Easter is een christelijke feestdag waarop het geloof in de verrijzenis van Jezus Christus wordt gevierd. In het Nieuwe Testament van de Bijbel wordt gezegd dat de gebeurtenis plaatsvond drie dagen nadat Jezus door de Romeinen werd gekruisigd en stierf in ongeveer 30 na Christus. De feestdag sluit de “Passie van Christus” af, een reeks gebeurtenissen en feestdagen die begint met het vasten – een 40-daagse periode van vasten, gebed en offers – en eindigt met de Goede Week, die Witte Donderdag (de viering van het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn 12 apostelen, ook bekend als “Witte Donderdag”), Goede Vrijdag (waarop de kruisiging van Jezus wordt herdacht) en Paaszondag omvat. Hoewel het een feestdag is met een grote religieuze betekenis in het christelijke geloof, gaan veel tradities die met Pasen samenhangen terug tot voorchristelijke, heidense tijden.
WATCH: Jezus: His Life on HISTORY Vault
Wanneer is het Pasen?
Pasen 2021 vindt plaats op zondag 4 april. Pasen valt echter elk jaar op een andere datum.
Paaszondag en aanverwante vieringen, zoals Aswoensdag en Palmzondag, worden beschouwd als “verplaatsbare feesten”, hoewel Pasen in het westerse christendom, dat de gregoriaanse kalender volgt, altijd op een zondag tussen 22 maart en 25 april valt. Pasen valt gewoonlijk op de eerste zondag na de eerste volle maan die op of na de lente-equinox valt.
In het oosters-orthodoxe christendom, dat de Juliaanse kalender volgt, valt Pasen elk jaar op een zondag tussen 4 april en 8 mei.
In sommige denominaties van het protestantse christendom markeert Paaszondag het begin van de Eastertide, of de Paastijd. De Paastijd eindigt op de 50e dag na Pasen, die bekend staat als Pinksterzondag.
In Oosters-orthodoxe takken van het Christendom dient Paaszondag als het begin van het Pascha-seizoen (Grieks voor “Pasen”), dat 40 dagen later eindigt met de feestdag die bekend staat als het feest van de Hemelvaart.
Waarom wordt Pasen ‘Pasen’ genoemd?
St. Bede de Eerbiedwaardige, de 6 eeuwse auteur van Historia ecclesiastica gentis Anglorum (“Kerkelijke Geschiedenis van het Engelse Volk”), beweert dat het Engelse woord “Easter” afkomstig is van Eostre, of Eostrae, de Angelsaksische godin van de lente en de vruchtbaarheid. Andere historici beweren dat “Easter” is afgeleid van in albis, een Latijnse uitdrukking die pural is voor alba, of “dageraad,” dat eostarum werd in het Oudhoogduits, een voorloper van de Engelse taal van vandaag.
Ondanks het belang van Pasen als een christelijke heilige dag, hebben veel van de tradities en symbolen die een sleutelrol spelen in paasvieringen eigenlijk hun wortels in heidense vieringen – met name de heidense godin Eostre – en in de Joodse feestdag Pesach.
Religieuze traditie van Pasen
De wederopstanding van Jezus, zoals beschreven in het Nieuwe Testament van de Bijbel, is in wezen het fundament waarop de christelijke godsdiensten zijn gebouwd. Vandaar dat Pasen een zeer belangrijke datum is op de christelijke kalender.
Volgens het Nieuwe Testament werd Jezus gearresteerd door de Romeinse autoriteiten, voornamelijk omdat hij beweerde de “Zoon van God” te zijn, hoewel historici dit motief in twijfel trekken, waarbij sommigen zeggen dat de Romeinen hem wellicht als een bedreiging voor het rijk zagen.
Hij werd ter dood veroordeeld door Pontius Pilatus, de Romeinse prefect in de provincie Judea van 26 tot 36 n.Chr. Jezus’ dood door kruisiging, gemarkeerd door de christelijke feestdag Goede Vrijdag (de vrijdag voor Pasen), en de daaropvolgende verrijzenis drie dagen later wordt, door de schrijvers van de evangelies, gezegd te bewijzen dat hij de levende zoon van God was.
In alle vier de evangeliën van het Nieuwe Testament (Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes) staat, op verschillende manieren, dat aan hen die in Jezus’ dood en verrijzenis geloven “de gave van het eeuwige leven” wordt gegeven, wat betekent dat zij die geloven na hun aardse dood in het “Koninkrijk der Hemelen” zullen worden verwelkomd.
Pascha en Pasen
Natuurlijk wordt Pasen ook in verband gebracht met de Joodse feestdag Pesach, en met de uittocht van de Joden uit Egypte, zoals beschreven in het Oude Testament. Deze verbanden zijn duidelijk te zien in het Laatste Avondmaal, dat plaatsvond in de nacht voor Jezus’ arrestatie en het lijden dat Jezus onderging na zijn arrestatie.
