FAQs

door Richard S. Roberts, M.D.

Heeft u echt netelroos?

Wanhoop niet. Je bent niet de enige. Ongeveer 20% van de bevolking krijgt in zijn leven wel eens last van netelroos (urticaria). Ten eerste, weet je zeker dat het echt netelroos is? Echte netelroos is een rode, jeukende, meestal verheven uitslag die veel lijkt op een muggenbeet. Ze zijn vaak rond of ovaal, maar kunnen ook onregelmatig van vorm zijn. Hun grootte kan variëren van een halve centimeter tot enkele centimeters in diameter. Ze kunnen in elkaar overlopen. Elke vlek duurt 4 tot 36 uur en is omgeven door normaal uitziende huid. Als ze verdwijnen ziet de huid er normaal uit, niet schilferig of ruw. Terwijl de netelroos aanwezig is, verdwijnt de ene plek en ontwikkelt zich een andere in de buurt. In ongeveer 40% van de gevallen treedt ook plaatselijke zwelling (angio-oedeem) van de lippen, oogleden, handen, voeten of tong op.
Zo, als dit echt netelroos is, moet het wel van een allergie komen, toch? Nou, helaas is het niet zo eenvoudig en de moderne wetenschap heeft niet alle antwoorden. De geschiedenis van hoe ze voor het eerst verschenen en wat er sindsdien met ze is gebeurd, kan belangrijke aanwijzingen geven over welke categorie netelroos u heeft. Maar eerst, wat is eigenlijk een netelroos? De huid van iedereen is opgebouwd uit vele soorten cellen. Eén van deze cellen wordt een mestcel genoemd. De mestcellen van iedereen maken histamine aan en slaan het op. Ze maken ook regelmatig leukotriënen en andere stoffen die plaatselijke ontstekingen kunnen veroorzaken. Mastcellen geven meestal niet veel van deze stoffen af aan de omringende huid, maar als ze dat wel doen, veroorzaken deze stoffen, vooral histamine, plaatselijke roodheid, jeuk en zwelling die we herkennen als netelroos of, als het iets dieper zit, angio-oedeem.

Allergie netelroos

Dus, waarom geven mijn mastcellen histamine en andere dingen af als ze dat niet zouden moeten doen? De eerste vraag die gesteld moet worden is: hoe lang heeft u al netelroos? Netelroos die minder dan 6 weken met tussenpozen of dagelijks aanwezig is, wordt acute netelroos genoemd, en als het langer duurt, chronische netelroos. Van de vele mogelijke oorzaken van acute netelroos krijgen die welke het gevolg zijn van allergische reacties de meeste aandacht. Bij allergische patiënten zijn de mestcellen omhuld met een allergie-antilichaam, IgE genaamd, dat een zeer specifiek doelwit herkent (pinda, penicilline, gele jas, enz.). Wanneer die stof, zoals pinda, aan dat allergie-antilichaam wordt gehecht, ontstaat er een kettingreactie die de mestcel activeert, wat leidt tot het vrijkomen van histamine en andere ontstekingsstoffen. Een bijenkorf is geboren! Voor voedselallergische reacties zijn er 3 nuttige regels om rekening mee te houden:

• Ten eerste begint de reactie snel, binnen 5-30 minuten na het eten van het voedsel; in zeldzame gevallen tot een uur, maar bijna nooit langer.
• Ten tweede gaat de reactie binnen een paar uur weg of hooguit binnen een dag of twee. Daarom krijg je nooit een week lang netelroos van één portie pindakaas.
• Derde, de reactie is reproduceerbaar, wat betekent dat als netelroos werd veroorzaakt door het eten van 4 pinda’s op een maandag, het eten van 4 pinda’s de volgende week bijna altijd hetzelfde probleem zal veroorzaken. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, veroorzaken kunstmatige kleurstoffen en levensmiddelenadditieven bijna NOOIT netelroos.

Broedvliesontsteking door antibiotica is een andere situatie. De netelroosreactie kan een paar minuten na de eerste dosis beginnen tot 10 dagen na het beëindigen van de kuur. Antibiotica-gerelateerde netelroos kan tot ongeveer 2 weken aanhouden.

