Wat is gordelroos?
Gordelroos is een infectie die wordt veroorzaakt door hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Dit virus heet varicella zoster. U kunt alleen gordelroos krijgen als u eerder (meestal als kind) waterpokken heeft gehad.
Varicella zoster wordt ook wel herpes zoster genoemd. Deze infectie komt het meest voor bij mensen ouder dan 50 jaar, maar ook jonge mensen kunnen het krijgen.
Hoe ontstaat het?
Als u waterpokken heeft gehad, loopt u het risico om later gordelroos te krijgen. Nadat u hersteld bent van waterpokken, blijft het waterpokkenvirus in uw lichaam. Het verplaatst zich naar de wortels van je zenuwcellen (in de buurt van het ruggenmerg) en wordt inactief (slapend). Later, als het virus weer actief wordt, is gordelroos de naam die wordt gegeven aan de symptomen die het veroorzaakt.
Wat precies de oorzaak is dat het virus actief wordt, is niet bekend. Een verzwakt immuunsysteem lijkt reactivering van het virus mogelijk te maken. Dit kan gebeuren door normale veroudering, immuunonderdrukkende medicijnen of een andere ziekte, of na een zware operatie. Het kan ook optreden als complicatie van kanker of AIDS of behandeling van deze ziekten. Chronisch gebruik van steroïden kan gordelroos uitlokken. Het virus kan ook opnieuw actief worden na verwonding of verbranding van de huid. Emotionele stress lijkt ook een veel voorkomende trigger te zijn.
Wat zijn de symptomen?
Het eerste teken van gordelroos is vaak een branderige, scherpe pijn, tintelingen of gevoelloosheid in de huid aan één kant van uw lichaam of gezicht. De meest voorkomende plek is de rug of bovenbuik. U kunt hevige jeuk of pijn hebben. U kunt zich ook moe en ziek voelen met koorts, koude rillingen, hoofdpijn en maag- of buikpijn.
Een tot 14 dagen nadat u pijn begint te voelen, ziet u een uitslag van kleine blaasjes op een rode huid. Binnen enkele dagen na het verschijnen worden de blaasjes geel, drogen dan op en korsten af. In de loop van de volgende 2 weken vallen de korstjes eraf, en de huid geneest verder in de loop van de volgende dagen tot weken.
Omdat gordelroos meestal zenuwbanen volgt, bevinden de blaasjes zich meestal in een lijn, die zich vaak van de rug of zij rond naar de buik uitstrekt. De blaasjes zitten bijna altijd maar aan één kant van het lichaam. Gordelroos loopt meestal niet over de middellijn van het lichaam. De uitslag kan ook aan één kant van het gezicht of de hoofdhuid verschijnen. De pijnlijke uitslag kan in de buurt van uw oor of oog zitten. Wanneer gordelroos op het hoofd of de hoofdhuid optreedt, kunnen de symptomen onder meer hoofdpijn en zwakte aan één kant van het gezicht zijn, waardoor die kant van het gezicht er dropper uitziet. De symptomen verdwijnen meestal uiteindelijk, maar het kan vele maanden duren.
In sommige gevallen kan de pijn nog weken, maanden of jaren aanhouden, lang nadat de uitslag genezen is. Dit wordt postherpetische neuralgie genoemd.
Is gordelroos besmettelijk?
U kunt gordelroos niet van iemand anders krijgen. Maar als u nog nooit waterpokken heeft gehad, kunt u wel waterpokken krijgen van nauw contact met iemand die gordelroos heeft, omdat de blaasjes het waterpokkenvirus bevatten.
Als u gordelroos heeft, zorg er dan voor dat iemand die nog geen waterpokken of de waterpokkenprik heeft gehad, niet in contact komt met uw blaasjes totdat de blaasjes helemaal droog zijn. Als de blaasjes zijn ingedroogd, zijn ze niet meer besmettelijk.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Uw zorgverlener zal vragen naar uw medische voorgeschiedenis en symptomen en zal u onderzoeken. De diagnose is meestal duidelijk aan de hand van het uiterlijk van de huid. Om de diagnose te bevestigen, kan uw arts laboratoriumonderzoek laten doen om het virus op te sporen in het vocht van een blaar.
Hoe wordt het behandeld?
