Francis Xavier

Francis Xavier
Apostel voor het Verre Oosten
op 7 april, 1506 in Javier, Spanje
Ontboren	2 december 1552 in China
Vereerd in	Rooms-Katholieke Kerk, Lutherse Kerk
Gebatificeerd	25 oktober, 1619 door Paulus V
Gekanoniseerd	Maart 12, 1622 door Gregorius XV
Feest	December 3
Attributen	crucifix; prediker met een vlammend hart; klok; wereldbol; vat; jonge bebaarde jezuïet in gezelschap van de heilige Ignatius Loyola; jonge bebaarde jezuïet met fakkel, vlam, kruis en lelie
Patronaat	Afrikaanse missies; Agartala, India; Ahmedabad, India; Alexandria, Louisiana; Apostelschap van Gebed; Australië; Borneo; Kaapstad, Zuid-Afrika; China; Dinajpur, Bangladesh; Oost-Indië; Paters van het Kostbaar Bloed; buitenlandse missies; Freising, Duitsland; Goa, India; Green Bay, Wisconsin; India; Indianapolis, Indiana; Sophia Universiteit, Tokyo, Japan; Joiliet, Illinois; Kabankalan, Filippijnen; Mumbai, India; Nasugbu, Batangas, Filippijnen; bisdom Malindi, Kenia; missionarissen; Missionarissen van het Kostbaar Bloed; Navarra, Spanje; zeevaarders; Nieuw-Zeeland; parochiemissies; pestepidemieën; Geloofsverkondiging

Sint Franciscus Xaverius (Baskisch: San Frantzisko Xabierkoa; Spaans: San Francisco Javier; Portugees: São Francisco Xavier; Chinees: 聖方濟各沙勿略) (7 april 1506 – 2 december 1552), een baanbrekende rooms-katholieke christelijke missionaris en medeoprichter van de Sociëteit van Jezus (jezuïetenorde), speelde een belangrijke rol bij de vestiging van het christendom in India, de Maleisische archipel en Japan. De Rooms-Katholieke Kerk is van mening dat hij meer mensen tot het Christendom heeft bekeerd dan wie dan ook sinds de heilige Paulus, en hij werd op 25 oktober 1619 tot Rooms-Katholieke heilige verklaard.

In 1529, toen hij aan de universiteit van Parijs studeerde, maakte Xavier kennis met Ignatius Loyola, die een diepgaande religieuze bekering had ondergaan en een groep mannen om zich heen verzamelde die zijn idealen deelden. Samen met vijf anderen stichtten zij op 15 augustus 1534 de Sociëteit van Jezus, door een gelofte van armoede en celibaat af te leggen op een plek die nu in de wijk Montmartre in Parijs ligt.

Koning Jan III van Portugal vroeg om ijverige priesters om de christenen in zijn nieuwe Aziatische gebieden te evangeliseren en te dienen, en op 15 maart 1540 vertrok Xavier vanuit Rome naar Indië, waar hij op 6 mei 1542 aankwam in Goa, het centrum van de Portugese activiteiten in het Oosten. Hij bracht de volgende drie jaar voornamelijk door op de zuidoostkust van India onder de eenvoudige, arme parelvissers, de Paravas, en doopte daarna de Macuans aan de zuidwestkust.

In de herfst van 1545 ging hij naar de Malay Archipel, waar hij enkele maanden evangelisatiewerk verrichtte in Malakka, en daarna de basis legde voor een permanente missie in de Maluku regio onder de mensen van Ambon Island, Ternate, en Morotai (of Moro). In 1548 keerde hij terug naar India, waar inmiddels meer Jezuïeten waren aangekomen om zich bij hem te voegen, en kreeg belangstelling voor Japan. Op 15 augustus 1549 kwam hij aan in Kagoshima, Japan, en eind 1551, toen hij naar India vertrok, had hij daar tweeduizend bekeerlingen gevonden. Xavier stierf aan koorts op 2 december 1552, op het eiland Sancian (nu Shang-ch’uan Tao), terwijl hij probeerde toegang te krijgen tot China.