Allergische netelroos van stekende insecten is meestal duidelijk, maar soms kan het stiekem gebeuren terwijl u slaapt of bent afgeleid. Ze beginnen snel na de steek en verdwijnen binnen een paar uur tot een paar dagen. In de VS veroorzaken spinnen, vliegen en muggen bijna nooit netelroos, hoewel er zeldzame gevallen zijn gemeld.

Bijna elk geneesmiddel of kruidenproduct kan mogelijk netelroos veroorzaken, maar een van de meest voorkomende geneesmiddelen die hierbij betrokken zijn, is de aspirinefamilie (aspirine, ibuprofen, naproxen, enz.). Geïsoleerde zwelling zonder netelroos is een unieke bijwerking van de bloeddrukverlagende ACE-medicijnen. Zeep, detergenten, wasverzachters veroorzaken bijna nooit netelroos, maar als ze dat wel doen, treedt de netelroos alleen op waar de huid wordt aangeraakt. Allergie voor pollen, stof, enz. via de lucht veroorzaakt bijna nooit netelroos, tenzij de persoon midden in een massale hooikoortsaanval zit. Bij een allergisch persoon kan direct huidcontact met een krachtige allergische stof, zoals dierlijk speeksel of latex, op die plaats netelroos veroorzaken. Alle categorieën van allergische netelroos zijn potentieel gevaarlijk, terwijl chronische netelroos dat meestal niet is.

Chronische netelroos

Als acute netelroos dus geen allergische oorzaak lijkt te hebben, wat kan er dan anders aan de hand zijn? Een van de meest voorkomende vermoedelijke oorzaken, vooral bij kinderen, is netelroos na een infectie. Tijdens of binnen een week na virale, streptokokken- of andere infecties kan netelroos ontstaan door slecht begrepen mechanismen. Dit leidt vaak tot verwarring wanneer antibiotica zijn gegeven voor de infectie. Kwam de netelroos door het antibioticum of door de onderliggende ziekte? Post-infectieuze netelroos kan tot 6 weken lang terugkomen. Soms, zelfs zonder infectie of een duidelijke aanleiding, treden enkele uren tot enkele dagen netelroos op. Dit wordt acute idiopathische netelroos genoemd. We nemen aan dat het immuunsysteem de mestcellen in de huid op ongepaste wijze activeert, maar we weten niet waarom. We denken niet dat stress een veel voorkomende oorzaak is.

Dus, uw netelroos houdt al meer dan 6 weken aan, dus valt in de categorie chronische urticaria. Wat nu? Nogmaals, u bent niet de enige. Ongeveer 3 miljoen Amerikanen van alle leeftijden hebben hetzelfde probleem. Er zijn een aantal belangrijke dingen die je moet weten. Het eerste is dat, in tegenstelling tot acute urticaria, minder dan 5% van de gevallen te wijten is aan een externe oorzaak. Ook zijn, in tegenstelling tot acute urticaria, de netelroos en/of zwellingen zelden gevaarlijk. Bij deze vorm van netelroos zijn verschillende eigenaardigheden van het immuunsysteem, die te maken hebben met mestcellen, de voornaamste oorzaak.

Het probleem wordt steeds beter begrepen, maar er zijn nog veel onbeantwoorde vragen. De best begrepen van deze eigenaardigheden wordt chronische auto-immuun urticaria genoemd. Ongeveer 45% van alle chronische netelroos is van dit type. Bij deze aandoening maakt het immuunsysteem een aantoonbaar antilichaam (waarvoor we een test hebben) dat ten onrechte denkt dat delen van het mestceloppervlak de vijand zijn. Dit antilichaam valt de huidmastcellen aan, wat leidt tot het vrijkomen van histamine, enz. Het is al lang bekend dat als ons lichaam één soort auto-antilichaam fout maakt, het gemakkelijker andere auto-antilichaam fouten kan maken. Daarom is het niet zo verwonderlijk dat bij chronische auto-immuun urticaria ongeveer 20% van de patiënten, vooral vrouwen, ook auto-antilichamen hebben die tegen de schildklier gericht zijn. Dit kan leiden tot thyreoïditis van Hashimoto en periodiek bloedonderzoek naar de schildklierfunctie moet worden gecontroleerd. Helaas is behandeling van deze schildklieraandoening waarschijnlijk niet gunstig voor de netelroos.

