Gendergerelateerd geweld (GBV) of geweld tegen vrouwen en meisjes (VAWG), is een wereldwijde pandemie die 1 op de 3 vrouwen in hun leven treft.
De cijfers zijn onthutsend:
- 35% van de vrouwen wereldwijd heeft te maken gehad met fysiek en/of seksueel intiem partnergeweld of seksueel geweld buiten de partner om.
- Wereldwijd is 7% van de vrouwen seksueel misbruikt door iemand anders dan een partner.
- Wereldwijd wordt maar liefst 38% van de vrouwenmoorden gepleegd door een intieme partner.
- 200 miljoen vrouwen hebben te maken gehad met vrouwelijke genitale verminking/besnijdenis.
Deze kwestie is niet alleen verwoestend voor de overlevenden van geweld en hun gezinnen, maar brengt ook aanzienlijke sociale en economische kosten met zich mee. In sommige landen kost geweld tegen vrouwen naar schatting tot 3,7% van het BBP – meer dan het dubbele van wat de meeste regeringen aan onderwijs uitgeven.
Aan het niet aanpakken van dit probleem zijn ook voor de toekomst aanzienlijke kosten verbonden. Talloze studies hebben aangetoond dat kinderen die opgroeien met geweld, in de toekomst eerder zelf overlevende of dader van geweld zullen worden.
Een kenmerk van gendergerelateerd geweld is dat het geen sociale of economische grenzen kent en vrouwen en meisjes van alle sociaaleconomische achtergronden treft: dit probleem moet zowel in ontwikkelingslanden als in ontwikkelde landen worden aangepakt.
Het terugdringen van geweld tegen vrouwen en meisjes vereist een op de gemeenschap gebaseerde, meervoudige aanpak, en een duurzame betrokkenheid van meerdere belanghebbenden. De meest effectieve initiatieven pakken onderliggende risicofactoren voor geweld aan, waaronder sociale normen met betrekking tot genderrollen en de aanvaardbaarheid van geweld.
STRATEGIE
De Wereldbank zet zich in voor de aanpak van gendergerelateerd geweld door middel van investeringen, onderzoek en leren, en samenwerking met belanghebbenden over de hele wereld.
Sinds 2003 heeft de Wereldbank zich samen met landen en partners ingezet voor de ondersteuning van projecten en kennisproducten gericht op de preventie en aanpak van GBV. De Bank steunt meer dan 300 miljoen dollar aan ontwikkelingsprojecten die gericht zijn op de aanpak van GBV in het kader van door de Wereldbankgroep (WBG) gefinancierde operaties, zowel via op zichzelf staande projecten als via de integratie van GBV-componenten in sectorspecifieke projecten op gebieden als vervoer, onderwijs, sociale bescherming en gedwongen verplaatsing. De Wereldbank erkent het belang van deze uitdaging en heeft de aanpak van GBV in haar operaties aangemerkt als een prioriteit van de Wereldbank, met belangrijke toezeggingen in het kader van zowel IDA 17 en 18, als binnen de genderstrategie van de Wereldbankgroep.
De Wereldbank verricht analytisch werk – waaronder strenge effectevaluaties – met partners op het gebied van gendergerelateerd geweld om lessen te genereren over effectieve preventie- en responsmaatregelen op gemeenschapsniveau en nationaal niveau.
De Wereldbank roept regelmatig een breed scala aan belanghebbenden bij ontwikkelingssamenwerking bijeen om kennis te delen en bewijs op te bouwen over wat werkt om geweld tegen vrouwen en meisjes aan te pakken.
De afgelopen jaren heeft de Wereldbank haar inspanningen opgevoerd om de risico’s van geweld tegen vrouwen in haar activiteiten effectiever aan te pakken, onder meer door te leren van andere instellingen.