Leven

Vroeg leven en opvoeding

Volgens een familieregister werd Franciscus geboren als Francisco de Jasso y Azpilcueta op 7 april 1506, in het kasteel van Xavier (of Xavero) in de buurt van Sangüesa en Pamplona, in het Koninkrijk Navarra (nu in Noord-Spanje), waar Baskisch de moedertaal was. Hij was de derde en jongste zoon van Juan de Jasso, raadsheer van koning Jan III van Navarra (Jean d’Albret), en Maria de Azpilcueta y Xavier, enige erfgename van twee adellijke Navarrese families Volgens de Spaanse gewoonte van die tijd kreeg hij de achternaam van zijn vader en zijn moeder; zijn naam wordt correct Francisco de Xavier (Latijn Xaverius) geschreven in plaats van Francisco Xavier, aangezien Xavier oorspronkelijk een plaatsnaam is. In 1512 werden vele forten verwoest, waaronder het familiekasteel, en werd land geconfisqueerd door de kroon van Castilië. Franciscus’ vader stierf in 1515.

Francis groeide op bij Xavier en kreeg daar zijn vroege opvoeding. Zoals veel jongere zonen van adel was hij voorbestemd voor een kerkelijke carrière, en in 1525, op negentienjarige leeftijd, ging hij studeren aan de Universiteit van Parijs, waar hij in 1530 een licence ès arts behaalde. Hij studeerde er verder in de theologie.

In 1529 kreeg Ignatius Loyola, een andere Baskische student, een kamer toegewezen bij Franciscus. Vijftien jaar ouder dan Xaverius en een voormalig soldaat, had Loyola een diepgaande religieuze bekering ondergaan en verzamelde toen een groep mannen om zich heen die zijn idealen deelden. Geleidelijk wist hij een recalcitrante Franciscus voor zich te winnen en samen met vijf anderen stichtten zij op 15 augustus 1534 de Sociëteit van Jezus, waarbij zij een gelofte van armoede en celibaat aflegden op een plaats die nu in de wijk Montmartre in Parijs ligt. Zij legden de gelofte af te leven in navolging van Christus en beloofden plechtig een pelgrimstocht naar het Heilige Land te ondernemen en zich daarna in te zetten voor het heil van gelovigen en ongelovigen. Daarna deed Franciscus de Geestelijke Oefeningen, een reeks meditaties van 30 dagen die Ignatius had opgesteld op basis van zijn eigen ervaring met religieuze bekering, om het individu te leiden naar een grotere edelmoedigheid in dienst van God en de mens. Deze ervaring hielp Franciscus Xaverius de motivatie te ontwikkelen die hem de rest van zijn leven heeft gedragen, en bereidde de weg voor voor zijn terugkerende mystieke ervaringen.

Missie naar India

Toen alle zeven leden hun studie hadden voltooid, kwamen ze bijeen in Venetië, waar Franciscus op 24 juni 1537 tot priester werd gewijd. Nadat ze meer dan een jaar tevergeefs hadden geprobeerd naar het Heilige Land te reizen, gingen de zeven, samen met nieuwe rekruten, naar Rome om zich ter beschikking te stellen van de paus. Door hun prediking en ziekenzorg in Midden-Italië waren zij zeer in trek geraakt en verschillende katholieke vorsten deden een beroep op hun diensten. Een van hen was koning Jan III van Portugal, die ijverige priesters wenste om de christenen in zijn nieuwe Aziatische overheersingen te evangeliseren en te dienen. Toen een van de twee priesters die oorspronkelijk voor deze taak waren uitgekozen door ziekte niet kon vertrekken, wees Ignatius Franciscus aan als zijn vervanger. Franciscus vertrok de volgende dag, 15 maart 1540, vanuit Rome naar Indië, eerst naar Lissabon. Die herfst erkende paus Paulus III de volgelingen van Ignatius formeel als religieuze orde, de Sociëteit van Jezus.

Franciscus kwam op 6 mei 1542 aan in Goa, het centrum van de Portugese activiteiten in het Oosten; zijn metgezel was achtergebleven om in Lissabon te werken. Hij verbleef de volgende drie jaar voornamelijk aan de zuidoostkust van India onder de eenvoudige, arme parelvissers, de Paravas. Ongeveer 20.000 van hen hadden zeven jaar tevoren het doopsel aanvaard, om zich te verzekeren van Portugese steun tegen hun vijanden; sedertdien waren zij echter verwaarloosd. Franciscus vertaalde een kleine catechismus in het Tamil met de hulp van tolken, en ging onvermoeibaar van dorp tot dorp om de nieuwe bekeerlingen te onderrichten en te bevestigen in hun geloof. Zijn duidelijke goedheid en de kracht van zijn overtuiging maakten diepe indruk op hen.

Kort daarna verzochten de primitieve Macuanen aan de zuidwestkust om gedoopt te worden, en na korte instructies doopte Franciscus tienduizend van hen in de laatste maanden van 1544. Hij organiseerde scholen om hen te helpen hun nieuwe geloof in stand te houden.

