Wat is een allergie?
Een allergie is een toestand van over-reactiviteit of overgevoeligheid van het immuunsysteem voor een bepaalde stof, een allergeen. De meeste allergenen zijn eiwitten van planten, insecten, dieren of voedsel.
“Bij allergieën kan de immuunreactie zelfs schadelijk zijn voor het lichaam.”
Blootstelling aan het allergeen, meestal meerdere keren over een periode van maanden tot jaren, sensibiliseert het immuunsysteem, en een volgende blootstelling aan hetzelfde of een verwant allergeen veroorzaakt een overreactie. Normaal beschermt het immuunsysteem de hond tegen infecties en ziekten, maar bij allergieën kan de immuunreactie zelfs schadelijk zijn voor het lichaam. Allergieën kunnen worden beschouwd als een onnodige normale immuunreactie op een goedaardige vreemde stof.
De immuunreacties die bij allergieën optreden, zijn vrij complex. De meeste reacties houden in dat allergeeneiwitmoleculen zich met antilichamen in het bloed vermengen en zich vervolgens aan een type cel hechten dat mestcel wordt genoemd. Mestcellen worden in veel weefsels in het lichaam aangetroffen. Wanneer het antigeen en het antilichaam met de mestcellen reageren, laten de mestcellen krachtige chemische stoffen vrij, zoals histamines, die plaatselijke ontstekingen veroorzaken, zoals roodheid, zwelling en jeuk. Deze ontsteking veroorzaakt de verschillende symptomen die met een allergische reactie worden geassocieerd.
Wat zijn de symptomen van allergieën bij honden?
Bij de hond is het meest voorkomende symptoom van een allergie jeuk op de huid, zowel plaatselijk (op één plek) als algemeen (over het hele lichaam). In sommige gevallen hebben de symptomen betrekking op de luchtwegen, met hoesten, niezen en/of een piepende ademhaling. Soms kan er een loopneus uit de ogen of neus komen. In andere gevallen tasten de allergische symptomen het spijsverteringsstelsel aan, met braken en diarree tot gevolg.
Hoe vaak komen allergieën bij honden voor?
Gelukkig genoeg komen allergieën vrij vaak voor bij honden van alle rassen en achtergronden. De meeste allergieën verschijnen nadat het huisdier zes maanden oud is, waarbij de meerderheid van de getroffen honden ouder is dan één of twee jaar.
Zijn allergieën erfelijk?
Van sommige allergieën wordt gedacht dat ze erfelijk zijn. Een erfelijke allergie is atopie of allergie voor pollen en planten (zie “Wat is inhalatieallergie (atopie) en hoe wordt het behandeld?” hieronder).
Wat zijn de meest voorkomende allergieveroorzakende stoffen (allergenen)?
Een zeer groot aantal stoffen kan als allergeen fungeren. De meeste zijn eiwitten van insecten-, planten- of dierlijke oorsprong, maar ook kleine chemische moleculen kunnen allergie veroorzaken. Voorbeelden van veel voorkomende allergenen zijn pollen, schimmelsporen, huisstofmijt, afgestoten huidcellen (vergelijkbaar met allergie voor huisdieren bij mensen), eiwitten van insecten zoals vlooienspeeksel, en sommige medicijnen.
Wat zijn de verschillende soorten allergie?
Er zijn verschillende manieren om allergieën in te delen. Enkele voorbeelden van classificaties zijn:
- Allergeen – vlooienallergie, voedselallergie
- Route die het allergeen in het lichaam aflegt – inhalatieallergie, allergie voor huidcontact of voedselallergie
- Tijd die nodig is voor de immuunreactie – overgevoeligheid van het onmiddellijke type, ook wel anafylaxie of shock genoemd, en overgevoeligheid van het vertraagde type
- Klinische verschijnselen – allergische dermatitis of allergische bronchitis
- Erfelijke vormen – atopie of seizoensgebonden allergieën
Wat is een vlooien- of insectenbeetallergie en hoe wordt het behandeld?
Insectenbeetallergie is de overdreven ontstekingsreactie op de beet of steek van een insect. Spinachtigen zoals spinnen en teken, en insecten zoals vlooien, zwarte vliegen, hertenvliegen, paardenvliegen, muggen, mieren, bijen, horzels en wespen, kunnen een allergische reactie veroorzaken bij gevoelige honden.