Het aanpakken van geweld tegen vrouwen is een belangrijke ontwikkelingsuitdaging voor de lange termijn. De Wereldbank is zich bewust van de omvang van deze uitdaging en heeft haar operationele en analytische werkzaamheden de afgelopen jaren aanzienlijk uitgebreid. De betrokkenheid van de Bank bouwt voort op wereldwijde partnerschappen, kennis en beste praktijken om effectieve benaderingen te testen en te bevorderen, zowel ter voorkoming van GBV – waaronder maatregelen om de sociale normen en gedragingen aan te pakken die ten grondslag liggen aan geweld – als ter opschaling en verbetering van de respons wanneer geweld plaatsvindt.
De door de Wereldbank gesteunde initiatieven zijn belangrijke stappen op een snel evoluerende reis om succesvolle interventies op schaal te brengen, overheids- en lokale capaciteit op te bouwen, en bij te dragen aan de kennisbasis van wat werkt en wat niet werkt door middel van voortdurende monitoring en evaluatie.
RESULTATEN
Om de complexe ontwikkelingsuitdaging van gendergerelateerd geweld aan te pakken, moet veel worden geleerd en kennis worden gedeeld via partnerschappen en langetermijnprogramma’s. De Wereldbank zet zich in om met landen en partners samen te werken om geweld tegen vrouwen in haar projecten te voorkomen en aan te pakken.
Kennisdeling en leren
Violence against Women and Girls: Lessons from South Asia is het eerste rapport in zijn soort dat alle beschikbare gegevens en informatie over GBV in de regio verzamelt. In samenwerking met onderzoeksinstellingen en andere ontwikkelingsorganisaties heeft de Wereldbank ook een uitgebreid overzicht samengesteld van het wereldwijde bewijs voor effectieve maatregelen ter voorkoming of vermindering van geweld tegen vrouwen en meisjes. Deze lessen vormen nu de basis voor ons werk in verschillende sectoren en zijn opgenomen in sectorspecifieke middelen in de VAWG Resource Guide: www.vawgresourceguide.org.
Het Global Platform on Addressing GBV in Fragile and Conflict-Affected Settings van de Wereldbank faciliteerde de Zuid-Zuid-kennisdeling door middel van workshops en jaarlijkse studiereizen, waarbij bewijs werd vergaard over wat werkt om GBV te voorkomen, en hoogwaardige diensten werden verleend aan vrouwen, mannen en kinderen die het slachtoffer waren van geweld. Het platform omvatte een regio-overschrijdend en praktijk-overschrijdend initiatief van 13 miljoen dollar, waarbij proefprojecten werden opgezet in de Democratische Republiek Congo (DRC), Nepal, Papoea-Nieuw-Guinea en Georgië, gericht op de preventie en bestrijding van GBV en op kennis- en leeractiviteiten.
De Wereldbank roept regelmatig een breed scala aan ontwikkelingsstakeholders bijeen om geweld tegen vrouwen en meisjes aan te pakken. Zo heeft voormalig WBG-president Jim Yong Kim zich samen met het Sexual Violence Research Initiative (SVRI) verbonden aan een jaarlijkse Development Marketplace-wedstrijd om onderzoekers uit de hele wereld aan te moedigen de bewijsbasis op te bouwen van wat werkt om GBV te voorkomen. In april 2019 heeft de Wereldbank 1,1 miljoen dollar toegekend aan 11 onderzoeksteams uit negen landen als resultaat van de vierde jaarlijkse competitie.
Aanpak van GBV in door de Wereldbankgroep gefinancierde operaties
De Wereldbank ondersteunt zowel op zichzelf staande GBV-operaties, als de integratie van GBV-interventies in ontwikkelingsprojecten in belangrijke sectoren.
Standalone GBV-operaties omvatten:
- In augustus 2018 heeft de Wereldbank 100 miljoen dollar toegezegd om GBV in de DRC te helpen voorkomen. Het Gender-Based Violence Prevention and Response Project zal in de loop van vier jaar 795.000 directe begunstigden bereiken. Het project zal hulp bieden aan overlevenden van GBV, en ernaar streven sociale normen te veranderen door gendergelijkheid en gedragsverandering te bevorderen via sterke partnerschappen met maatschappelijke organisaties.
