De Republikeinse kalender
Tijdens de periode van 1789 tot 1799 werd Frankrijk opgeschrikt door een politieke revolutie, waarbij de koning werd afgeschaft en een republiek werd ingevoerd. Deze omwenteling had niet alleen gevolgen voor de manier waarop Frankrijk werd geregeerd, maar veranderde ook het dagelijks leven van de mensen. Het koningschap werd op 22 september 1792 vervangen door een republiek. Hier werd het bestuur van het land gedeeld en werden de privileges van de aristocratie en de christelijke godsdienst afgeschaft. Alle mensen werden gelijk voor de wet.
Een andere ingrijpende verandering was het besluit van de regering (genomen op 6 oktober, 1793) om een nieuwe kalender in te voeren. En de dag waarop de Republiek werd uitgeroepen werd de eerste dag van het jaar, namelijk de herfstequinox, 22 september 1792, en niet 1 januari!
Niet alleen kregen de dagen, weken en maanden een nieuwe naam, maar ze werden ook decimaal gemaakt. Dagen werden onderverdeeld in twintig uren, weken werden tien dagen lang en werden ‘Decades’ genoemd, en een maand telde drie weken van tien dagen. De dagen werden omgedoopt tot primidi, duodi, tridi, quartidi, quintidi, sextidi, septidi, octidi, nonidi en décadi (een-, twee-, drie-daags, enz.). Aangezien het jaar uit twaalf maanden van 30 dagen bestond, moesten na de laatste maand van het jaar (Fructidor) vijf extra dagen worden toegevoegd om tot de volledige 365/6 dagen te komen.
Voor de namen van de maanden liet de dichter Philippe François Nazaire Fabre, bekend als Fabre d’Eglantine (1750-1794), zich inspireren door de seizoenen en de natuurlijke veranderingen die daarmee gepaard gaan. De Republikeinse kalender begon met de maand Vendémiaire, de maand van de druivenoogst, die overeenkwam met de periode van 22 september tot 21 oktober. Daarna volgden de maand Brumaire (de maand van de mist), Frimaire (de koude maand), Nivôse (de maand van de sneeuw), Pluviôse (de maand van de regen), Ventôse (de winderige maand), Germinal (de maand van de kieming), Floréal (de maand van de bloemen), Prairial (de maand van de groene weiden) en tenslotte Messidor (de maand van de oogst), Thermidor (de warme maand) en Fructidor (de maand van de vruchten). Daarom wordt de dag waarop Napoleon de macht overnam, de Coup d’Etat du 18-Brumaire an 8 (of jaar VIII) genoemd, in onze kalender ook bekend als 9 november 1799.
En de Republikeinen waren zeker niet van plan om toe te staan dat heiligen aan de dagen van het jaar werden gekoppeld! In plaats daarvan kreeg elke dag van het jaar een naam die overeenkwam met de naam van een bloem, boom, plant, dier of landbouwwerktuig. Zo kreeg de eerste dag van het jaar, 1 Vendémiaire, de naam van een vrucht: de druif! Dit was een echte hoofdpijn voor de Fransen, die er nooit echt aan hebben kunnen wennen. Napoleon I schafte de Republikeinse kalender af met een keizerlijk decreet op 9 september 1805 (22 Fructidor an XIII in de Republikeinse kalender). De Gregoriaanse kalender begon weer op 1 januari 1806; de Republikeinse kalender had dertien jaar geduurd!