Het Laatste Avondmaal was in wezen een Pesach-feest. Het Nieuwe Testament beschrijft echter dat het door Jezus een nieuwe betekenis kreeg: Hij noemde de matzah (of brood) die hij deelde met zijn 12 apostelen zijn “lichaam” en de beker wijn die zij dronken zijn “bloed.”
Deze rituelen zouden het offer symboliseren dat hij zou brengen in zijn dood, en werden de basis voor het christelijke ritueel van het Heilig Avondmaal, dat een fundamenteel onderdeel blijft van de christelijke religieuze diensten.
Aangezien Jezus’ arrestatie en executie zouden hebben plaatsgevonden tijdens de Joodse viering van Pesach, staat de paasvakantie vaak dicht bij de eerstgenoemde viering op de joods-christelijke kalender.
Paas tradities
In het westerse christendom, met inbegrip van het rooms-katholicisme en protestantse denominaties, heeft de periode voorafgaand aan Pasen een speciale betekenis.
Deze periode van vasten en boetedoening wordt de vastentijd genoemd. Deze periode van vasten en boetedoening begint op Aswoensdag en duurt 40 dagen (zondagen niet meegerekend).
De zondag vlak voor Pasen heet Palmzondag en herdenkt de aankomst van Jezus in Jeruzalem, toen volgelingen palmbladeren over de weg legden om hem te begroeten.
Vele kerken beginnen de paasviering in de late uren van de dag ervoor (Heilige Zaterdag) in een religieuze dienst die de Paasnacht wordt genoemd.
In het oosters-orthodoxe christendom beginnen de paasrituelen met de Grote Vasten, die begint op Schone Maandag (40 dagen voor Pasen, zondagen niet meegerekend). De laatste week van de Grote Vasten wordt de Palmweek genoemd, en eindigt met Lazaruszaterdag, de dag voor Palmzondag.
Palmzondag markeert het begin van de Heilige Week, die eindigt met Pasen.
Paaseieren
Organisaties heen zijn er veel paastradities die hun oorsprong vinden in niet-christelijke en zelfs heidense of niet-religieuze vieringen. Veel niet-christenen kiezen ervoor om deze tradities in ere te houden, terwijl ze in wezen de religieuze aspecten van de viering negeren.
Voorbeelden van niet-religieuze paastradities zijn paaseieren, en aanverwante spelletjes zoals eieren rollen en eieren versieren.
Van eieren wordt aangenomen dat ze vruchtbaarheid en geboorte voorstelden in bepaalde heidense tradities die dateren van voor het christendom. Het versieren van eieren is wellicht onderdeel geworden van de paasviering als knipoog naar de religieuze betekenis van Pasen, d.w.z. de wederopstanding of wedergeboorte van Jezus.
Veel mensen, vooral kinderen, doen ook mee aan paaseieren-“speurtochten”, waarbij versierde eieren worden verstopt. Misschien wel de beroemdste paastraditie voor kinderen is de jaarlijkse Easter Egg Roll van het Witte Huis, waarbij kinderen paaseieren rollen over Capitol Hill.
Paashaas
In sommige huishoudens levert een personage dat bekend staat als de Paashaas snoep en chocolade-eieren aan kinderen op paaszondagochtend. Deze snoepjes zitten vaak in een paasmandje.
De precieze oorsprong van de traditie van de paashaas is onbekend, hoewel sommige historici geloven dat de paashaas in de jaren 1700 in Amerika is aangekomen met Duitse immigranten. Konijnen staan in veel culturen bekend als enthousiaste voortplanters, dus de komst van babykonijntjes in de lenteweiden werd geassocieerd met geboorte en vernieuwing.
Notably, several Protestant Christian denominations, including Lutherans and Quakers, have opted to formally abandon many Easter traditions, de achting them too pagan. Veel religieuze waarnemers van Pasen nemen ze echter ook op in hun vieringen.
Paasvoedsel is doordrenkt van symboliek. Een paasmaaltijd met lam heeft ook historische wortels, aangezien een lam in de joodse tradities vaak als offerdier werd gebruikt, en lam vaak wordt geserveerd tijdens Pesach. De uitdrukking “lam van God” wordt soms gebruikt om te verwijzen naar Jezus en het offerende karakter van zijn dood.
Heden ten dage is Pasen zowel een commercieel evenement als een religieuze feestdag, gemarkeerd door een hoge verkoop van wenskaarten, snoepgoed (zoals Peeps, chocolade-eieren en chocolade paashazen) en andere geschenken.