Naarmate we beter in de baarmoeder kunnen kijken, krijgen veel vrouwen te horen dat ze een veel voorkomende afwijking aan het baarmoederslijmvlies hebben, de zogenaamde endometriale poliepen. Een beter begrip van deze veel voorkomende gezwellen die zich in de baarmoederholte ontwikkelen, zal patiënten helpen beslissen welke behandeling het beste bij hen past.
De baarmoeder bestaat voor het grootste deel uit spieren. De binnenbekleding van de baarmoeder bestaat echter uit “pluizig” baarmoederslijmvlies dat tijdens de menstruatiecyclus groeit en krimpt. Als een vrouw niet zwanger wordt, vervelt dit baarmoederslijmvlies, waardoor een menstruatie optreedt. Na de menstruatie groeit het baarmoederslijmvlies snel onder invloed van hormonen zoals oestrogeen. Poliepen zijn gebieden die een beetje te veel groeien. Als ze groeien, waaieren ze meestal uit maar blijven vastzitten aan een klein steeltje, een beetje zoals een struik of een boom. De stengel is als de stam van een boom, terwijl het grotere deel van de poliep als de takken is (zie foto hieronder). Ze zijn meestal ongeveer zo groot als een potloodgummetje, maar ze kunnen nog kleiner zijn. In zeldzame gevallen kunnen poliepen zo groot worden als een sinaasappel!
Foto genomen tijdens hysteroscopie van een kleine endometriale poliep. Let op het steeltje.
Doordat de meeste poliepen klein zijn, veroorzaken ze waarschijnlijk niet vaak klachten. Als er echter symptomen optreden, zijn dat meestal overvloedige bloedingen tijdens de menstruatie, bloedingen tussen de menstruaties in of zelfs spotting na de geslachtsgemeenschap. Sommige vrouwen melden een paar dagen bruin bloed na een normale menstruatie. Poliepen veroorzaken deze symptomen omdat ze aan hun steeltjes bungelen en het omliggende weefsel irriteren, waardoor het weefsel wegschuurt en kleine bloedvaatjes bloot komen te liggen. Deze bloedvaatjes bloeden, wat leidt tot spotting of vaginaal bloedverlies. Als de poliep de eicel en het sperma belemmert, kan het moeilijk zijn om zwanger te worden. Niemand weet hoe vaak dit voorkomt. Het is ook mogelijk dat ze leiden tot een iets grotere kans op een miskraam, maar ook dat is onbekend. De meeste gynaecologen zullen poliepen, zoals hieronder besproken, verwijderen als ze worden gevonden bij vrouwen met een voorgeschiedenis van een miskraam.
Als een vrouw naar haar arts gaat met klachten over spotting tussen de menstruaties of na geslachtsgemeenschap, of zeer hevig bloedverlies tijdens een menstruatieperiode, zal haar arts meestal aan poliepen denken als een van de vele mogelijke oorzaken. Om de diagnose endometriumpoliepen te kunnen stellen, moet in de baarmoederholte worden gekeken. Met een gewone echografie (ook wel sonogram genoemd) kunnen poliepen meestal niet worden gediagnosticeerd, omdat de druk in de baarmoeder de poliepen afvlakt, waardoor ze zeer moeilijk te zien zijn. Met een speciale echografie, een sonohysterogram (waterechografie) genoemd, kunnen artsen in de baarmoeder kijken nadat voorzichtig een paar druppels steriel water via de vagina in de baarmoeder zijn gebracht. Het water opent de baarmoederholte, zodat de arts kan zien of er poliepen in de baarmoeder zitten. Een andere diagnostische test is een hysterosalpingogram (HSG), waarbij kleurstof onder druk wordt gebruikt om de baarmoeder en de eileiders te openen. Daarna wordt een snelle röntgenfoto gemaakt om te zien of er poliepen in de baarmoeder zitten. Ten slotte zijn gynaecologen steeds bedrevener in het gebruik van de hysteroscoop om in de baarmoeder te kijken. Dit is een klein, verlicht buisje dat in de vagina en vervolgens in de baarmoeder wordt gebracht, om in de baarmoeder rond te kijken. Hysteroscopie met kleine buisjes kan in de spreekkamer worden uitgevoerd, maar voor grotere buisjes (die worden gebruikt om grote poliepen of vleesbomen te verwijderen) is meestal verdoving in het ziekenhuis nodig.
Een piepklein hysteroscopisch schaartje, ongeveer zo groot als het inktbuisje van een standaard schrijfpen, wordt gebruikt om het steeltje door te knippen.
Als de diagnose poliep wordt gesteld, is een van de eerste vragen “kan dit kanker zijn?” Gelukkig worden poliepen maar zelden kankergezwellen. Het risico neemt wel toe, maar slechts in geringe mate, naarmate een patiënt ouder wordt dan 50 jaar. De volgende vraag is vaak “hoe verwijder je de poliep?” De ouderwetse manier was het uitvoeren van een D & C (dilatatie en curettage). Hierbij wordt het baarmoederslijmvlies voorzichtig afgeschraapt. Helaas kan hierbij de poliep volledig worden gemist, omdat deze procedure alleen op het gevoel wordt uitgevoerd. Stel je een poliep voor die aan een steeltje bungelt. Als het schraapinstrument voorbij gaat, zal het de poliep waarschijnlijk gewoon wegduwen zonder hem te grijpen. Gelukkig hebben we nu hysteroscopen, waarmee we de poliep goed kunnen bekijken terwijl we hem vastpakken of wegsnijden van het baarmoederslijmvlies. Dit zorgt ervoor dat de poliep (of, in sommige gevallen, meerdere poliepen) wordt verwijderd. Op de foto hieronder ziet u hoe een poliep wordt verwijderd met een kleine schaar die door een hysteroscoop wordt geplaatst.
Na het verwijderen van een poliep kan de patiënte binnen enkele dagen weer aan het werk. Ze kan gedurende een paar dagen een beetje spotting waarnemen. Slechts een klein percentage van de poliepen lijkt terug te komen, maar het is mogelijk dat maanden of jaren na de behandeling een poliep terugkomt. Als bij u endometriale poliepen worden vastgesteld, bespreek dan de behandelingsopties met uw arts, die in de beste positie is om u te helpen beslissen of verwijdering (polypectomie genoemd) al dan niet noodzakelijk is.