Ik weet niet zeker hoe ik me moet voelen over de dingen die tussen mij en mijn man zijn gezegd. Ik voel me verward, woedend, ambivalent, verontrust, verdrietig, boos, gefrustreerd, overstuur, beschaamd en depressief. We zijn allebei bijna met pensioen, zijn veertien jaar getrouwd en al een jaar of tien vervreemd. Ik ben uitgeput. Ik weet niet meer of ik nog van hem hou en of hij nog van mij houdt. Hij beweert van wel, maar praat dan met minachting tegen me en ik voel me verward. Ik geef om hem, maar ik ben in de war over waarom we nog samen zijn. Ik denk dat hij min of meer hetzelfde voelt als ik. Het ene moment voel ik met absolute zekerheid dat mijn wens om van hem te scheiden de juiste is, maar als ik de man zie van wie ik vroeger hield, hou ik me vast aan dit sprankje hoop. Ik heb het grootste deel van ons huwelijk met deze hoop geleefd.
Mijn man is geen slecht mens. Mijn angst wordt vooral veroorzaakt door zijn onvermogen om met mij om te gaan, zich in te leven, naar me te luisteren, me te zien, me te begrijpen, me te kennen – dat zijn de dingen waar ik op hoop. Ik wil dat hij ‘aanwezig’ is en zijn wereld deelt met de mijne. Het is alsof ik een onzichtbaar, parallel leven leid – een leven dat hij weigert te zien. Ik denk dat ik al een jaar of vier door een vertrouwenscrisis ga. Ik voelde me behoorlijk gedeprimeerd en in de steek gelaten door hem. Ik heb bewust geweigerd hem soms te vergezellen, omdat ik de hypocrisie van het doen alsof niet meer kan verdragen – ik heb niet het gevoel dat ik een authentiek leven leid.
Na een recente ruzie onthulde hij dat hij mij ziet als iemand die oordeelt over anderen, dat ik me onterecht erger aan alles en iedereen, dat ik mijn relaties met mensen en nu ook met hem zelf saboteer – dat als ik maar zou ophouden zo te zijn, dan zouden we gelukkig zijn.
Door de jaren heen heb ik mezelf onderzocht en vooral of zijn beeld van mij juist is. Ik ben wel eens thuisgekomen om tegen hem te klagen (zoals de meeste mensen doen), maar hij heeft die paar gevallen buitenproportioneel opgeblazen en ik voel me veroordeeld. Ik voel me door hem vernederd. Ik herken mezelf niet als de persoon die hij beschrijft. Ik heb niet het gevoel dat hij me emotioneel steunt, sterker nog, ik denk dat hij zich er erg ongemakkelijk bij voelt. Ik steun hem emotioneel, of dat was ik tenminste, maar hij deelt niet genoeg van zijn leven, gedachten en gevoelens voor mij om me nog met hem verbonden te voelen. Hij wil dat ik verander. Ik heb het gevoel dat hij me wil witwassen met een grote verfkwast en de complexiteit en rijkdom van het delen van emoties, gedachten, verlangens, hoop, angsten en dromen wil uitschakelen. Ik voel me eerlijk gezegd verwoest. We zijn een paar keer naar relatietherapie geweest en ik ben ook alleen geweest. We willen allebei dat de ander verandert, maar het lijkt erop dat we geen van beiden kunnen voldoen aan de criteria die de ander stelt aan een relatie.
Het spijt me voor de lange e-mail. Ik weet zeker dat je er veel van krijgt.
Ammanda zegt…
Ja, ik krijg veel e-mails zoals die van jou. Ze weerspiegelen allemaal veel van de pijn die u beschrijft voor u en uw man. Uit wat je zegt, lijkt het erop dat jullie beiden in een impasse zijn geraakt waarin geen van jullie de energie of zelfs de neiging heeft om te zien wat er anders zou kunnen zijn tussen jullie. In plaats daarvan kijken jullie elkaar aan en hopen jullie dat er iets zal gebeuren om de werkelijk ellendige ervaring die jullie huwelijk lijkt te zijn, te veranderen. Zoals zoveel mensen weet je wat het probleem is en heb je ideeën over de oplossing – maar de veranderingen daadwerkelijk doorvoeren is het lastige. Het korte antwoord is echter dat je moet stoppen met wachten tot de ander de eerste stap zet.
Ik denk dat je op zoek bent naar een zielsverwant, bij gebrek aan een betere omschrijving, iemand die gewoon weet wie je bent, wat je nodig hebt en dat in principe ook levert. Ik denk ook dat hij naar hetzelfde op zoek is, zij het door een iets andere lens. Dat is niet verwonderlijk. De meesten van ons willen zich gesteund, geliefd, verzorgd en belangrijk voelen voor onze wederhelft, maar we moeten het meestal ervaren op een manier die we kunnen herkennen. Het is duidelijk dat dat hier niet gebeurt. Het resultaat is dat jullie beiden hebben gecommuniceerd op basis van verwijten, tegenbeschuldigingen en vernederingen.
