Vrouwelijke vrijmetselaren komen al meer dan 100 jaar bij elkaar – en voeren inwijdingen uit, ceremonies en rituelen zoals hun mannelijke tegenhangers. Nu heeft het BBC-programma Victoria Derbyshire unieke toegang gekregen tot hun geheime genootschappen.
“Wat is vrijmetselarij?” vraagt een meester van de Honourable Fraternity of Ancient Freemasons.
“Een eigenaardig systeem van moraal, verhuld in allegorie en geïllustreerd door symbolen,” antwoordt Dialazaza Nkela.
Zij neemt deel aan een ceremonie om de rang van de “tweede graad” te bereiken.
Hiermee viert ze haar stijging in aanzien binnen het genootschap.
De “eerste graad” werd eerder gemarkeerd door haar inwijding, waarbij ze haar “rechterarm, linkerborst en knie” moest ontbloten, terwijl een strop om haar nek werd gelegd.
Elk van deze elementen, zo wordt gezegd, heeft een symbolische betekenis – maar meer wordt ons niet verteld.
Van de “derde graad” wordt gezegd dat het “het moment is waarop je de dood ervaart om opnieuw geboren te worden”, wat staat voor “het einde van een leven en het begin van een ander”.
Wat dit in de praktijk betekent, wordt ons weer niet verteld.
Maar dit is op zichzelf al een inkijkje in de werking van een geheimzinnig genootschap.
Veel mensen weten misschien niet eens dat vrouwelijke vrijmetselaars bestaan.
De mannelijke vrijmetselaars – die 300 jaar geleden officieel begonnen bijeen te komen – hebben altijd meer aandacht gekregen. Zij worden momenteel geleid door de hertog van Kent.
Maar de twee vrouwelijke genootschappen – de Honourable Fraternity of Ancient Freemasons en de Order of Women Freemasons, die zich in het begin van de 20e eeuw heeft afgesplitst – tellen bijna 5.000 leden.
De Orde van vrouwelijke vrijmetselaren komt regelmatig bijeen in loges, of tempels, in het hele land.
Tijdens ceremonies kleden de vrouwen zich in witte gewaden, met om hun nek regalia die hun plaats in de hiërarchie voorstellen.
De dienst die we zien begint met een processie door het middenpad.
De leden van de organisatie buigen als ze vooraan komen, waar grootmeester Zuzanka Penn op een grote stoel zit die op een troon lijkt.
Tijdens de ceremonies wordt gebeden, en soms heeft het iets weg van een religieuze groep, hoewel mevrouw Penn graag benadrukt dat dit niet het geval is.
“Om vrijmetselaar te zijn, moet je in een opperwezen geloven,” zegt ze, maar het kan van “elk geloof zijn”.
“We zullen mensen hebben die zeer religieus zijn, en mensen die niet zo observerend zijn – maar van elk ras, elk geloof,” zegt ze.
De meeste vrouwen in de genootschappen zijn 50 jaar of ouder – iets wat ze graag willen veranderen, Ze richten zich op universiteitsbeurzen om jongere leden te werven.
Opticien Roshni Patel houdt een ceremonie om te vieren dat zij de rang van Master Freemason heeft bereikt.
Ze is zeven jaar geleden lid geworden van de Vrijmetselaars.
We mogen de ceremonie niet bijwonen, maar horen dat ze de “eer” heeft gekregen om op de troonachtige “stoel” te zitten.
“Het hele proces van dat ik op de stoel werd gezet, dat was heel emotioneel,” zegt ze, terwijl ze naar buiten gaat.
“Vooral door al mijn loge-leden, om wie ik echt geef.”
Gevraagd naar het feit dat ze meester vrijmetselaar is geworden, voegt ze eraan toe: “
Maar misschien is de grootste belemmering voor de werving van vrijmetselaars wel hun reputatie van geheimhouding en associatie met corruptie, waaronder vriendjespolitiek waarbij leden elkaar helpen hogerop te komen op de carrièreladder.
Het is niet iets dat mevrouw Penn zegt te herkennen.
“Ik ben al meer dan 40 jaar vrijmetselaar en ik heb nog nooit een gunst aangeboden gekregen of iemand anders een gunst aangeboden.
“Je hoort de verhalen, maar ik ben het in de vrijmetselarij helemaal niet tegengekomen.”
In 1997, riep de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, Jack Straw, officieren en rechters op om vrijwillig hun lidmaatschap bekend te maken, maar dit plan werd later geschrapt nadat de vrijmetselaars hadden gedreigd de regering voor de rechter te dagen.
Christine Chapman, grootmeester van de Honourable Fraternity of Ancient Freemasons, zegt dat ze “wel een aantal politieagenten hebben… maar ik heb nog niemand geholpen zien worden”.
Maar er zijn al lang beschuldigingen dat het genootschap in verband wordt gebracht met corruptie bij politie en justitie.
De regels van de vrijmetselarij eisen dat leden elkaar steunen en elkaars wettige geheimen bewaren, wat heeft geleid tot de vrees voor de ontwikkeling van corrupte kliekjes.
Freemason feiten
- Er zijn ongeveer 4,700 vrouwelijke Vrijmetselaars in het Verenigd Koninkrijk, tegen ongeveer 200.000 mannelijke
- Vrijmetselaars komen bijeen in een tempel, die zij een “loge” noemen, omdat men begrijpt dat dit de plaats is waar de oude steenhouwers bijeenkwamen wanneer zij aan een kerk of kathedraal werkten
- Zij dragen vrijmetselaars schorten, dat stamt uit de theorie dat de vrijmetselarij is voortgekomen uit de steenhouwers, die ze droegen ter bescherming tegen steenslag
- De “derde graad” is de laatste fase voordat men een volwaardig vrijmetselaar wordt. De ceremonie gaat gepaard met ondervragingen, waar de uitdrukking “iemand de derde graad geven” vandaan komt
- Bekende mannelijke vrijmetselaars zijn o.a. Sir Winston Churchill, Sir Arthur Conan Doyle, Rudyard Kipling, Robert Burns, Oscar Wilde en Peter Sellers
Mevrouw Chapman benadrukt dat de geheimhouding van de Vrijmetselaars eerder bedoeld is om een gevoel van allure en mystiek te creëren dan om “iets sinister” te verbergen.
“We proberen niet de wereld over te nemen, ondanks al die samenzweringstheoretici op internet, en we proberen ook niet de regering omver te werpen of iets dergelijks.
“We moeten een element van geheimhouding bewaren, alleen omdat dat het speciale ervan is.”
Een van de beroemdste aspecten van de vrijmetselarij is altijd de vrijmetselaarshanddruk geweest – en dat is binnen de vrouwelijke organisaties niet anders.
“Ja, natuurlijk doen we dat,” zegt mevrouw Penn, die desgevraagd weigert te demonstreren hoe het eruit ziet.
“Het is een geheim. Je moet lid worden en dan vertel ik je er alles over,” zegt ze glimlachend.
Kijk naar het programma Victoria Derbyshire op weekdagen tussen 09:00 en 11:00 uur op BBC Two en het BBC News kanaal.