- In het Great Lakes Emergency Sexual and Gender Based Violence & Women’s Health Project heeft de Wereldbank 107 miljoen dollar aan financiële subsidies goedgekeurd voor Burundi, de DRC en Rwanda om geïntegreerde gezondheids- en adviesdiensten, rechtsbijstand en economische kansen te bieden aan overlevenden van – of slachtoffers van – seksueel en gender-gerelateerd geweld. Alleen al in de DRC hebben 40.000 mensen, waaronder 29.000 vrouwen, deze diensten en steun ontvangen.
- De Wereldbank doet ook proeven met innovatief gebruik van sociale media om gedrag te veranderen. In de regio Zuid-Azië bijvoorbeeld gebruikte het proefprogramma WEvolve sociale media om jonge vrouwen en mannen in staat te stellen de heersende normen die ten grondslag liggen aan gendergeweld aan te vechten en te doorbreken.
Lerend van het Uganda Transport Sector Development Project en in navolging van de aanbevelingen van de Global GBV Task Force, heeft de Wereldbank een rigoureuze aanpak ontwikkeld en gelanceerd voor het aanpakken van GBV-risico’s bij infrastructuuroperaties:
- Geleid door de GBV Good Practice Note die in oktober 2018 is gelanceerd, past de Bank nieuwe normen toe in GBV-risico-identificatie, -mitigatie en -respons op alle nieuwe operaties in duurzame ontwikkeling en infrastructuursectoren.
- Deze normen worden ook geïntegreerd in actieve operaties; GBV-risicobeheerbenaderingen worden toegepast op een selectie van operaties met een hoog risico in het fiscale jaar (FY) 2019.
- In de regio Oost-Azië en Stille Oceaan zijn GBV-preventie- en -responsinterventies – waaronder een gedragscode inzake seksuele uitbuiting en misbruik – ingebed in het Vanuatu Aviation Investment Project.
- Het Liberia Southeastern Corridor Road Asset Management Project, waarbij het bewustzijn inzake seksuele uitbuiting en misbruik (SEA) zal worden vergroot, naast andere strategieën, als onderdeel van een proefproject om vrouwen in te zetten bij het gebruik van zware machines.
- Het Boliviaanse Santa Cruz Road Corridor Project hanteert een drieledige aanpak om mogelijk GBV aan te pakken, waaronder een gedragscode voor hun werknemers; een Grievance Redress Mechanism (GRM) dat een specifiek mandaat omvat om alle vormen van gendergebaseerd geweld aan te pakken; en concrete maatregelen om vrouwen mondiger te maken en hun economische weerbaarheid te versterken door hen te helpen nieuwe vaardigheden te leren, de productie en commercialisering van traditionele kunst en ambachten te verbeteren, en toegang te krijgen tot meer investeringsmogelijkheden.
- Het Mozambique Integrated Feeder Road Development Project heeft SEA tijdens de voorbereiding van het project als een substantieel risico aangemerkt en volgt een preventieve aanpak: een gedragscode; steun aan – en begeleiding van – de overlevenden voor het geval zich in het kader van het project gevallen van SEA zouden voordoen – waarbij een “op overlevenden gerichte aanpak” wordt vastgesteld die meerdere toegangspunten creëert voor iedereen die SEA ondervindt om de hulp te zoeken die hij nodig heeft; en deze maatregelen worden genomen in nauwe coördinatie met lokale gemeenschapsorganisaties, en een internationale NGO Jhpiego, die ruime ervaring heeft met het werken in Mozambique.
Versterking van institutionele inspanningen om GBV aan te pakken
In oktober 2016 lanceerde de Wereldbank de Global Gender-Based Violence Task Force ter versterking van de inspanningen van de instelling om risico’s op GBV, en met name seksuele uitbuiting en misbruik (SEA) die zich kunnen voordoen in door de Wereldbank gesteunde projecten, te voorkomen en erop te reageren. Het bouwt voort op bestaande werkzaamheden van de Wereldbank en andere actoren om geweld tegen vrouwen en meisjes aan te pakken door middel van versterkte benaderingen om de belangrijkste risico’s vast te stellen en te beoordelen, en belangrijke risicobeperkende maatregelen te ontwikkelen om seksuele uitbuiting en misbruik en andere vormen van GBV te voorkomen en hierop te reageren.