Je hebt ook het gevoel dat je man zegt dat jij degene bent die moet veranderen en dat hij gemakshalve een opsomming heeft gegeven van jouw klaarblijkelijke tekortkomingen. Welnu, ik heb nieuws voor uw man. Ook al ben je soms kritisch of zeur je over de mensen op je werk (ik heb geen idee of dat zo is of niet), net als ieder ander mens verlang je ook naar liefde, genegenheid en delen. Het komt op mij over alsof wat hier gezegd wordt is dat je eerst jezelf op orde moet brengen voordat er iets goeds op je pad kan komen. Als dat inderdaad zijn aanpak is, dan moet hij accepteren dat die aanpak zelden werkt. Hij behandelt je in feite als een ondeugend kind en als volwassen vrouw kan dat echt niet. Zo heb jij ook een hele lange lijst van dingen die je in hem wilt veranderen. Maar ook jij moet onthouden dat hij ook maar een mens is en dat alles wat jij van hem verlangt, voor iedereen een hele opgave is. Als relatiebegeleider zie ik veel stellen die in wezen tegen elkaar zeggen: “Ik wil dat je perfect voor me bent”. Ze gebruiken die woorden niet echt, maar dat is wel wat ze bedoelen. Wachten op de volmaaktheid van een partner duurt meestal een hele tijd en ik denk dat u en uw man nu in wezen wachten tot de ander de eerste stap zet. Dat is het eerste wat moet veranderen.
Het komt er hier op neer dat ik vermoed dat geen van jullie beiden volledig aan elkaars behoeften kan voldoen, en dat er dus een zeker compromis nodig is. Natuurlijk, het ding over compromissen is dat het niet allemaal kan vallen op slechts een persoon. Dat betekent dat jullie allebei een stap naar voren moeten doen en elkaar halverwege tegemoet moeten komen – zelfs een tiende zou al een begin zijn. Dus, hoe doe je dit?
Het eerste wat je moet doen is erkennen dat dit over jullie beiden gaat. Jullie zitten op dit moment ieder in je eigen hoekje en op de een of andere manier moeten jullie een manier vinden om bij elkaar te gaan zitten. Het tweede wat je moet doen is opnieuw beginnen met relatietherapie. Ik weet dat je dit al eerder hebt geprobeerd, schijnbaar zonder goed resultaat. Ik heb geen idee hoe dat komt, maar ik raad u sterk aan het nog eens te proberen. Het is zeker waar dat mensen soms de juiste consulent op het juiste moment moeten vinden. Misschien is het nu jouw tijd. Voor mij is een van de opvallendste kenmerken van uw brief de onderliggende hoop dat u, ondanks alles, samen een toekomst zou kunnen hebben. Misschien verlangen jullie er allebei naar om door alle bitterheid, teleurstelling en verdriet heen te kijken en de persoon te vinden met wie jullie getrouwd zijn. Het is niet aan mij om te zeggen of een van die twee mensen er nog is. Misschien zijn jullie beiden veranderd en is het echt het einde van de weg voor jullie huwelijk. Maar ik zou dit zeggen. Als het wil lukken, moeten jullie allebei realistischer en aardiger voor elkaar zijn – waarschijnlijk in die volgorde. Ik vraag me af of jullie niet zo vastzitten omdat jullie nu op een punt zijn beland waarop jullie er precies van uitgaan wat de ander gaat zeggen en daarom niet meer luisteren. Relatietherapie kan heel nuttig zijn om nieuwe dialogen op gang te brengen. Het kan ook helpen om relaties te beëindigen met zo min mogelijk trauma en misschien is dat wel de beste manier. Zoek dus meer professionele hulp, maar zorg er wel voor dat de persoon die je ziet ook echt is opgeleid in relatietherapie.
Ten slotte vertel je me dat je huwelijk ‘onvruchtbaar’ is. Die uitdrukking suggereert bij mij altijd dat er een totale onverschilligheid is over de andere persoon. Maar eigenlijk, als je erover nadenkt, al de massa pijnlijke gevoelens, opgewekte hoop en teleurgestelde verwachtingen die je beschrijft, suggereert dat jullie allebei zwaar geïnvesteerd blijven in deze relatie en het vooruitzicht van fulltime pensionering kan een nog scherpere focus leggen op wat er ontbreekt. Het is vaak een moment in ons leven waarop we de balans opmaken en ons de nogal afschrikwekkende vraag stellen ‘is dit het echt voor de rest van mijn leven’. Dus, wat er ook voor u gebeurt, zorg ervoor dat u in de ene of de andere richting gaat. We leven allemaal langer, maar diep ongelukkig zijn kan een eeuwigheid lijken.
Ammanda Major is relatiecounsellor en sekstherapeut en hoofd van de klinische praktijk bij Relate.
Als je een relatieprobleem hebt waar je hulp bij wilt, stuur het dan naar [email protected]* Alle communicatie zal anoniem en vertrouwelijk blijven.
*Ammanda is niet in staat om elke e-mail die we ontvangen individueel te beantwoorden, dus kijk op onze relatiehulppagina’s voor verdere ondersteuning.