Velen hebben wel eens van artritis gehoord. Maar ondanks de eenvoudige definitie – ontsteking van een gewricht – zijn er meer dan 100 soorten artritis, elk met verschillende oorzaken en behandelingen. Ze hebben echter allemaal dezelfde symptomen: ontstoken gewrichten die tot pijn en stijfheid kunnen leiden.
Osteoartritis (OA), de meest voorkomende vorm van artritis, wordt voornamelijk veroorzaakt door leeftijdgerelateerde slijtage en kan de schouders, knieën, heupen en andere gewrichten aantasten. Ook bekend als “slijtage” artritis, is OA een aandoening waarbij de gladde buitenste laag van het bot (kraakbeen) verslechtert.
Als mensen eeuwig zouden leven, zou iedereen artrose krijgen, omdat het verlies van kraakbeen optreedt bij het gebruik van het gewricht. Schouders zijn minder gevoelig voor slijtage in vergelijking met andere gewichtdragende gewrichten, maar een langere levensduur en een toename van sportbeoefening hebben bijgedragen aan een toename van het aantal schouderproblemen op jongere leeftijd.
De schouder bestaat uit het opperarmbeen (humerus), het schouderblad (scapula), en het sleutelbeen (clavicula). Het opperarmbeen eindigt in een soort bal, die tegen een kom in het schouderblad rust. Schouder OA is het verlies van het kraakbeen dat deze bal in staat stelt soepel tegen de kom te glijden, wat ertoe kan leiden dat de botten tegen elkaar wrijven.
Wat veroorzaakt schouderartrose?
Schouderartrose wordt veroorzaakt door zowel genetische als gedragsfactoren.
“Genetica maakt je vatbaar voor slijtage, daarna is het wat je doet met je leven dat ervoor zorgt dat artrose zich manifesteert,” legt Dr. Tamara Martin uit, een orthopedisch chirurg op de afdeling Orthopedische Chirurgie van het Brigham and Women’s Hospital. Factoren zijn onder meer:
- Geslacht: Schouder OA komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
- Genetica: Erfelijke factoren bepalen de taaiheid en duurzaamheid van het kraakbeen, evenals de manier waarop het aan het bot hecht. Een persoon met zwakker kraakbeen heeft meer kans om OA te ontwikkelen dan een ander individu, zelfs bij deelname aan vergelijkbare activiteiten.
- Repetitieve belastingen: Mensen wier banen herhaaldelijk tillen of duwen vereisen, zoals activiteiten die tijdens handenarbeid worden uitgevoerd, stellen hun gewrichten bloot aan kleine spanningen die de ontwikkeling van OA kunnen versnellen.
- Atletische deelname, met name sporten die veel schouderbeweging vereisen. Atleten die repetitieve activiteiten uitvoeren zijn gevoeliger voor kraakbeenverlies. Ze hebben ook meer kans om hun schouder te blesseren, wat kan leiden tot posttraumatische artritis (een type OA veroorzaakt door letsel in plaats van veroudering).
Hoe wordt artrose in de schouder gediagnosticeerd – en wanneer?
De drie botten van de schouder en de vele pezen en spieren maken de schouder het meest mobiele gewricht in het lichaam. Maar deze combinatie van structuren maakt de schouder ook kwetsbaar voor problemen.
Vijf belangrijke soorten artritis tasten vaak de schouder aan: artrose, posttraumatische artritis (een vorm van OA), reumatoïde artritis (een auto-immuunziekte die het hele lichaam kan aantasten), avasculaire necrose en rotator cuff scheurartropathie. Andere veel voorkomende schouderaandoeningen zijn bursitis, tendonitis, frozen shoulder en rotator cuff letsel.
Al deze aandoeningen kunnen schouderpijn veroorzaken, maar verschillen in hun onderliggende oorzaken. Omdat de aandoeningen vergelijkbare symptomen vertonen, is het voor iemand moeilijk om zonder hulp van een arts te weten welk probleem de oorzaak is van de schouderpijn.
Een lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s kunnen helpen de diagnose te stellen.
- Tijdens het lichamelijk onderzoek bekijkt een arts het schoudergewricht op bewegingsbereik, betrokkenheid van andere gewrichten en gevoeligheid. Het onderzoek omvat ook vragen over de persoonlijke en familiale medische voorgeschiedenis.
- Röntgenstralen worden gebruikt om te kijken naar een vernauwende gewrichtsruimte en schade met betrekking tot de botten in het schoudergewricht, evenals voor de vorming van botsporen, die wijzen op artritis.
- Andere diagnostische tests kunnen worden gebruikt om oorzaken van gewrichtspijn uit te sluiten. Bloedonderzoek en analyse van gewrichtsvloeistof kan reumatoïde artritis of infectie uitsluiten.
- Een MRI kan ook nodig zijn om de conditie van de rotator cuff (een combinatie van spieren en pezen in de schouder) te peilen.
Een vroege diagnose is belangrijk voor OA specifiek in de schouder vanwege de mogelijkheid van het hebben van twee aandoeningen tegelijk. In het bijzonder kan een gescheurde rotator cuff de soorten chirurgische behandelingen die beschikbaar zijn voor iemand met osteoartritis beperken. Het is belangrijk dat aanhoudende schouderpijn wordt geëvalueerd door een arts, zodat deze aandoeningen kunnen worden behandeld voordat ze samen optreden.