In de herfst van 1545 lokten nieuwe mogelijkheden voor het christendom Franciscus naar de Maleise Archipel. Hij bracht enkele maanden door met evangeliseren onder de gemengde bevolking van het Portugese handelscentrum in Malakka en ging daarna missies stichten onder de Maleiers en de woeste koppensnellers op de specerijeneilanden (Molukken). Het werk van Franciscus Xaverius bracht blijvende veranderingen teweeg in Oost-Indonesië, waar hij in 1546-1547 in de regio Maluku werkte onder de bevolking van het eiland Ambon, Ternate en Morotai (of Moro), en de grondslagen legde voor een permanente missie. In 1548 keerde hij terug naar India, waar inmiddels meer Jezuïeten waren aangekomen om zich bij hem te voegen. In Goa werd het College van het Heilig Geloof, dat enkele jaren eerder was gesticht, overgedragen aan de Jezuïeten en Franciscus begon het te ontwikkelen tot een centrum voor de opleiding van inheemse priesters en catechisten voor het bisdom Goa, dat zich uitstrekte van Kaap de Goede Hoop, aan de zuidpunt van Afrika, tot China.

Jaren in Japan

Franciscus kreeg nu belangstelling voor Japan, dat slechts vijf jaar eerder door Europeanen was bereikt. In Malakka had hij Anjiro ontmoet, een Japanner die zeer geïnteresseerd was in het christendom, en door hun gesprekken had hij begrepen dat het Japanse volk beschaafd en verfijnd was, in tegenstelling tot de vissers in India of de koppensnellers op de Molukken. Op 15 augustus 1549 voer een Portugees schip met Franciscus, de pas gedoopte Anjiro en enkele metgezellen de Japanse haven Kagoshima binnen. In de eerste brief van Xaverius uit Japan, die voor het einde van de eeuw meer dan 30 keer herdrukt werd, uitte hij zijn enthousiasme voor de Japanners, “het beste volk dat ooit ontdekt is”. Xaverius ontdekte dat zijn armoedige levensstijl, die de Paravas en de Maleisiërs zo had geïnspireerd, de Japanners vaak afstootte, en hij verruilde die voor een levensstijl van bestudeerd vertoon en waardigheid.

Tegen het einde van 1551, toen hij sinds zijn aankomst in Japan geen post meer had ontvangen, besloot Franciscus tijdelijk naar India terug te keren, en liet zijn metgezellen achter om in vijf gemeenschappen voor zo’n 2000 christenen te zorgen. In India werd hij opgehouden door zijn administratieve verantwoordelijkheden als overste van de nieuwe Jezuïetenprovincie Indië. Intussen was hij tot het inzicht gekomen dat het voor de bekering van Japan noodzakelijk zou zijn China te begrijpen; de Japanners zochten hun wijsheid bij de Chinezen. Xavier besloot naar China te reizen, en reisde naar het eiland Sancian (nu Shang-ch’uan Tao, voor de Chinese kust) om te proberen toegang te krijgen tot het land, dat toen gesloten was voor buitenlanders.

Dood

Kist van de heilige Franciscus Xaverius in de Basiliek van Bom Jésus in Goa

Op 21 november viel Xaverius op het eiland Shangchuan flauw na een mis te hebben opgedragen. Hij stierf aan koorts op 3 december 1552, op 46-jarige leeftijd, zonder het vasteland van China te hebben bereikt.

Hij werd eerst begraven op een strand van Shangchuan Island. In februari 1553 werd zijn ongeschonden lichaam van het eiland gehaald en op 22 maart 1553 tijdelijk begraven in de St. Paul’s kerk in Malakka. Een open graf in de kerk markeert nu de plaats van Xaviers begrafenis. Pereira kwam terug uit Goa, haalde het lijk kort na 15 april 1553 weg en bracht het naar zijn huis. Op 11 december 1553 werd het lichaam van Xaverius naar Goa verscheept. Het lichaam bevindt zich nu in de Basiliek van Bom Jésus in Goa, waar het op 2 december 1637 werd bijgezet in een glazen container, gevat in een zilveren kist.

De rechter onderarm, die Xavier gebruikte om zijn bekeerlingen te zegenen en te dopen, werd losgemaakt door Pr. Generaal Claudio Acquaviva in 1614 losgemaakt en sindsdien tentoongesteld in een zilveren reliekhouder in de belangrijkste Jezuïetenkerk in Rome, Il Gesù.