De volgende meest voorkomende vorm van chronische urticaria is chronische idiopathische urticaria. Deze aandoening is vrijwel zeker het gevolg van de interactie van het immuunsysteem met mestcellen, maar de details zijn onbekend. Zowel chronische auto-immuun als chronische idiopathische urticaria kunnen verergeren tijdens koortsachtige ziekten, bij het gebruik van geneesmiddelen uit de aspirinefamilie, vóór de maandelijkse menstruatieperiode of bij aanhoudende druk op of wrijving van de huid. Afzonderlijke netelroos die meer prikt dan jeukt, blauwe plekken achterlaat en 3 of meer dagen aanhoudt, kan wijzen op netelroos ten gevolge van vasculitis (ontsteking van de bloedvaten).

Andere vormen van chronische netelroos hebben te maken met de reactie van het immuunsysteem op fysische triggers. Netelroos die ontstaat door over de huid te strijken, wordt dermografie genoemd. Bij sommige mensen wordt netelroos juist getriggerd door kou, warmte, druk op de huid, trillingen, lichaamsbeweging, zon of zelfs water. Deze aandoeningen zijn vrij zeldzaam. Sommige patiënten die last hebben van lichaamsbeweging reageren alleen op lichaamsbeweging, terwijl anderen alleen reageren als hun lichaamsbeweging volgt op de consumptie van een voedingsmiddel waarvoor zij licht allergisch zijn, meestal tarwe, selderij en schaaldieren. Deze inspanningsreacties kunnen anafylaxie veroorzaken en kunnen gevaarlijk zijn. Een andere gevaarlijke aandoening, die gepaard gaat met angio-oedeem en nooit met netelroos, wordt erfelijk angio-oedeem genoemd. Bij deze patiënten kan een zwelling van de bovenste luchtwegen fataal zijn. Dergelijke patiënten hebben meestal ook uitgesproken buikpijn door zwelling van hun darmen. Behandeling is beschikbaar.

Dus, nu u uw netelroos in een categorie hebt ondergebracht, hoe wordt het behandeld? Voor acute netelroos en zeldzame gevallen van chronische netelroos is het vermijden van triggers de sleutel. Als de acute netelroos al aanwezig is antihistaminica en indien ernstig, een korte kuur van orale steroïden wordt gebruikt. Voor chronische netelroos zijn dagelijkse preventieve antihistaminica essentieel. Vaak zijn hogere doses nodig dan die voor de behandeling van neusallergieën. Als de maximale dosis antihistaminica is bereikt zonder controle, kan de toevoeging van een H2-blokker (b.v. Tagamet) en/of een leukotrieenblokker (b.v. Singulair) worden geprobeerd. Het maximaliseren van de bovenstaande therapie zou de behoefte aan orale steroïden moeten minimaliseren. Terugkerende orale steroïdenkuren (prednison), vooral zonder volledige ondersteuning van antihistamine, H2-blokker en leukotrieen, moeten worden ontraden. In zeldzame gevallen kunnen cyclosporine of andere immunomodulerende geneesmiddelen worden toegevoegd. Als de ziekte eenmaal onder controle is, moeten de medicijnen nog enkele weken of langer na de laatste symptomen worden gebruikt. Daarna kan worden geprobeerd de medicijnen langzaam af te bouwen.

Conclusie

Dus, wat is mijn prognose Doc?

Zoals hierboven opgemerkt:

• Acute netelroos lost spontaan op.
• Minder dan 30% van de idiopathische acute netelroos zal chronisch worden.
• Als je chronische netelroos hebt die niet van het “lichamelijke” type is, zal minstens 50% in minder dan een jaar verdwijnen en nog eens 20% zal in de loop van de volgende jaren verdwijnen. De “lichamelijke” netelroos is meestal langduriger.

Op al deze gebieden wordt nog steeds onderzoek gedaan. Dus houd je hoofd omhoog, neem je antihistaminicum, en krijg de nodige aandacht voor het type netelroos dat je hebt.