Het is het beste om zo snel mogelijk na het opmerken van de uitslag met de behandeling te beginnen. Ga naar uw arts om de behandeling met antivirale geneesmiddelen, zoals acyclovir, te bespreken. Dit geneesmiddel is het meest effectief als u het binnen de eerste 3 dagen na de uitslag begint in te nemen. Antivirale geneesmiddelen kunnen uw herstel bespoedigen en de kans verminderen dat de pijn lang aanhoudt.
Uw arts kan u ook medicijnen aanbevelen of voorschrijven:
- medicijn tegen de pijn
- antibacteriële zalven of lotions om bacteriële infectie van de blaren te helpen voorkomen
- corticosteroïden (als u ouder bent dan 50)
Hoe lang houden de effecten aan?
De uitslag van gordelroos geneest in 1 tot 3 weken en de pijn of irritatie verdwijnt meestal na 3 tot 5 weken. Als gordelroos op het hoofd of de hoofdhuid optreedt, verdwijnen de symptomen meestal uiteindelijk, maar dat kan vele maanden duren.
Als het virus een zenuw beschadigt, kunt u nog maanden of zelfs jaren na de genezing van de huiduitslag pijn, een doof gevoel of tintelingen hebben. Dit wordt postherpetische neuralgie genoemd. Deze chronische aandoening treedt het vaakst op na een gordelroosuitbraak bij mensen ouder dan 50 jaar. Het nemen van antivirale geneesmiddelen zodra de diagnose gordelroos is gesteld, kan dit probleem helpen voorkomen.
Hoe kan ik voor mezelf zorgen?
- Neem een pijnstillend medicijn zoals acetaminophen. Neem andere medicijnen zoals voorgeschreven door uw zorgverlener.
- Doe koele, vochtige washandjes op de huiduitslag.
- Blijf in bed tijdens het beginstadium als u koorts en andere symptomen heeft.
- Probeer kleding of beddengoed niet tegen de uitslag te laten wrijven en deze te irriteren.
- Bel direct uw arts als:
- U verergerende pijn of koorts krijgt.
- u een ernstige hoofdpijn, stijve nek, gehoorverlies, of veranderingen in uw denkvermogen ontwikkelt.
- De blaren vertonen tekenen van bacteriële infectie, zoals toenemende pijn of roodheid, of melkachtig gele drainage uit de blaarplaatsen.
- De blaren bevinden zich dicht bij de ogen of u heeft pijn in uw ogen of moeite met zien.
- U heeft moeite met lopen.
- U heeft moeite met ademhalen of een ernstige hoest.
- U heeft koorts hoger dan 38,6° C.)
- U heeft uitslag waarbij uw oog betrokken is of moeite met kijken bij fel licht.
- De blaasjes lijken geïnfecteerd. Tekenen of symptomen van infectie zijn onder meer:
- Uw huid wordt roder of pijnlijker.
- U heeft rode strepen van de blaren die richting uw hart gaan.
- De blaarplek wordt erg warm bij aanraking.
- Pus of ander vocht begint uit de blaren te lekken.
- U heeft rillingen, misselijkheid, braken, of spierpijn.
Hoe kan ik gordelroos helpen voorkomen?
- Als u nog nooit waterpokken heeft gehad, kunt u een prik krijgen om besmetting met het waterpokkenvirus te helpen voorkomen.
- Als u wel waterpokken heeft gehad, is er een vaccin, Zostavax genaamd, beschikbaar voor mensen van 60 jaar en ouder. Het vaccin kan helpen de symptomen van gordelroos te voorkomen of te verminderen. Het kan niet worden gebruikt om gordelroos te behandelen als u het eenmaal hebt.
- U kunt uw immuunsysteem beschermen en uw kans op gordelroos verkleinen door te proberen stress onder controle te houden, regelmatig te bewegen en gezond te eten.
Ontwikkeld door RelayHealth.
Uitgegeven door RelayHealth.
Deze inhoud wordt periodiek herzien en is onderhevig aan verandering als er nieuwe gezondheidsinformatie beschikbaar komt. De informatie is bedoeld om te informeren en op te voeden en is geen vervanging voor medische evaluatie, advies, diagnose of behandeling door een zorgprofessional.
© 2018 RelayHealth en/of aan haar gelieerde ondernemingen. Alle rechten voorbehouden.