Beatificatie

Francis werd zalig verklaard door Paulus V op 25 oktober 1619, en werd heilig verklaard door Gregorius XV op 12 maart 1622, tegelijk met Ignatius Loyola. Hij is de patroonheilige van Navarra, Spanje; Nasugbu, Batangas, Filippijnen; Australië; Borneo; China; Oost-Indië; Goa, India; Japan; Nieuw-Zeeland, en van missionarissen. Zijn feestdag is 3 december. In 1927 werd hij benoemd tot patroon van alle missies.

Legaat

Velen beschouwen Franciscus als een heilige die het christelijk geloof naar Azië heeft gebracht. In de Rooms-Katholieke Kerk is hij algemeen bekend als “Franciscus Xaverius, de patroonheilige van het Oosten”, en wordt hij nog steeds door christenen over de hele wereld vereerd als een zuivere vertegenwoordiger van Jezus Christus en zijn evangelie. Ontelbare ziekenhuizen, scholen en andere instellingen in India zijn naar hem genoemd.

Francis is opmerkelijk vanwege zijn missiewerk, zowel als organisator en als pionier. Hij ontwikkelde jezuïtische missioneringsmethoden die vervolgens een succesvolle blauwdruk werden voor zijn orde om te volgen. Zijn inspanningen hebben een belangrijke indruk achtergelaten op de missiegeschiedenis van India en, als een van de eerste jezuïetenmissionarissen in Oost-Indië; zijn werk is van fundamenteel belang voor de verbreiding van het christendom in China en Japan.

Evaluatie

De twintigste-eeuwse wetenschap heeft veel van de legenden en de kritiek die met Xaverius verbonden zijn, ontzenuwd. Een moderne schatting schat het aantal door hem gedoopten op ongeveer dertigduizend, in tegenstelling tot het miljoen dat de barokke legende beweert. Franciscus bezat niet de gave van tongentaal die hem werd toegeschreven, en moest overal waar hij werkte worstelen met de taal. Hij wordt terecht gecrediteerd voor zijn opvatting dat een missionaris zich moet aanpassen aan de gewoonten en de taal van het volk dat hij evangeliseert, en voor zijn pleidooi voor de opleiding van een inheemse geestelijkheid, initiatieven die niet altijd door zijn opvolgers werden gevolgd.

Onderzoek heeft uitgewezen dat hij altijd voorzag in de voortzetting van de pastorale zorg voor de gemeenschappen die hij stichtte en dat hij hen niet in de steek liet na het doopsel, zoals sommige critici beweerden. Veel van zijn eigen inspanningen waren gericht op het instrueren van degenen die haastig door anderen waren gedoopt. De gebieden die hij in India evangeliseerde zijn tot op de dag van vandaag katholiek gebleven. In de zeventiende eeuw vernietigde een langdurige vervolging de missies die hij op de Molukken en in Japan stichtte, maar pas nadat duizenden als martelaren waren gestorven. Na zijn vertrek uit Maluku zetten anderen zijn werk voort en in de jaren 1560 waren er tienduizend katholieken in het gebied, vooral op Ambon. In de jaren 1590 waren dat er tussen de 50.000 en 60.000.

Voetnoten

• Brodrick, James. 1952. De heilige Franciscus Xaverius, 1506-1552. New York: Wicklow Press.
• Don Peter, W. L. A. 1987. Franciscus Xaverius, leraar der volkeren: De pedagogische aspecten van de missionaire loopbaan van Franciscus Xaverius. Colombo, Sri Lanka: Don Peter. ISBN 9559512609
• Gowen, Herbert H. 1967. Vijf vreemdelingen in Japan. Freeport, NY: Books for Libraries Press.
• Jackson, Samuel Macauley (ed.). 1969. The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge. Grand Rapids, MI: Baker Book House.
• Martindale, C. C., and Anthony Symondson. 2006. Francis Xavier. Londen: Catholic Truth Society. ISBN 1860823742
• Mendonça, Délio de. 2006. De heilige Franciscus Xaverius in India. Goa, India: Délio de Mendonça.

Alle links opgehaald 24 april 2017.

• Sint Franciscus Xaverius – Katholieke Encyclopedie
• Sint François-Xaverius – Jezuïeten.com (in het Frans)
• “St. Francisco Xavier – His Life and Times” door Dr. Jose Colaco
• “The Miracles of St. Francis Xavier” door Fr. John Hardon, S.J.
• St. Francis Xavier in Goa
• Beknopte geschiedenis van St. Francis Xavier van Goa Central