“Iedereen met symptomen die langer dan een paar weken aanhouden moet worden geëvalueerd, vooral als de pijn niet reageert op ijs, ontstekingsremmende medicijnen en rust,” zegt Dr. Martin.
Niet-chirurgische behandelingen kunnen de pijn verlichten
Er is momenteel geen genezing voor OA, maar niet-chirurgische behandelingen kunnen de voortgang vertragen en helpen bij de pijnbestrijding in de schouder. Deze opties omvatten: aanpassing van activiteiten, periodieke rust, koude kompressen, fysiotherapie, ontstekingsremmende medicijnen, zoals aspirine of ibuprofen, en steroïde injecties.
“Sommige mensen hoeven nooit een chirurg te raadplegen,” zegt Dr. Martin. “We kunnen beginnen met injecties, fysiotherapie en ontstekingsremmers. Als de pijn niet effectief wordt aangepakt, maken we een MRI om de rotator cuff te beoordelen. Als het erop lijkt dat ze na verloop van tijd meer artritis ontwikkelen, dan stellen we voor dat ze worden geëvalueerd voor een operatie.”
Dr. Martin herinnert patiënten eraan dat de timing van de operatie belangrijk is. “Hoe eerder iemand wordt geëvalueerd, hoe beter we hem kunnen begeleiden op zijn medische reis,” zegt ze.
Wanneer nodig, kan een chirurgische behandeling zeer succesvol zijn
Een operatie aan de schouder komt vaak voor, met een slagingspercentage van meer dan 90 procent. Complicaties zijn zeldzaam en zeldzaam. Als u echter vergevorderde OA heeft, zal de conditie van uw rotator cuff uw chirurgische opties bepalen.
Als uw rotator cuff intact is, is de beste optie waarschijnlijk een totale schoudervervanging. Bij deze operatie wordt de kom weer opgevijzeld en de artritis bal wordt vervangen. De patiënt kan een bijna normale schouderfunctie hebben zonder pijn.
Als uw rotator cuff ernstig beschadigd is, is er niets dat de bal in de kom houdt. Dit maakt het bewegen van uw armen boven uw schouderbladen moeilijk. Een totale schouderprothese is niet mogelijk, maar er zijn nog drie chirurgische opties.
- Omgekeerde schouder: Een bal wordt op de oorspronkelijke plaats van de kom geschroefd en een koker wordt geplaatst waar de bal vroeger zat. Dit elimineert het grootste deel van de pijn aan zowel de bal als de koker kant, maar laat geen volledige overhead beweging en kracht toe.
- Hemiarthroplastie: De kogel wordt vervangen door een grotere metalen kop die tegen de oorspronkelijke kom glijdt. De functie boven het hoofd is niet volledig hersteld, en enige pijn zal blijven bestaan als gevolg van wrijving tussen de kogel en de kom.
- Resectie-artroplastiek: De kogel wordt verwijderd. De pijn zal verbeteren, maar bewegingen boven het hoofd kunnen moeilijk zijn. Deze ingreep komt steeds minder vaak voor, omdat het resultaat niet ideaal is.
Het is niet altijd zinvol om iemand te laten opereren. Ouderen met complexe medische problemen kunnen bijvoorbeeld geen geschikte kandidaten zijn voor een operatie vanwege een hoger risico op complicaties.
Herstel na de operatie
Herstel is een veelvoorkomende zorg bij kandidaten voor een operatie. Het herstel kan lang duren, van twee weken tot drie maanden, en het is moeilijk om met één hand door de wereld te navigeren, vooral als u alleen woont of de enige verzorger van een ander bent.
Dr. Martin werkt nauw samen met haar patiënten om hen van tevoren voor te bereiden. Ze adviseert patiënten om voor de operatie hun arm in een draagdoek om het huis te dragen om te ontdekken waar de problemen kunnen liggen, zoals het vastmaken van een riemgesp, koken of het openen van een deur. Dan kunnen ze samen werken aan een plan om deze uitdagingen gemakkelijker te maken voordat de draagdoek realiteit wordt.
“Het vergt wat vooruitdenken en plannen voordat je aan een operatie begint,” zegt Dr. Martin. Naast het aanbrengen van kleine veranderingen thuis, raadt ze aan om hulp in te plannen voor taken die u niet alleen kunt doen, zoals boodschappen doen.
Ze herinnert patiënten er ook aan om voor de operatie verwachtingen te stellen. De meeste patiënten zullen fysiotherapie nodig hebben om hun kracht, beweging en uithoudingsvermogen te herstellen. En genezing zal tijd kosten. De chirurg zal samen met de patiënt bepalen wanneer deze na de operatie met fysiotherapie moet beginnen.
Verzorging van ons lichaam kan leiden tot gezondere gewrichten
Dr. Martin benadrukt hoe belangrijk het is om voor ons lichaam te zorgen.
“Wees bedachtzaam,” zegt ze. “Wees je bewust van hoe je je schouders gebruikt. Houd je spieren sterk en zorg ervoor dat je de juiste technieken gebruikt, vooral bij sporttraining.”