Vlooienspeeksel is veruit het meest voorkomende insectenallergeen bij honden, waardoor vlooienallergie dermatitis (FAD) ontstaat. De meeste honden ondervinden een lichte lokale irritatie van vlooienbeten. De FAD hond zal op een enkele beet reageren met ernstige lokale jeuk. Een hond met FAD bijt en krabt zichzelf en kan grote hoeveelheden haar verwijderen, vooral in de streek van de staartbasis. Een secundaire bacteriële infectie kan zich ontwikkelen in de gebieden van de kapotte huid.
“Omdat één vlo een probleem kan zijn voor een hond met FAD, is strikte vlooienbestrijding essentieel.”
Omdat één vlo een probleem kan zijn voor een hond met FAD, is strikte vlooienbestrijding essentieel. Dit is moeilijk gezien de levenscyclus van vlooien, maar met de moderne maandelijkse vlooienpreventiva en thuisbehandelingsmogelijkheden kunt u zorgen voor een vlooienvrije omgeving voor uw hond (zie de folder “Vlooienbestrijding bij honden” voor meer informatie). Uw dierenarts kan u tips geven om uw hond en andere huisdieren tegen vlooien te beschermen. Als strikte vlooienbestrijding niet mogelijk is, of in geval van ernstige jeuk, kan uw dierenarts antihistaminica of corticosteroïden (steroïden) voorschrijven om de acute allergische reactie te blokkeren en onmiddellijk verlichting te geven. Als er sprake is van een secundaire bacteriële infectie, zal een geschikt antibioticum worden voorgeschreven. Zie de hand-out “Vlooienallergie Dermatitis bij de hond” voor meer informatie over dit type allergie.
Wat is inhalatieallergie (atopie) en hoe wordt het behandeld?
De term inhalatieallergie bij de hond wordt vaak gebruikt als synoniem voor atopie. De belangrijkste inhalatieallergenen zijn boompollen (ceder, es, eik, enz.), graspollen, onkruidpollen (ragweed), schimmels, meeldauw, en huisstofmijt. Veel van deze allergieën komen seizoensgebonden voor, zoals ragweed-, ceder- en graspollen. Andere, zoals schimmels, meeldauw en huisstofmijt, komen echter het hele jaar door voor. Wanneer mensen deze allergenen inademen, uit de allergie zich vooral in symptomen van de bovenste luchtwegen: loopogen, een loopneus en niezen (hooikoorts). Hoewel de symptomen van een allergie soms allergische rhinitis of bronchitis omvatten, uit een inhalatieallergie zich bij de meeste honden in jeukende huid (pruritus). Op grond van deze klinische symptomen wordt de aandoening ook wel allergische dermatitis door inhalatie genoemd. De hond kan over zijn gezicht wrijven, zijn poten likken en aan de oksels krabben.
“De symptomen van atopie kunnen onder controle worden gehouden, maar een permanente genezing is meestal niet mogelijk.”
De meeste honden met een inhalatieallergie beginnen tekenen te vertonen tussen een en drie jaar oud. Aangetaste honden reageren vaak op meerdere allergenen en hebben vaak tegelijkertijd vlooien- of voedselallergieën. Als de allergenen die de allergie veroorzaken kunnen worden geïdentificeerd door intradermale huidtests (huidtests) of bloedtests, moet de hond zo veel mogelijk worden beschermd tegen blootstelling aan deze allergenen. Omdat de meeste van deze allergenen in de omgeving voorkomen, is dit moeilijk en zijn terugkerende periodes waarschijnlijk. De symptomen van atopie kunnen onder controle worden gehouden, maar een permanente genezing is meestal niet mogelijk.
De behandeling hangt grotendeels af van de duur van het specifieke allergieseizoen. De behandeling kan een of meer van de volgende drie therapieën omvatten:
Anti-inflammatoire therapie. Behandeling met ontstekingsremmende geneesmiddelen zoals corticosteroïden, of met antihistaminica, zal de allergische reactie in de meeste gevallen snel blokkeren. Aanvulling van het dieet met vetzuren kan de reactie op steroïden en antihistaminica in sommige gevallen verbeteren. Er bestaan nieuwere alternatieven om specifieke chemische signalen te blokkeren die jeuk veroorzaken bij honden. Deze geneesmiddelen omvatten dagelijkse orale medicatie, zoals oclacitinib (merknaam: Apoquel®), en langwerkende injecties, zoals Cytopoint®. Uw dierenarts kan u helpen bepalen of deze medicijnen geschikt kunnen zijn voor uw hond.
Shampontherapie. Regelmatig baden met een hypoallergene shampoo kan verzachtend zijn voor een jeukende, ontstoken huid. Het baden spoelt ook allergenen in en op de vacht weg die via de huid kunnen worden opgenomen. Sommige therapeutische shampoos bevatten ook ontstekingsremmende ingrediënten waar uw huisdier nog meer baat bij kan hebben.
