Doe een stapje extra voor vogels

Zanger in de lente of schildwacht in de sneeuw? De Amerikaanse roodborst mag dan een van de bekendste zangvogels van Noord-Amerika zijn, toch roept zijn overwinteringspatroon een veelgestelde vraag op: Trekken roodborstjes?

Het antwoord is ja en nee. We associëren roodborstjes niet voor niets met de lente: op veel plaatsen arriveren ze met het warme weer. Maar dat betekent niet dat alle vogels aan de winter ontsnappen.

Winterstrategieën

In tegenstelling tot lange-afstandstrekkers en veel kolibries, die in de herfst massaal naar het zuiden trekken, reageren roodborstjes op twee manieren op de komst van de winter.

Velen trekken zich terug naar het zuiden. Noord-Canada loopt leeg van roodborstjes, terwijl gebieden ver naar het zuiden, zoals Texas en Florida, grote winterkoppels ontvangen. Maar degenen die de reis maken worden niet gelokt door warmere temperaturen: Roodborstjes kunnen extreem koude temperaturen weerstaan, door warme, donzige veren aan hun verenkleed toe te voegen. De echte motivatie is voedsel, of liever het gebrek eraan. Als hun warm-weer dieet van regenwormen en insecten afneemt, beginnen roodborstjes te zoeken naar verse voorraden.

Maar het teruglopen van het aantal ongewervelden is niet voor alle roodborstjes een probleem – en een flink aantal blijft in het noorden, wat de tweede manier is waarop roodborstjes op de winter reageren. Ze zijn waargenomen in elke Amerikaanse staat (behalve Hawaï) en alle zuidelijke Canadese provincies in januari. Ze kunnen blijven dankzij een aantal belangrijke aanpassingen.

In de eerste plaats veranderen ze van dieet, ze gaan van eiwitrijke ongewervelde dieren over op vitaminerijke wintervruchten en bessen, waaronder jeneverbessen, hulst, krabappels en meidoorns.

Ze beginnen zich ook te verplaatsen. In de lente en zomer verdedigen roodborstjes agressief hun territorium en brengen jongen groot. In de winter worden ze nomadisch, op zoek naar hun favoriete koude-weer voedsel. Het weer beïnvloedt ook de beweging van roodborstjes. Een zware sneeuwval die langer dan een paar dagen aanhoudt, kan ze op pad sturen, op zoek naar betere omstandigheden.

Robins vormen ook zwermen in de winter. Deze groepen, die in aantal kunnen oplopen tot honderden of duizenden, staan in contrast met de territoriale paartjes die de vogels in het voorjaar en de zomer vormen. Het vormen van groepen biedt belangrijke voordelen: Grotere groepen betekenen meer ogen en betere kansen om rovers te zien – en te vermijden. Ze vergroten ook de kans om voedsel te vinden.

Ten slotte – en dit geldt over het algemeen voor hun hele verspreidingsgebied – maken roodborstjes weinig lawaai tijdens de wintermaanden. Hoewel sommige mannetjes tegen het einde van de winter beginnen te zingen als de lente nadert en de paringshormonen beginnen te werken, blijven ze over het algemeen ingetogen aanwezig.

Deze veranderingen samen verlagen het profiel van roodborstjes in het noordelijke deel van hun verspreidingsgebied drastisch, waardoor waarnemingen veel minder vaak voorkomen en sommige mensen denken dat ze afwezig zijn.

To Stay or To Go

Hoe beslissen Roodborstjes dus om te blijven of te vertrekken tijdens de winter?

Er is nog geen goed antwoord, maar het geslacht kan een rol spelen, omdat mannetjes in noordelijke gebieden eerder blijven dan vrouwtjes. Dit biedt een duidelijk territoriaal voordeel, omdat de mannetjes zo vroeg mogelijk toegang krijgen tot de beste broedgebieden.

Als het voorjaar aanbreekt, verspreiden noordelijke groepen roodborstjes zich en hervatten hun ongewervelde dieet, waarbij ze regenwormen en andere ongewervelden van de grond pikken. Rond dezelfde tijd keren de roodborstjes terug uit het zuiden, waarbij de mannetjes enkele dagen tot twee weken voor de vrouwtjes arriveren. In beide gevallen zingen de mannetjes krachtig als ze hun territorium beginnen te verdedigen. Het resultaat? Roodborstjes lijken weer overal te zijn.

Robin Conservation

In tegenstelling tot veel andere vogels lijkt de Amerikaanse roodborst te hebben geprofiteerd van de verstedelijking en de ontwikkeling van de landbouw. Hoewel zijn populaties toenemen, blijft hij kwetsbaar voor veel van dezelfde factoren die minder aanpasbare soorten bedreigen.

Bestrijdingsmiddelenvergiftiging blijft een belangrijke bedreiging, omdat Amerikaanse roodborstjes foerageren op gazons en andere open plekken die vaak met giftige stoffen worden besproeid. Hoewel DDT in de Verenigde Staten is verboden, worden andere giftige chemicaliën zoals neonicotinoïden, chloorpyrifos en glyfosaat (gebruikt in de bekende onkruidverdelger Roundup) nog steeds gebruikt. Pesticiden kunnen ook de populaties regenwormen aantasten, een belangrijke voedselbron voor deze vogel.

Aangezien Amerikaanse roodborstjes vaak op de grond foerageren en zich voeden, zijn ze extra kwetsbaar voor predatie door buitenkatten. Botsingen met ramen, communicatiemasten en auto’s zijn andere veel voorkomende gevaren.

Vele van ABC’s beleidsprogramma’s helpen om de impact van deze gevaren te verminderen. Onze programma’s Cats Indoors en Bird-Smart Glass in het bijzonder bieden oplossingen om achtertuinen veiliger te maken. We geven ook tips over het verbeteren van de leefomgeving in uw achtertuin, zodat deze het hele jaar door gastvrijer is voor de Amerikaanse roodborst en andere vogels.