austin, Texas. Als je de foto bekijkt die is genomen vlak voor LBJ’s “angstige” foto in de camerarol, zie je dat de president voorover leunt naar de spreker voor hem.

Er is ook het dagelijkse dagboek van de president voor die dag, 31 juli 1968, waarin wordt vermeld dat het moeilijk was om de band te horen. Ze probeerden “het op een nieuwe band te zetten”, hoewel het niet duidelijk is wat dat betekent. Maar wat voor aanpassingen er ook werden gemaakt, “het was nog steeds moeilijk te horen”, aldus de aantekeningen.

Er is nog een ander filmcontactblad dat tijdens dezelfde bijeenkomst is gemaakt dat het nog duidelijker maakt. Op contactblad B1273 zien we president Johnson vanuit een andere hoek, waarbij de spreker voor hem duidelijk zijn volledige aandacht trekt.

Op de foto’s die vlak na de beroemde opname zijn genomen, zit president Johnson nog voorovergebogen, maar misschien in overleg met zijn naamloze medewerker links van hem.

En de twee foto’s direct daarna geven ons een betere blik op de cassettespeler die de boodschap van kapitein Robb afspeelde, vermoedelijk in de luidspreker voor Johnson.

Meer foto’s van de andere kant van de tafel geven ons een betere blik op die spreker voor Johnson, geannoteerd voor nadruk.

Dit gezegd hebbende, is het nog steeds mogelijk dat president Johnson enige emotie voelde tijdens het luisteren naar een bandje van het slagveld. Het was iets om serieus te nemen, want er was duidelijk geluid van geweervuur te horen. Maar Johnson maakte in die periode ook grapjes, waarbij hij opmerkte dat hij zeer zelden gebruik maakte van de Cabinet Room van het Witte Huis en zijn staf had uitgenodigd om “te doen alsof ik president was.”

Johnson merkte ook op dat de geluidsband van kapitein Robb niet voor de president was bedoeld, maar in plaats daarvan een bericht was dat naar huis was gestuurd aan Robbs vrouw, Johnsons eigen dochter, Lynda Byrd Johnson Robb.

Niets van dit alles bewijst dat Johnson niet in een sombere bui was toen deze foto’s werden genomen, maar als je de geschiedenis van Johnsons betrokkenheid bij Vietnam kent, moet je hem niet zo makkelijk behandelen of deze beroemde foto beschrijven als bewijs van “empathie” van LBJ’s kant.

Historicus op het gebied van wetenschap, technologie en Amerikaanse politiek Peter A. Shulman wijst erop dat Johnson’s escalatie van de Vietnamoorlog een ongelooflijk cynische onderneming was die aan ruwweg 3 miljoen Vietnamese burgers het leven kostte. Johnson wist dat de oorlog niet gewonnen kon worden, maar loog voortdurend omwille van de binnenlandse politiek.

“Johnson was een van de meest misbruikende & manipulatieve mannen die ooit het presidentschap heeft bekleed, & had meer empathie dan waarschijnlijk de eenzame figuur Donald Trump,” concludeert Shulman.

De VS worstelen momenteel met een pandemie die miljoenen mensen zonder werk heeft gezet en mensen een aantal hartverscheurende keuzes voor leven en dood heeft gegeven. Trump heeft het Amerikaanse volk in de steek gelaten en zijn incompetentie gaat gepaard met een dodental dat nooit vergeven mag worden, hoe hard hij ook probeert zich eronderuit te praten.

De VS heeft momenteel meer dan 761.000 geïdentificeerde gevallen van covid-19 en ten minste 40.905 sterfgevallen, volgens de laatste cijfers van Johns Hopkins – veruit meer dan welk ander land dan ook. En Trump weigert de verantwoordelijkheid te nemen voor dit alles. Trump is, objectief gezien, een slechte president. Maar om dat te laten zien, hoeven we de geschiedenis niet wit te wassen.

Johnson was geen engel, en foto’s kunnen liegen. Of, in dit geval, foto’s kunnen de waarheid net genoeg verbuigen om het te laten lijken alsof je emotioneel instort, terwijl je in werkelijkheid een geluidsopname die is gemaakt met slordige technologie uit de jaren zestig gewoon niet kunt horen.