Hyposensibilisatie- of desensibilisatie-therapie. Als de specifieke, beledigende antigenen door allergietesten zijn geïdentificeerd, kan de patiënt een allergie-injectieserum of allergieshots krijgen. Bij deze behandeling worden wekelijks zeer kleine hoeveelheden van het antigeen geïnjecteerd. Deze herhaalde dosering heeft tot doel het immuunsysteem te herprogrammeren of te desensibiliseren. De succespercentages van deze behandeling variëren. Bij ongeveer 50% van de behandelde honden treedt een aanzienlijke verbetering op van de klinische verschijnselen, terwijl bij ongeveer 25% van de behandelde honden de hoeveelheid of frequentie van het gebruik van corticosteroïden afneemt.
Zie de hand-out over “Inhalatieallergie bij honden” voor meer informatie over dit type allergie.
Wat is voedselallergie en hoe wordt het behandeld?
Voedingsallergie of voedselovergevoeligheid kan zich ontwikkelen voor bijna elk eiwit- of koolhydraatbestanddeel van voedsel. Het ontwikkelt zich meestal als reactie op eiwitten in het voedsel; zuivelproducten, rundvlees, tarwegluten, kip, kippeneieren, lam en soja worden vaak in verband gebracht met voedselallergieën bij honden. Voedselallergie kan zich op bijna elke leeftijd ontwikkelen. Voedselallergie kan alle eerder besproken klinische symptomen veroorzaken, waaronder jeuk, spijsverteringsstoornissen en ademhalingsproblemen. Een hond kan meerdere soorten allergie hebben, zoals zowel voedselallergie als atopie, waardoor de exacte diagnose van de jeuk van een hond een hele uitdaging is.
“Voedselallergie reageert meestal niet goed op corticosteroïden of andere medische behandelingen.”
Voedselallergie reageert meestal niet goed op corticosteroïden of andere medische behandelingen. De behandeling vereist het identificeren van het (de) beledigende bestanddeel (bestanddelen) van de voeding en het elimineren daarvan. De meest nauwkeurige manier om voedselallergieën op te sporen is een eliminatiedieet waarbij een hypoallergeen dieet wordt gevolgd. Omdat het minstens acht weken duurt voordat alle andere voedingsmiddelen uit het lichaam zijn geëlimineerd, moet de hond het speciale dieet gedurende acht tot twaalf weken uitsluitend eten. Als een positieve reactie en verbetering van de klinische symptomen van uw huisdier optreedt, zal uw dierenarts u adviseren over hoe verder te gaan.
“Als het dieet niet uitsluitend wordt gevoerd, zal het geen geldige test zijn.”
Het moet worden benadrukt dat als het dieet niet uitsluitend wordt gevoerd, een voedselproef geen geldige test zal zijn. Alle tafelvoeding, traktaties en gearomatiseerde vitaminen moeten tijdens de testperiode worden stopgezet. Er kunnen problemen zijn met bepaalde soorten kauwtabletten of medicijnen zoals een hartwormpreventief. Uw dierenarts zal het specifieke dieet en de aanbevolen beperkingen voor uw hond bespreken. Zie de hand-out “Voedselallergie bij honden” voor meer informatie.
Wat is contactallergie?
Contactallergie is de minst voorkomende vorm van allergie bij honden. Ze ontstaat door rechtstreeks contact met allergenen, zoals pyrethrinen in vlooienbanden, pesticiden die op het gazon worden gebruikt, grassen, materialen zoals wol of synthetische stoffen die in tapijten of beddengoed worden gebruikt, enz. Contactallergieën kunnen zich voor praktisch alles en op elke leeftijd ontwikkelen.
“…er zal huidirritatie en jeuk optreden op de plaatsen van contact…”
Als de hond allergisch is voor een van deze stoffen, zal er huidirritatie en jeuk optreden op de plaatsen van contact, meestal de poten en de buik. Verwijdering van het allergeen (zodra het kan worden geïdentificeerd) lost het probleem vaak op.
Voorzichtigheid: De symptomen van allergieën kunnen verward worden met andere aandoeningen, of er gelijktijdig mee optreden. Probeer daarom geen diagnose te stellen bij uw hond zonder professionele hulp van een dierenarts. Wees erop voorbereid dat uw huisdier een volledige diagnostische evaluatie ondergaat om andere oorzaken van jeuk en huidproblemen uit te sluiten. Als een allergie wordt vastgesteld, moet uw hele gezin het advies van uw dierenarts nauwkeurig opvolgen om het ongemak van uw huisdier met succes te verlichten.