In overeenstemming met haar toezeggingen in het kader van IDA 18 heeft de Wereldbank een actieplan ontwikkeld voor de uitvoering van de aanbevelingen van de Task Force, waarin de belangrijkste acties worden geconsolideerd via institutionele prioriteiten die verband houden met het verbeteren van het beheer van sociale risico’s, het versterken van operationele systemen om de verantwoordingsplicht te vergroten, en het opbouwen van de capaciteit van personeel en klanten om risico’s van GBV aan te pakken door middel van opleiding en begeleidend materiaal.
Als onderdeel van de uitvoering van de aanbevelingen van de GBV Task Force heeft de Wereldbank een risicobeoordelingsinstrument voor GBV ontwikkeld, alsmede een rigoureuze methodologie om context- en projectgerelateerde risico’s te beoordelen. Het instrument wordt gebruikt voor elk project dat civiele werken omvat.
De Wereldbank heeft een nota voor goede praktijken (Good Practice Note, GPN) ontwikkeld met aanbevelingen om medewerkers te helpen bij het vaststellen van risico’s op GBV, met name seksuele uitbuiting en misbruik en seksuele intimidatie, die zich kunnen voordoen bij investeringsprojecten met grote contracten voor civiele werken. Voortbouwend op de ervaring van de Wereldbank en goede internationale praktijken in de sector, geeft de nota het personeel ook advies over de beste manier om dergelijke risico’s te beheren. Een soortgelijke toolkit en resource note voor geldnemers is in ontwikkeling, en de Bank is bezig het GPN aan te passen voor belangrijke sectoren in de menselijke ontwikkeling.
Het GPN biedt goede praktijken voor medewerkers over de aanpak van GBV-risico’s en -effecten in de context van het op 1 oktober 2018 gelanceerde Milieu- en Sociaal Kader (ESF), met inbegrip van de volgende ESF-normen, evenals het veiligheidscontrolebeleid dat dateert van vóór het ESF:
- ESS 1: Beoordeling en beheer van milieu- en sociale risico’s en effecten;
- ESS 2: Arbeid en arbeidsomstandigheden;
- ESS 4: Gezondheid en veiligheid in de gemeenschap; en
- ESS 10: Betrokkenheid van belanghebbenden en openbaarmaking van informatie.
Naast de nota van goede praktijken en het screeningsinstrument voor de beoordeling van GBV-risico’s, die een betere identificatie en beheer van GBV-risico’s mogelijk maken, heeft de Bank belangrijke wijzigingen aangebracht in haar operationele processen, waaronder de integratie van SEA/GBV-bepalingen in haar veiligheids- en aanbestedingsvereisten als onderdeel van zich ontwikkelende milieu-, sociale, gezondheids- en veiligheidsnormen (ESHS), de uitwerking van rapportage- en responsmaatregelen voor GBV in het instrument voor de rapportage van milieu- en sociale incidenten, en de ontwikkeling van richtsnoeren voor de aanpak van GBV-gevallen in onze mechanismen voor klachtenafhandeling.
In overeenstemming met de aanbevelingen van de taskforce om de lessen uit eerdere projecten te verspreiden en het personeel bewust te maken van het belang van de aanpak van risico’s van GBV en SEA, heeft de Wereldbank trainingen ontwikkeld voor het personeel van de Bank om het bewustzijn van GBV-risico’s te vergroten en het personeel vertrouwd te maken met nieuwe GBV-maatregelen en -vereisten. Deze trainingen worden verder aangevuld met doorlopende leerevenementen en intensieve sessies van GBV-risicobeheer.
Laatst bijgewerkt: 25 sep 2019