Celia Cruz, de “Koningin van de Salsa”, was een van de meest opmerkelijke ambassadeurs van de Cubaanse cultuur in de 20e eeuw. Cruz werd geboren als “Ursula Hilaria Celia Caridad Cruz Alfonso” uit arbeidersouders in Havana, Cuba. Haar vader, Simon Cruz, was spoorwegstoker, en haar moeder, Catalina Alfonza, zorgde voor hun uitgebreide gezin van 14.
Opgroeiend in het eclectische en visionaire muziekklimaat van het Cuba van de jaren 1930, werd Cruz blootgesteld aan een verscheidenheid aan muziekgenres. Ze begon professioneel te zingen in de populaire dagelijkse radio-uitzending van Radio Garcia-Serra, een belangrijk kanaal voor het promoten van nieuw talent.
Cruz’ eerste muzikale doorbraak kwam in 1950, toen ze de leadzangeres werd van het Cubaanse orkest, Sonora Matancera. Daar ontmoette ze haar echtgenoot, collega-muzikant Pedro Knight, met wie ze in 1962 trouwde. Ze werd beroemd in heel Cuba door haar kenmerkende strijdkreet, “Azucar!” of “Suiker!” Met deze kreet begon ze haar meeste optredens, waardoor ze haar muziek kon verbinden met de geschiedenis van de Cubaanse suikereconomie, het geweld van de slavernij, en de levendige culturele diversiteit die daaruit voortvloeide.
In de jaren 50 was Cubaanse muziek wereldwijd populair geworden, maar vooral in de V.S. De Tropicana, een wereldberoemde nachtclub in Havana, belichaamde het spektakel en de glamour van het Cubaanse muzikale cabaret. Het was hier dat Cruz haar talent liet zien. Ze trad op in verschillende musicals, waardoor ze haar carrière als solo entertainer kon lanceren.
Toen Fidel Castro in 1959 in Cuba aan de macht kwam, verlieten Cruz en haar man, samen met vele andere muzikanten, het land. Ze sloten zich weer aan bij Sonora Matancera, die het jaar daarop in Mexico-Stad werkte. Tijdens haar verblijf in Mexico trad Cruz verscheidene malen op voor de Mexicaanse televisie en in films. Haar verblijf droeg bij aan haar groeiende internationale reputatie.
In 1961 verhuisden zij en haar man naar New York City, New York, waar zij zich aansloten bij andere Cubanen, Puerto Ricanen, Dominicanen, en Spaans sprekende Noord Amerikanen om het geluid te creëren dat bekend werd als “Salsa.” Deze muziek werd een voorbeeld van de Latino tegencultuur van de jaren ’70.
Cruz verliet Sonora Matancera voorgoed in 1965 en begon een muzikale relatie met de beroemde orkestleider, Tito Puente. Hun professionele partnerschap duurde tot 1973. Samen maakten ze acht albums voor Tico Records. In 1974 trad ze toe tot het Fania label, waar ze deel ging uitmaken van een ensemble van salsamuzikanten, bekend als de “Fania All-Stars.”
Cruz was een zeldzame vrouw in de door mannen gedomineerde wereld van de Afro-Latin salsa muziek. Meer dan een halve eeuw lang bezorgde de krachtige stem en het elektriserende ritme van de “Koningin van de Salsa” haar meer dan 100 wereldwijde erkenningen, meerdere platina en gouden platen, drie Grammy Awards, vier Latin Grammy Awards, en een ster op Hollywood’s Walk of Fame.
Celia Cruz stierf aan hersenkanker in haar huis in New Jersey op 16 juli 2003, met haar man, Pedro Knight, aan haar zijde.